Nietigheid in de juridische context verwijst naar de situatie waarin een rechtshandeling of proceshandeling geen rechtsgevolg heeft vanwege het niet naleven van bepaalde vormvoorschriften. Het houdt in dat de handeling automatisch en zonder verdere actie ongeldig is, wat betekent dat deze wordt geacht nooit te hebben bestaan. Dit heeft terugwerkende kracht, wat inhoudt dat de rechtshandeling wordt beschouwd alsof deze nooit heeft plaatsgevonden. In het burgerlijk procesrecht is nietigheid een zeldzaam fenomeen en wordt het op verschillende manieren geregeld, afhankelijk van de specifieke omstandigheden.
In het materiële recht leidt nietigheid van een rechtshandeling ertoe dat het beoogde rechtsgevolg niet intreedt. Dit betekent dat de handeling vanaf het begin als ongeldig wordt beschouwd. Bijvoorbeeld, volgens artikel 3:39 BW zijn rechtshandelingen die niet in de voorgeschreven vorm zijn verricht, nietig, tenzij anders uit de wet voortvloeit.
In het burgerlijk procesrecht is de situatie complexer. Hier leidt het niet naleven van vormvoorschriften niet altijd tot nietigheid. De nietigheidssanctie wordt toegepast afhankelijk van het belang van de betrokken partijen. Bijvoorbeeld, de nietigheid van een exploot van dagvaarding wordt bepaald door de vraag of de gedaagde onredelijk in zijn belang is geschaad door het gebrek. Dit wordt geregeld in artikel 120 e.v. Rv.
Verschil tussen nietigheid en vernietigbaarheid
Nietigheid
– Definitie: Een rechtshandeling is nietig wanneer deze in strijd is met de wet, de goede zeden of de openbare orde, of wanneer niet voldaan is aan bepaalde vormvoorschriften.
– Gevolgen: De nietigheid treedt automatisch in; partijen hoeven zich niet op de nietigheid te beroepen. Dit beschermt vooral de belangen van derden.
– Voorbeelden: Een overeenkomst die een lagere vergoeding dan het minimumloon voorschrijft, is nietig omdat deze in strijd is met de wet.
Vernietigbaarheid
– Definitie: Bij vernietigbaarheid is de rechtshandeling aanvankelijk geldig, maar kan deze later worden vernietigd door een partij die daartoe bevoegd is. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij wilsgebreken zoals dwaling of bedrog.
– Gevolgen: Vernietiging vereist een expliciete actie van een partij (bijvoorbeeld een verklaring of rechterlijke uitspraak) en heeft ook terugwerkende kracht. Er geldt echter een verjaringstermijn van drie jaar voor het inroepen van vernietiging.
– Voorbeelden: Een koopovereenkomst waarbij de koper bedrogen is over de staat van het product kan worden vernietigd.
Soorten nietigheid
Er zijn twee belangrijke vormen van nietigheid in het burgerlijk procesrecht:
- Substantiële nietigheid: Dit treedt op bij rechterlijke beslissingen die niet door het juiste aantal rechterlijke ambtenaren zijn gewezen. Deze vorm van nietigheid is zeldzaam en wordt alleen aangenomen als het belang van de gedaagde dat eist.
- Subjectieve nietigheid: Dit heeft betrekking op voorschriften omtrent de inhoud van het exploot van dagvaarding. Hier wordt nietigheid aangenomen als de gedaagde onredelijk in zijn belang is geschaad.
Nietigheid en vernietigbaarheid zijn beide juridische concepten die betrekking hebben op de geldigheid van rechtshandelingen, maar ze verschillen aanzienlijk in hun werking en gevolgen.
Een belangrijk aspect van nietigheid in het burgerlijk procesrecht is dat het gesloten stelsel van rechtsmiddelen meebrengt dat de nietigheid van een beslissing uitsluitend kan worden ingeroepen in het kader van een daartegen openstaand rechtsmiddel. Dit betekent dat nietigheid alleen kan worden vastgesteld door een hoger gerechtshof of in een specifieke procedure.
Samenvattend, nietigheid in de juridische context betekent dat een handeling geen rechtsgevolg heeft vanwege het niet naleven van vormvoorschriften, maar de toepassing en gevolgen hiervan verschillen tussen het materiële recht en het burgerlijk procesrecht.
Advocatenkantoor in Amsterdam gespecialiseerd in nietigheid
MAAK Advocaten behartigt graag uw belangen en onze gespecialiseerde advocaten hebben de kennis en ervaring die u zoekt. Door cliënten worden we aanbevolen vanwege onze daadkrachtige, to-the-point en praktische oplossingen. Voor al uw vragen rondom nietigheid staan we u dan ook graag bij met advies en juridische ondersteuning. Onze ervaren advocaat commercial law, Remko Roosjen, staat u graag als eerste te woord en hij bespreekt met u de zaak en de uitdagingen die voorliggen.
Heeft u een andere juridische vraag, dan kunnen onze advocaten in Amsterdam u mogelijk ook ondersteunen, of aan een geschikte partner doorverwijzen. Uw belang staat bij ons te allen tijde voorop en we zoeken graag naar praktische oplossingen en snel resultaat. Neem contact op met onze specialist contractenrecht in Amsterdam en ontdek uw mogelijkheden.
+31 (0)20 – 210 31 38
remko.roosjen@maakadvocaten.nl
De juridische informatie in deze blog is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden, en geen juridisch advies door een advocaat. Hoewel wij als Nederlands advocatenkantoor in Amsterdam streven naar nauwkeurigheid en actualiteit van de verstrekte juridische informatie, kunnen onze advocaten niet garanderen dat alle informatie volledig, juist of actueel is en accepteren wij geen aansprakelijkheid. Voor persoonlijk juridisch advies, raadpleeg altijd een bevoegde juridische professional, zoals onze advocaten.