Verschillende bedrijfssectoren binnen de maakindustrie passen explosieven voor civiel gebruik toe. Hierbij kunt u denken aan het gebruik van explosieven bij het winnen van delfstoffen zoals olie, gas of natuursteen in de nutsindustrie of de sloop van gebouwen in de bouwindustrie. Maar ook aan de detonatieve reiniging van afvalstoffen die door verbranding ontstaan zoals stof-, vuil- en productafzettingen in industriële verbrandingskamers, ketels, ovens of schoorstenen van bijvoorbeeld kolencentrales of afvalverbrandingsinstallaties in de afvalverwerkingsindustrie.
De juridische zaken bij explosieven voor civiel gebruik zijn niet altijd bij alle partijen even bekend. Voor het in de handel brengen en op de markt aanbieden van en de controle op explosieven voor civiel gebruik binnen de Europese Economische Ruimte (EER) zijn gezondheids- en veiligheidsvoorschriften vastgelegd in de Europese Richtlijn 2014/28/EU (hierna: de Richtlijn). Doel van de Richtlijn is om de wetgevingen van de Europese lidstaten op dit gebied te harmoniseren, zodat het vrije verkeer van explosieven voor civiel gebruik wordt gewaarborgd. In de praktijk zijn fabrikanten, gemachtigden, importeurs en distributeurs er gezamenlijk voor verantwoordelijk dat de explosieven voor civiel gebruik voldoen aan de vereisten uit de Richtlijn. De mate van verantwoordelijkheid is afhankelijk van de rol die de betreffende marktdeelnemer vervult in de toeleverings- en distributieketen.
Onze advocaten productregelgeving & CE-markering ondersteunen en adviseren geregeld maakbedrijven met (grensoverschrijdende) vraagstukken over de toepasselijke Europese productwet- en regelgeving of in discussies en geschillen daarover. De specialisten van MAAK Advocaten in Amsterdam adviseren uw onderneming daarnaast graag over gerelateerde juridische kwesties op het gebied van het contracten-, handels-, aansprakelijkheids- of ondernemingsrecht.
Richtlijn 2014/28/eu: Doel en Toepassing
Hoofddoel van de Richtlijn is om een hoog beschermingsniveau van algemene belangen zoals de veiligheid en gezondheid van personen te garanderen, schade aan eigendommen en milieu te voorkomen en de openbare veiligheid en eerlijke concurrentie tussen bedrijven te waarborgen, zonder dat dit afdoet aan het functioneren van de interne markt. Met de inwerkingtreding van de Richtlijn wordt specifiek beoogd om:
1. een Europese interne markt voor de handel in explosieven voor civiel gebruik te creëren;
2. een hoog beschermingsniveau te garanderen door harmonisatie van de wetgevingen van de Europese lidstaten met betrekking tot (essentiële) veiligheidseisen en
3. een administratie- en registratiesysteem voor markttoezicht op explosieven, in de keten van fabrikant tot eindgebruiker, te implementeren.
De Richtlijn is van toepassing op alle stoffen en voorwerpen die in de aanbevelingen van de Verenigde Naties inzake het vervoer van gevaarlijke goederen als explosieven worden omschreven en als zodanig zijn ingedeeld in klasse 1 ontplofbare stoffen en voorwerpen. De toepassing ziet op alle vormen van levering, waaronder de verkoop op afstand.
In beginsel is de Richtlijn niet van toepassing op explosieven die niet bestemd zijn voor civiel gebruik zoals explosieven voor de (nationale) strijdkrachten of de politie, munitie en pyrotechnische artikelen zoals vuurwerk.
Essentiële veiligheidseisen voor explosieven voor civiel gebruik
Bijlage II van de Richtlijn bevat algemene en bijzondere essentiële veiligheidseisen voor explosieven voor civiel gebruik.
De algemene veiligheidseisen zien op het ontwerp, de vervaardiging, het eindproduct en de levering van de explosieven overeenkomstig de doelen van de Richtlijn. De bijzondere veiligheidseisen hebben onder andere betrekking op de chemische samenstelling en zuiverheid, de fysische en chemische stabiliteit, de schok- en wrijvingsgevoeligheid, en de bestendigheid en werking van de explosieven. Daarnaast gelden er specifieke regels voor mijnexplosieven, slagsnoeren en veiligheidslonten, ontstekers en stuwstoffen en vaste brandstoffen voor raketten.
Wanneer de explosieven voldoen aan de toepasselijke geharmoniseerde normen wordt vermoed dat deze in overeenstemming zijn met de essentiële veiligheidseisen uit bijlage II van de Richtlijn. Dit wordt ook wel een conformiteitsvermoeden genoemd. De geldende Nederlandse, Europese en internationale normen kunt u raadplegen bij het Nederlandse normalisatie-instituut (NEN) of op de betreffende website van de Europese Commissie.
verplichtingen voor fabrikanten, gemachtigden, importeurs en distributeurs van explosieven VOOR CIVIEL GEBRUIK
Daarnaast gelden verschillende verplichtingen voor fabrikanten, gemachtigden, importeurs en distributeurs van explosieven voor civiel gebruik.
In essentie rust op fabrikanten de meest verstrekkende verantwoordelijk (artikel 5). Fabrikanten dienen zowel met betrekking tot het ontwerp, de vervaardiging en het eindproduct passende maatregelen te nemen om de doelen uit de Richtlijn te realiseren. Hierbij kunt u denken aan het opstellen en bewaren van de technische documentatie, het laten uitvoeren van de conformiteitsbeoordelingsprocedure door een notified body, het opstellen en bewaren van de EU-conformiteitsverklaring, het aanbrengen van de CE-markering, het aanbrengen van een unieke identificatie voor traceerbaarheid en het verschaffen van instructies en informatie over veiligheid. In het geval van een non-conformiteit dient de fabrikant corrigerende maatregelen te nemen.
Fabrikanten mogen een gemachtigde aanstellen om bepaalde verplichtingen voor hen uit te voeren (artikel 6). Hiervoor dient de fabrikant een schriftelijk mandaat op te stellen waarin is vermeld wie de gemachtigde is en welke taken deze voor de fabrikant zal uitvoeren.
Importeurs moeten ervoor zorgen dat de explosieven die zij in de handel brengen, voldoen aan de eisen uit de Richtlijn (artikel 7). In de praktijk betekent dit dat importeurs erop moeten toezien dat fabrikanten aan hun verplichtingen onder de Richtlijn hebben voldaan.
Distributeurs mogen explosieven pas op de markt aanbieden, nadat deze door de fabrikant of importeur in de handel zijn gebracht (artikel 8). Daarbij dienen distributeurs zorgvuldig met de explosieven om te gaan en te voorkomen dat zij de conformiteit negatief beïnvloeden. Daarnaast dienen distributeurs te controleren of fabrikanten en importeurs aan hun verplichtingen hebben voldaan.
Markttoezichtautoriteit bij explosieven voor civiel gebruik
In Nederlandse is de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) de bevoegde markttoezichtautoriteit bij explosieven voor civiel gebruik. De ILT houdt toezicht op de naleving van de Richtlijn en geeft waar nodig toestemming voor het vervaardigen, transporteren, opslaan, gebruiken en verhandelen van explosieven voor civiel gebruik.
Ter uitvoering van de Richtlijn zijn in Nederland nadere regels neergelegd in de Wet explosieven voor civiel gebruik. Welke erkenningen, vergunningen en certificaten uw maakbedrijf in Nederland nodig heeft en hoe u deze kunt verkrijgen, kunt u terugvinden op de website van de Nederlandse overheid.
Advocaten bij explosieven voor civiel gebruik
De advocaten van MAAK Advocaten in Amsterdam hebben ruime ervaring in het ondersteunen van bedrijven in de maakindustrie bij uiteenlopende productregelgeving & CE-markering gerelateerde vraagstukken. Wilt u juridisch advies inwinnen over de toepasselijkheid van Richtlijn 2014/28/EU, de essentiële veiligheidseisen die op uw producten van toepassing zijn of de verplichtingen die voor uw onderneming als fabrikant, gemachtigde, importeur of distributeur gelden? Of heeft u behoefte aan ondersteuning bij een handelsgeschil met een andere marktdeelnemer of een discussie met de Inspectie ILT? Neem dan contact op met Martin Krüger of Max Schwillens, advocaten bij explosieven voor civiel gebruik, of met een van onze andere advocaten productregelgeving & CE-markering in Amsterdam.
