Inhoudsopgave
Persoonlijke aansprakelijkheid in de juridische context houdt in dat een individu persoonlijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor schade of schulden die voortvloeien uit zijn of haar handelen of nalaten. Dit kan zich voordoen in verschillende situaties, zoals bij bestuurders van vennootschappen, vereffenaars van nalatenschappen, en curatoren in faillissementen.
- Bestuurdersaansprakelijkheid: Een bestuurder van een vennootschap kan persoonlijk aansprakelijk worden gehouden als hij of zij bij het aangaan van verbintenissen wist of redelijkerwijs had moeten begrijpen dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden. Dit is belangrijk omdat het bestuurders dwingt om zorgvuldig te handelen en de belangen van schuldeisers te beschermen (art. 2:9 BW).
- Vereffenaar van een nalatenschap: Een vereffenaar kan persoonlijk aansprakelijk zijn als hij onzorgvuldig handelt bij de uitoefening van zijn taak. Dit betekent dat hij persoonlijk een verwijt kan worden gemaakt als hij wist of had moeten weten dat zijn handelen onjuist was. Dit is van belang omdat het de vereffenaar verplicht om met de nodige zorgvuldigheid en inzet te handelen in het belang van de schuldeisers en erfgenamen.
- Curatoren in faillissementen: Een curator kan persoonlijk aansprakelijk worden gehouden als hij onzorgvuldig handelt en daardoor schade veroorzaakt. Dit vereist dat de curator persoonlijk een verwijt kan worden gemaakt van zijn handelen, bijvoorbeeld als hij wist of had moeten weten dat zijn handelen onjuist was. Dit is cruciaal om ervoor te zorgen dat curatoren hun taken met de nodige zorgvuldigheid uitvoeren.
In alle gevallen is terughoudendheid geboden bij het aannemen van persoonlijke aansprakelijkheid, omdat er een verhoogde drempel geldt om te voorkomen dat bestuurders, vereffenaars en curatoren hun handelen te veel laten bepalen door defensieve overwegingen.
Bronnen van aansprakelijkheid
Persoonlijke aansprakelijkheid kan voortvloeien uit drie hoofdbronnen:
- Op grond van contract of overeenkomst: Dit betreft situaties waarin een individu expliciet persoonlijke verantwoordelijkheid heeft aanvaard via een contractuele verplichting. Bijvoorbeeld, wanneer een bestuurder persoonlijk garant staat voor een lening van het bedrijf.
- Op grond van de wet: Diverse wetten, zoals het Burgerlijk Wetboek, kunnen situaties definiëren waarin een individu persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld. Dit omvat bijvoorbeeld de plicht van bestuurders om hun taken behoorlijk te vervullen.
- Uit onrechtmatige daad: Als een individu door zijn handelen of nalaten schade veroorzaakt aan een ander, kan hij op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk worden gesteld. Dit geldt ook voor bestuurders die in hun functie onrechtmatig handelen.
Typen aansprakelijkheid
Er zijn twee hoofdtypen van bestuurdersaansprakelijkheid:
- Interne aansprakelijkheid: Dit betreft de aansprakelijkheid van een bestuurder tegenover de rechtspersoon zelf. Het gaat hier om situaties waarin de bestuurder zijn taken niet naar behoren heeft uitgevoerd, waardoor de rechtspersoon schade heeft geleden. De rechtspersoon kan dan de bestuurder aanspreken om deze schade te vergoeden.
- Externe aansprakelijkheid: Dit verwijst naar de aansprakelijkheid van een bestuurder tegenover derden, zoals schuldeisers van de rechtspersoon. Als een bestuurder bijvoorbeeld misleidende informatie verstrekt aan crediteuren of nalaat om tijdig het faillissement aan te vragen, kan hij persoonlijk aansprakelijk worden gesteld door deze externe partijen.
Wettelijke basis
Bestuurdersaansprakelijkheid is voornamelijk geregeld in de volgende wetsartikelen:
- Artikel 2:9 BW: Dit artikel regelt de interne aansprakelijkheid. Het stelt dat elke bestuurder tegenover de rechtspersoon gehouden is tot een behoorlijke vervulling van zijn taak.
- Artikel 2:138 BW en 2:248 BW: Deze artikelen behandelen de aansprakelijkheid van bestuurders in geval van faillissement. Ze stellen bestuurders aansprakelijk voor het tekort in de boedel als er sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur.
- Artikel 6:162 BW: Dit artikel, dat de onrechtmatige daad behandelt, kan worden ingeroepen door derden die schade hebben geleden door het handelen of nalaten van een bestuurder.
Voorwaarden voor aansprakelijkheid
Een bestuurder kan persoonlijk aansprakelijk worden gesteld als:
- Er sprake is van onbehoorlijke taakvervulling: Dit betekent dat de bestuurder zijn taken niet heeft uitgevoerd zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend bestuurder verwacht mag worden.
- De bestuurder een ernstig persoonlijk verwijt kan worden gemaakt: Er moet sprake zijn van een duidelijke en ernstige tekortkoming. Niet elke fout leidt tot persoonlijke aansprakelijkheid.
- Er gehandeld is in strijd met de zorgvuldigheid: De bestuurder moet de zorgvuldigheid in acht nemen die in het maatschappelijk verkeer betaamt. Dit omvat onder meer het naleven van wettelijke en statutaire verplichtingen.
Bescherming door rechtspersoonlijkheid
Hoewel een rechtspersoon doorgaans bescherming biedt tegen persoonlijke aansprakelijkheid, zijn er situaties waarin deze bescherming wegvalt:
- Bij ernstige nalatigheid of opzettelijk wangedrag: Als een bestuurder bewust roekeloos handelt of opzettelijk de belangen van de rechtspersoon schaadt, kan de bescherming van de rechtspersoonlijkheid worden doorbroken.
- Bij handelen in strijd met wettelijke of statutaire bepalingen: Bestuurders die willens en wetens handelen in strijd met de wet of de statuten van de rechtspersoon, kunnen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
- Wanneer een bestuurder persoonlijk een onrechtmatige daad begaat: Als een bestuurder in zijn functie een onrechtmatige daad pleegt, kan hij daar persoonlijk voor worden aangesproken, ook al handelde hij namens de rechtspersoon.
Gevolgen van aansprakelijkheid
Als een bestuurder persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld, kan dit leiden tot:
- Verplichting tot het vergoeden van schade uit privévermogen: De bestuurder kan worden veroordeeld om de geleden schade te vergoeden uit zijn eigen vermogen. Dit kan in sommige gevallen leiden tot aanzienlijke financiële consequenties.
- Mogelijke ontslag als bestuurder: Afhankelijk van de ernst van de situatie kan de bestuurder worden ontslagen uit zijn functie. Dit kan gepaard gaan met verlies van inkomen en andere voordelen verbonden aan de bestuursfunctie.
- Reputatieschade: Persoonlijke aansprakelijkheid kan leiden tot ernstige reputatieschade, wat de toekomstige carrièremogelijkheden van de bestuurder kan beïnvloeden. Het kan moeilijk worden om in de toekomst nog bestuursfuncties te verkrijgen.
Het is belangrijk op te merken dat voor persoonlijke aansprakelijkheid doorgaans een hoge drempel geldt. Rechters zijn terughoudend in het aannemen van persoonlijke aansprakelijkheid om te voorkomen dat bestuurders te risicomijdend worden in hun besluitvorming.
Advocatenkantoor in Amsterdam gespecialiseerd in persoonlijke aansprakelijheid
MAAK Advocaten behartigt graag uw belangen en onze gespecialiseerde advocaten hebben de kennis en ervaring die u zoekt. Door cliënten worden we aanbevolen vanwege onze daadkrachtige, to-the-point en praktische oplossingen. Voor al uw vragen rondom persoonlijke aansprakelijkheid staan we u dan ook graag bij met advies en juridische ondersteuning. Onze ervaren advocaat commercial law, Remko Roosjen, staat u graag als eerste te woord en hij bespreekt met u de zaak en de uitdagingen die voorliggen.
Heeft u een andere juridische vraag, dan kunnen onze advocaten in Amsterdam u mogelijk ook ondersteunen, of aan een geschikte partner doorverwijzen. Uw belang staat bij ons te allen tijde voorop en we zoeken graag naar praktische oplossingen en snel resultaat. Neem contact op met onze specialist contractenrecht in Amsterdam en ontdek uw mogelijkheden.
+31 (0)20 – 210 31 38
remko.roosjen@maakadvocaten.nl
De juridische informatie in deze blog is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden, en geen juridisch advies door een advocaat. Hoewel wij als Nederlands advocatenkantoor in Amsterdam streven naar nauwkeurigheid en actualiteit van de verstrekte juridische informatie, kunnen onze advocaten niet garanderen dat alle informatie volledig, juist of actueel is en accepteren wij geen aansprakelijkheid. Voor persoonlijk juridisch advies, raadpleeg altijd een bevoegde juridische professional, zoals onze advocaten.
