Vanaf 1 juli 2021 vindt in Nederland een wijziging in het systeem van statiegeld plaats en wordt naast het statiegeld van 25 cent op grote PET-flessen ook statiegeld van 15 cent op frisdrank- en waterflesjes geïntroduceerd. Alleen de plastic flessen van frisdranken en waters vallen in het statiegeldsysteem, maar niet sap- en zuivelflesjes. Het wettelijke kader van deze aanpassing is een wijziging van het Besluit beheer verpakkingen 2014. De verwachting is dat het nieuwe statiegeldsysteem grote impact zal hebben voor de frisdrankproducenten en de retail. In de markt zijn eerste deelnemers reeds overgestapt van PET-flessen naar bijv. Tetra Pak verpakkingen waarop geen statiegeld wordt geheven. Onze advocaten productregelgeving (CE-markering), Martin Krüger en Max Schwillens, schreven eerder al een blog over het verbod van Single Use Plastics en gaan nu dieper in op het gewijzigd Besluit beheer verpakkingen voor statiegeld.
Juridische aanpassingen voor statiegeld
In Nederland worden per jaar rond 800 miljoen kleine plastic flesjes verkocht. Daarvan belanden er nog steeds rond 100 miljoen op straat. Doel van het gewijzigd Besluit beheer verpakkingen voor statiegeld is de hoeveelheid plastic en vervuiling te verminderen. Bedrijven hebben een periode van 14 maanden gehad om het uitgebreide retoursysteem te (re)organiseren.
Op 1 juli 2021 loopt deze termijn af en zal een statiegeld van 15 cent per klein flesje worden geheven. De aanpassing bepaalt dat de kosten hiervoor door bedrijven zelf moeten worden gedragen. Hieronder gaan onze advocaten voor verpakkingsrecht in op de concrete juridische aanpassingen voor statiegeld.
Advocaat over wijzigingen bij statiegeld
Door de toename van blikken in het milieu en de daarmee samenhangende schadelijke effecten is ook vastgelegd dat vanaf 31 december 2022 een statiegeld op blikken wordt geïntroduceerd. Het doel van deze maatregel is de circa 1,8 miljard blikjes die jaarlijks worden verkocht in te zamelen en te recyclen in plaats van dat deze niet als zwerfaval in het milieu belanden.
De toevoeging van kleine PET-flessen en later blikken zal tot een grote toename van de omvang van het systeem van statiegeld voeren. Stand vandaag vallen ca 650 miljoen grote plastic flessen onder het statiegeldsysteem. Vanaf 1 juli 2021 worden rond 950 miljoen kleine PET-flessen toegevoegd. Na de introductie van een statiegeld op blikken per 31 december 2022 komen er nog ca 1,8 miljard blikken bij. Het statiegeldsysteem in Nederland zal dan rond 3,4 miljard verpakkingen omvatten.
Innamepunten van statiegeldflessen
Een essentieel onderdeel van het statiegeldsysteem zijn de innamepunten van statiegeldflessen. Vanaf 1 juli 2021 zijn bijv. alle supermarkten en bemande trein- en bemande tankstations verplicht om statiegeldflessen in te nemen. Het doel is het creëren van een open inleversysteem waarbij de consument de statiegeldflessen bij alle innamepunten kan inleveren, onafhankelijk van de vraag waar de flessen zijn gekocht.
Nieuwe Barcode en nieuw statiegeld-logo
In het kader van het nieuwe systeem krijgt elke PET-fles een nieuwe barcode en een nieuw statiegeld-logo. Dat zorgt bij fabrikanten de laatste tijd voor veel werk en ombouw, omdat alle etiketten van statiegeldflessen moeten zijn voorzien van het statiegeld-logo en de nieuwe barcode. Indien de ombouw naar het gebruik van de nieuwe etiketten niet op tijd lukt, kan volgens Statiegeld Nederland tijdelijk het statiegeld-logo met een sticker op de fles worden aangebracht.
Daarbij komt dat het nieuwe systeem in een overgangsfase voorziet, waarin fabrikanten al vanaf 1 april 2021 de grote PET-flessen met de nieuwe barcodes in de handel mochten brengen. Vanaf 1 juni 2021 mocht dit ook voor de kleine PET-statiegeldflessen. Vanaf 1 juli 2021 geldt dat een fabrikant verplicht is om alleen flessen met de nieuwe barcodes te leveren. Retailers is het wel toegestaan flessen met de oude barcodes te verkopen totdat de voorraad op is.
De kern van het huidige systeem van statiegeld blijft onveranderd zodat retailers ook na 1 juli 2021 de door consumenten ingeleverde statiegeldflessen rechtstreeks aan de betreffende consument vergoeden. De retailers zamelen de statiegeldflessen in waarna de flessen worden gestuurd naar Statiegeld Nederland die vervolgens het statiegeld verrekent met de fabrikanten.
Voor retailers betekent de toename aan statiegeldflessen een uitdaging, omdat in de winkel zowel meer ruimte voor opslag van de statiegeldflessen noodzakelijk is, maar retailers ook meer flessen naar Statiegeld Nederland zullen moeten vervoeren. Retailers zijn daarom druk bezig met het voorbereiden van het nieuwe statiegeldsysteem op kleine flessen.
Inzameling door de retail
Ook bij de praktische inzameling door de retail zal het nieuwe statiegeldsysteem voor verandering zorgen. De leverancier van de meeste emballage-automaten TOMRA heeft supermarkten in de laatste tijd voorzien van nieuwe of aangepaste emballage-automaten. Dat was noodzakelijk omdat de oudere automaten ingenomen statiegeldflessen hoofdzakelijk op vorm herkennen. Onder het nieuwe statiegeldsysteem is herkenning van een fles op vorm en barcode verplicht.
Voor het vereiste van meer ruimte voor de opslag van statiegeldflessen in de winkel bestaat een technische oplossing. Na inname van de statiegeldflessen door de automaat bestaan namelijk kort samengevat twee manieren om de flessen vervolgens te verwerken. Ten eerste kunnen retailers de statiegeldflessen na de inname in big bags sorteren en vervolgens op een ander locatie tellen en verwerken. Een tweede optie is dat retailers ervoor kiezen om de statiegeldflessen direct in de winkel te compacteren. De statiegeldflessen worden door het compacteren ook direct ontwaard en kunnen daarna direct door naar een recyclingbedrijf. Een voordeel voor retailers van compacteren is dat zij een hogere financiële vergoeding per fles (de zogenaamde ‘handling fee’) van Statiegeld Nederland ontvangen, omdat het compacteren logistieke stappen en werk in de keten bespaart.
Impact bij de groothandel
Het nieuwe statiegeldsysteem zorgt bij de groothandel voor meer (praktische) uitdagingen. Momenteel vergoedt de groothandel statiegeld aan de klant op basis van de ingeleverde emballage-zakken. Het aantal flessen kan in het huidige systeem goed worden bepaald, omdat de emballage-zakken nu alleen gevuld zijn met grote PET-flessen.
Onder het nieuwe systeem zullen in de emballage-zakken zowel kleine als grote PET-flessen zitten. Daardoor wordt het tellen van de flessen noodzakelijk, omdat niet meer eenvoudig is vast te stellen hoeveel flessen in een emballage-zak zitten en daarmee hoeveel statiegeld aan de klant moet worden uitgekeerd.
De groothandel wordt hiervoor wel ondersteund door Statiegeld Nederland die de telling zal uitvoeren. Hierbij geldt wel dat de groothandel de emballage-zakken moeten voorzien van een sluitstrip met barcode zodat duidelijk is van welke partij de emballage-zak is en aan wie het statiegeld moet worden uitgekeerd. Onder dit systeem moeten alle verenigingen, cafés en restaurants die grote en/of kleine PET-flessen retourneren aan hun groothandel zich aanmelden bij Statiegeld Nederland zodat het statiegeld voor de retourneerde flessen kan worden ontvangen.
In Nederland staan er momenteel zo’n 4.000 emballage-automaten. TOMRA adviseert haar klanten om, als de ruimte het toelaat, direct te kiezen voor een compacteersysteem. ‘De huidige statiegeldmarkt bestaat uit zo’n 650 miljoen grote plastic flessen’, vertelt Mark Delwig, commercieel directeur bij TOMRA. ‘Daar komen vanaf juni 950 miljoen kleine flesjes bij. Vanaf eind 2022 breidt dat zich uit met 1,8 miljard blikjes. Een totaal van 3,4 miljard verpakkingen. Dat is een enorme volume-uitbreiding en zal veel druk geven op de emballage-automaten en bijbehorende “backroom”; de installatie achter de automaat. Aangezien de blikjes open zijn, kan er bovendien gemakkelijk vloeistof lekken. Bij het compacteren vallen ze direct in een verzamelbak en dat bespaart schoonmaakwerk. En logistiek gezien is compacteren natuurlijk een stuk handiger.’
Juridisch advies over het besluit voor statiegeld
Wilt u juridisch advies over het besluit voor statiegeld, dan kunnen onze advocaten u hierin bijstaan. Momenteel ontvangen we uit de branche uiteenlopende vragen over dit onderwerp en wordt er gekeken hoe er binnen de regelgeving een goede oplossing kan worden bewerkstelligd. De advocaten van MAAK Advocaten in Amsterdam hebben ruime ervaring in het ondersteunen van bedrijven in de verpakkingsindustrie bij uiteenlopende vraagstukken over productregelgeving en specifiek het Besluit beheer verpakkingen. Indien u advies wilt inwinnen of vragen heeft op het gebied van verpakkingsrecht, het systeem van statiegeld, regelgeving rondom verpakkingen of specifiek het Besluit beheer verpakkingen 2014 ondersteunen onze gespecialiseerde advocaten verpakkingsrecht u graag.
Advocaat voor verpakkingsrecht
Bent u op zoek naar een advocaat verpakkingsrecht en een vast aanspreekpunt voor de uitdagingen van uw onderneming, of wilt u advies inwinnen over het gewijzigd Besluit beheer verpakkingen voor statiegeld? Neemt u dan contact op met onze advocaat Martin Krüger. Onze advocaten ondersteunen u ook graag bij een (handels)geschil met een andere marktdeelnemers of een discussie met de Inspectie ILT.
