Inhoudsopgave
In het civiele procesrecht speelt het getuigenverhoor een cruciale rol bij het leveren van bewijs. Getuigenverklaringen kunnen schriftelijk of mondeling worden afgelegd, waarbij het recht om getuigenverklaringen te leveren een fundamenteel beginsel vormt. Dit betekent dat een rechter slechts in uitzonderlijke gevallen een aangeboden getuigenverklaring kan afwijzen. In dit artikel wordt uiteengezet hoe het getuigenverhoor in Nederland in zijn werk gaat, onder welke omstandigheden een getuigenverhoor kan worden aangevraagd, en wat de verplichtingen en procedures zijn voor zowel de getuigen als de partijen betrokken bij een civiele rechtszaak. Ook wordt ingegaan op de bijzondere situatie van voorlopige getuigenverhoren, de mogelijkheid tot het indienen van schriftelijke getuigenverklaringen, en de beperking van getuigenverhoren in kort geding. Tot slot bieden we inzicht in de juridische ondersteuning die gespecialiseerde advocaten kunnen bieden in het kader van getuigenverhoren.
Wat betekent het getuigenverhoor?
Zoals inherent is aan vrijwel elke gerechtelijke procedure, speelt bewijs ook in civiele procedures een belangrijke rol. Volgens het procesrecht omvat bewijs ook getuigenverklaringen, die ofwel schriftelijk kunnen worden afgelegd door middel van getuigenverklaringen, ofwel kunnen worden verkregen door een getuigenverhoor tijdens een mondelinge behandeling. Het recht om getuigenverklaringen af te leggen is een algemeen en fundamenteel beginsel in het burgerlijk procesrecht. Daarom kan een rechter de aangeboden getuigenverklaring alleen afwijzen op relevante en voldoende gronden, wat hoogst uitzonderlijk is. In dit artikel wordt ingegaan op de vraag hoe het getuigenverhoor werkt en wanneer een getuigenverhoor voor een rechter moet worden aangevraagd.
Kan ik worden opgeroepen als getuige?
Eerst leggen partijen uit hoe zij bewijs willen leveren. Partijen kunnen getuigenverklaringen willen overleggen. Vervolgens worden getuigen opgeroepen en getuigenverhoren gepland. Vervolgens kan de wederpartij tegenbewijs leveren. Het verhoor van getuigen wordt vastgelegd in het proces-verbaal, dat na de hoorzittingen naar de advocaten wordt gestuurd.
Personen die bewijs kunnen leveren in een zaak die wordt behandeld voor een civiele rechtbank, kunnen door die rechtbank worden bevolen om op een bepaalde datum in de rechtszaal te verschijnen en te getuigen. Dit geldt ook voor personen die geen inwoner van Nederland zijn. Personen die zijn opgeroepen als getuige in een civiele zaak zijn meestal verplicht om te verschijnen. Als een werknemer wordt opgeroepen om voor de rechter te verschijnen om een getuigenverklaring af te leggen, is de werkgever in dit verband verplicht om de werknemer in de gelegenheid te stellen om het verhoor van de getuige bij te wonen. Als een getuige niet kan komen, bijvoorbeeld door ziekte, moet de rechtbank hiervan van tevoren op de hoogte worden gesteld. In dat geval kan de rechtbank beslissen dat de zitting wordt verplaatst.
Het getuigenverhoor: hoe het in de praktijk gaat
Wanneer een getuige door de rechter wordt opgeroepen, begeleidt een medewerker van de rechtbank hem naar de rechtszaal. Als er meer getuigen moeten worden gehoord, wordt elke getuige afzonderlijk door de rechter gehoord. Over het algemeen zijn er dus geen andere getuigen in de rechtszaal tijdens het getuigenverhoor. De getuige wordt eerst gevraagd om zijn naam, geboortedatum, beroep en woonplaats op te geven. Verder moeten ze hun relatie tot de partijen verklaren. Getuigen van 16 jaar of ouder wordt gevraagd een eed af te leggen. Onder ede moet een getuige alle vragen naar waarheid beantwoorden. Het onder ede afleggen van valse verklaringen (meineed) is in Nederland strafbaar.
Het verhoor begint met vragen over wat de persoon als getuige heeft gezien of gehoord. De getuige kan de feiten van de zaak beschrijven zoals die door hem of haar zijn ervaren. Als de rechtbank klaar is met haar vragen, krijgen ook de partijen de gelegenheid om de getuige te ondervragen over de feiten van de zaak. Tijdens het getuigenverhoor zal de rechtbank de verklaringen opnemen in het proces-verbaal en aan het einde van het verhoor overgaan tot het voorlezen van de getuigenverklaringen. Als een getuige het eens is met de inhoud van de verklaring, kan hij deze ter plekke ondertekenen. Verder worden getuigen gecompenseerd voor verloren tijd en krijgen ze reiskosten en andere noodzakelijke uitgaven. Deze kosten worden betaald door de partij die de getuige in de procedure heeft opgeroepen.
Verzoek om getuigenverhoor door een advocaat
Volgens de wet kan een advocaat ook verzoeken om getuigen te horen in een civiele procedure, zelfs voordat de gerechtelijke procedure is gestart. In dat geval beslist de rechter of het verzoek wordt ingewilligd. Dit voorlopig getuigenverhoor is geregeld in artikel 186 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Een voorlopig getuigenverhoor stelt de verzoekende partij in staat om bepaalde feiten op te helderen voordat de procedure wordt gestart. Op deze manier kunnen de kansen van een rechtszaak beter worden ingeschat. Een verzoek om een voorlopig getuigenverhoor moet duidelijk en ondubbelzinnig zijn. Het verzoek moet ingaan op het belang en de relevantie – of zelfs noodzaak – van de getuigenverklaring en op de feiten en beweringen waarover de getuige wordt gevraagd te getuigen. Het moet duidelijk zijn dat het verhoor van de getuige bijdraagt aan de vorderingen die op het spel staan. Naast het verzoek om een voorlopig getuigenverhoor, kan een advocaat ook verzoeken dat het verhoor achter gesloten deuren wordt gehouden. Vooral in familiezaken kan zo’n getuigenverhoor achter gesloten deuren de voorkeur hebben boven een openbare zitting.
Naast het horen van getuigen tijdens een mondelinge zitting is het ook mogelijk om alleen schriftelijke getuigenverklaringen in te dienen bij de rechtbank. Met name in grensoverschrijdende zaken heeft deze mogelijkheid het voordeel dat getuigen niet persoonlijk aanwezig hoeven te zijn bij een getuigenverhoor voor de Nederlandse rechter.
Geen getuigenverhoren in een kort geding
Naar Nederlands recht zijn getuigenverhoren niet mogelijk in een kort geding. Dergelijke procedures zijn bedoeld om snel te kunnen handelen in gevallen waarin er een dringende noodzaak is om bepaalde rechten en belangen te beschermen en om een inbreuk op rechten en belangen te voorkomen of te beëindigen. Bijgevolg is de aard van procedures in kort geding onverenigbaar met tijdrovende getuigenverhoren.
Advocaat gespecialiseerd in getuigenverhoren
Heeft u vragen over procesrecht of heeft u specifieke juridische ondersteuning nodig voor een getuigenverhoor voor een rechter? Onze Amsterdamse advocaten helpen je graag verder.
T: +31 (0)20 – 210 31 38
E: mail@maakadvocaten.nl
Contact: Remko Roosjen | Nederlands advocaat gespecialiseerd in getuigenverhoren
