Op 22 februari 2022 heeft onze advocaat contractenrecht een blog geschreven over het feit dat een koper bij een gebrekkige uitvoering van een koopovereenkomst tijdig daarover bij de verkoper moet klagen. Wanneer een koper dat heeft nagelaten, dan kan hij wellicht nakoming van de verplichtingen van de verkoper niet meer bij de rechter afdwingen. Dit wordt de ‘klachtplicht’ genoemd. Vlak na de bovengenoemde blog is een recente uitspraak over de klachtplicht bij een gebrekkige koopovereenkomst van de Hoge Raad van 22 april 2022 gepubliceerd. In deze blog bespreken onze advocaten deze recente uitspraak van de Hoge Raad.
Civiele procedure over de klachtplicht bij een gebrek
De eisende partij, een consument, heeft met Dutch Campers BV, een onderneming, een overeenkomst gesloten op grond waarvan Dutch Campers BV een bestelauto van eiser heeft omgebouwd tot een camper. Na de oplevering van de camper heeft eiser bij Dutch Campers BV geklaagd over gebreken met betrekking tot, onder meer, de keukenkastjes en het dakluik van de camper.
Eiser heeft vervolgens vervangende schadevergoeding gevorderd. De rechtbank heeft slechts een deel van deze vordering toegewezen. Vervolgens is het geschil voorgelegd aan het gerechtshof. Het gerechtshof heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd, Dutch Campers BV veroordeeld tot een betaling en het meer of anders gevorderde afgewezen.
Wat is de definitie van de klachtplicht?
De klachtplicht kan het beste worden gedefineerd als het doen van een beroep op een gebrekkige prestatie. De schuldeiser kan op een dergelijk gebrek geen beroep meer doen, wanneer hij niet binnen bekwame tijd nadat hij het gebrek heeft ontdekt of redelijkerwijs had moeten ontdekken bij de schuldenaar terzake heeft geprotesteerd. De uitwerking hiervan in het Burgerlijk Wetboek is geregeld in artikel 6:89 BW en artikel 7:23 BW (laatstgenoemd artikel ziet specifiek op koopcontracten).
De klachtplicht bij een gebrekkige koopovereenkomst komt vaker terug in de rechtspraktijk en levert nogal eens een levendig debat op. Van belang is het volgende: wanneer een verkoper een beroep doet op de rechtsgevolgen van regelingen ter zake het tijdig klagen , dan is het aan de koper om te bewijzen dat hij heeft geklaagd en wanneer hij dat heeft gedaan. Aansluitend is het aan de verkoper om te bewijzen dat in dat geval niet tijdig is geklaagd en dat zijn belangen daardoor worden geschaad (zie arrest: FAR Trading / Edco Eindhoven).
Heeft eiseres voldaan aan de termijn voor tijdig klagen?
Het gerechtshof heeft zich gebogen over de klachtplicht bij een gebrekkige koopovereenkomst. Daarmee is deze zaak van belang voor alle partijen die te maken hebben met een gebrekkige prestatie in een koopovereenkomst en welke acties partijen dienen te nemen. Immers, té laat klagen leidt ertoe dat alle rechten kunnen zijn komen te vervallen en de schade die het gevolg is van het gebrek niet kan worden verhaald op de partij die de schade heeft berokkend.
Het gerechtshof overwoog het volgende. Eiser zou in een e-mail van 20 juni 2017 voor het eerst hebben gemeld dat niet was voldaan aan zijn keuze met betrekking tot de keukenkastjes en de plaats van het dakluik. Naar aanleiding daarvan heeft Dutch Campers BV (blijkbaar) gevraagd om een lijst met alle gebreken, getuige de e-mail van 19 juli 2017 van eiser aan Dutch Campers BV: “n.a.v. de navolgende lijst waar je om hebt gevraagd.”. In deze lijst van gebreken keert het punt van de keukenkastjes en de plaats van het dakluik niet terug. Mede gelet op deze chronologische gang van zaken en de strekking van de klachtplicht, te weten het bieden van duidelijkheid aan de verkoper ten aanzien van eventuele opleveringsgebreken, alsmede in aanmerking genomen dat eiser tussen 20 juni 2017 en 19 juli 2017 met de camper op vakantie was geweest en de camper dus uitgebreid heeft kunnen beoordelen, mocht Dutch Campers BV erop vertrouwen dat de gebrekenlijst van 19 juli 2017 volledig was, en dat deze de lijst van 20 juni 2017 verving. Het eerstvolgende moment waarop eiser aan Dutch Campers BV kenbaar heeft gemaakt het niet doorlopen van de kastjes en van de alu trim en de plaatsing van het dakluik als gebreken te beschouwen, was met het rapport van DEKRA in januari 2018. Dit is meer dan zes maanden na oplevering en ook meer dan zes maanden na 20 juni 2017, en derhalve (aldus het gerechtshof) te laat.
Niet tijdig geklaagd over het gebrek in de koopovereenkomst
De klachtplicht bij een gebrekkige koopovereenkomst is dus belangrijk om in acht te nemen. Gebeurt dat niet, dan kan er een hoge tol betaald worden. Het gerechtshof oordeelde hier dus dat eiser over een aantal gebreken niet tijdig zou hebben geklaagd. Dit is opmerkelijk, omdat Dutch Campers BV op geen enkel moment tijdens de gerechtelijke procedure het verweer heeft gevoerd dat niet tijdig zou zijn geklaagd. Met andere woorden: Dutch Campers BV had geen beroep gedaan op de op eiser rustende klachtplicht.
Eiser was het niet met dit oordeel van het gerechtshof eens, en heeft het geschil o.a. ter zake het oordeel over het niet tijdig klagen aan de Hoge Raad voorgelegd. Volgens eiser mocht het gerechtshof de feiten namelijk niet uit zichzelf toetsen aan de klachtplicht.
De Hoge Raad is het met eiser eens en oordeelt dat het gerechtshof ten onrechte toepassing gegeven aan de in de wet opgenomen klachtplicht ter zake (consumenten)koopovereenkomsten.
Klaag tijdig over een gebrek
Het feit dat het gerechtshof niet uit zichzelf de klachtplicht bij een gebrekkige koopovereenkomst mag toepassen, i.e. de ‘ambtshalve toepassing’, is vooral relevant voor procesadvocaten. Voor ondernemers die zaken kopen of verkopen is het arrest met name interessant ten aanzien van de lijsten met gebreken die een belangrijke rol spelen in deze uitspraak. Wees u zich als ondernemer ervan bewust dat het opvragen van een lijst met alle gebreken later in een eventuele procedure van groot belang kan zijn.
Voor een koper is het in z’n geval aan te bevelen om te overwegen een expert een onderzoek te laten doen naar alle gebreken. Voor een verkoper is het opvragen van z’n lijst niet in de laatste plaats waardevol, omdat u duidelijkheid krijgt ten aanzien van de gebreken. En u voorkomt bijvoorbeeld ook dat uw bedrijf op een later moment aansprakelijk wordt gesteld voor gebreken die u niet heeft (laten) herstellen, omdat u het gebrek u destijds was ontschoten.
ADVOCAAT GESPECIALISEERD IN KLAGEN BIJ EEN KOOPOVEREENKOMST
MAAK Advocaten is o.a. gespecialiseerd in het contracten- en aansprakelijkheidsrecht. Wilt u advies inwinnen over een verkoper die een koopovereenkomst niet nakomt, dan helpt onze advocaat contractenrecht u graag verder. Wilt u weten waar uw onderneming op zou moeten letten wanneer en op welke wijze zij moet klagen over een verkoper die gebrekkige zaken heeft geleverd? Of heeft u een geschil met een verkoper? Ook dan denken we graag met u mee. Wij brengen graag uw juridische positie in beeld, om u vervolgens van een praktisch advies te voorzien en/of uw onderneming bij te staan in een gerechtelijke procedure. Neem gerust contact op met onze advocaat contractenrecht Maud van den Berg of met een van onze andere advocaten in Amsterdam.
