Het ontslag van een bestuurder is een complex proces dat zowel vennootschapsrechtelijke als arbeidsrechtelijke aspecten met zich meebrengt. In Nederland worden de regels rondom het ontslag van bestuurders voor besloten vennootschappen (BV) en naamloze vennootschappen (NV) vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek, met specifieke artikelen die de bevoegdheid en formaliteiten rondom het ontslag regelen. Dit proces wordt gekenmerkt door verschillende formaliteiten, zoals oproepingstermijnen en agendapunten voor aandeelhoudersvergaderingen, evenals beperkingen en uitzonderingen op de ontslagbescherming.
Wettelijk kader
Het ontslag van een bestuurder wordt geregeld door verschillende wetsartikelen:
- Voor een BV: art. 2:244 BW en art. 7:610 e.v. BW
- Voor een NV: art. 2:134 BW en art. 7:610 e.v. BW
Bij zowel een BV als een NV kan de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA) besluiten een bestuurder te ontslaan. Artikel 2:244 BW (voor de BV) en artikel 2:134 BW (voor de NV) geven de AVA deze bevoegdheid, tenzij de statuten anders bepalen. Dit vennootschapsrechtelijke ontslag betekent dat de bestuurder zijn positie als statutair bestuurder verliest.
Daarnaast zijn de artikelen 7:610 e.v. BW van toepassing, die betrekking hebben op de arbeidsovereenkomst. Als de bestuurder ook een arbeidsovereenkomst heeft (naast zijn statutair-bestuursrechtelijke positie), moet de vennootschap rekening houden met arbeidsrechtelijke gevolgen. Dit betekent dat de arbeidsovereenkomst niet automatisch eindigt met het vennootschapsrechtelijke ontslag, waardoor de bestuurder mogelijk recht heeft op ontslagbescherming, een opzegtermijn en een transitievergoeding. Afhankelijk van de situatie kan het nodig zijn dat de vennootschap aanvullende stappen onderneemt om de arbeidsovereenkomst rechtsgeldig te beëindigen, zoals via het UWV of de kantonrechter.
Bevoegdheid tot ontslag
De algemene vergadering van aandeelhouders (AVA) is te allen tijde bevoegd om bestuurders te ontslaan. Bij een BV kan in de statuten worden bepaald dat ook een ander orgaan, bijvoorbeeld de raad van commissarissen, deze bevoegdheid heeft. Deze mogelijkheid geldt niet voor structuurvennootschappen, waarbij de raad van commissarissen standaard de bevoegdheid heeft om bestuurders te benoemen, te schorsen en te ontslaan, om de medezeggenschap en belangen van werknemers en andere stakeholders te waarborgen.
Formaliteiten bij ontslag
Formaliteiten bij ontslag:
- Oproepingstermijn: Voor een aandeelhoudersvergadering waarin het ontslag van een bestuurder wordt besproken, geldt een oproepingstermijn. Bij een BV moet de oproeping ten minste 8 dagen voor de vergadering plaatsvinden, terwijl voor een NV een langere oproepingstermijn van 15 dagen geldt. Deze termijnen waarborgen dat aandeelhouders voldoende tijd hebben om zich voor te bereiden op het besluit.
- Agenda: Het voorgenomen ontslag dient expliciet en duidelijk als agendapunt te worden opgenomen. De agenda moet niet alleen aangeven dat er een ontslagbesluit op de vergadering staat, maar idealiter ook de reden van het voorgestelde ontslag beschrijven, zodat aandeelhouders geïnformeerd zijn over de achtergrond van het besluit. Dit voorkomt verrassingen en geeft aandeelhouders de kans om een weloverwogen besluit te nemen.
- Redelijke termijn voor bestuurder: Bestuurders hebben in de regel recht om hun zienswijze toe te lichten of zich tegen het ontslag te verweren. Hiervoor moeten zij op tijd op de hoogte worden gebracht van het voorgenomen ontslag en de vergadering waarin dit besproken wordt. Dit biedt de bestuurder de mogelijkheid om zichzelf voor te bereiden op een verdediging of toelichting tijdens de vergadering.
- Schriftelijke oproeping: De oproeping voor de aandeelhoudersvergadering dient schriftelijk te gebeuren, zoals vastgelegd in de statuten. Dit kan per brief of digitaal, afhankelijk van wat de statuten toelaten. Een niet-correcte oproeping kan leiden tot vernietigbaarheid van het besluit.
Deze formaliteiten zijn belangrijk om de rechtsgeldigheid van het ontslagbesluit te waarborgen en conflicten of procedures na het ontslag te voorkomen.
Beperkte ontslagbescherming
- Geen herstel arbeidsovereenkomst: Een ontslagen bestuurder kan geen herstel van de arbeidsovereenkomst bewerkstelligen.
- Geen UWV-toestemming: Voor het ontslag van een bestuurder is, in tegenstelling tot bij gewone werknemers, geen toestemming van het UWV vereist.
Bestuurders genieten minder ontslagbescherming dan reguliere werknemers. Zo kan een ontslagen bestuurder geen herstel van de arbeidsovereenkomst afdwingen, omdat het vennootschapsrechtelijke ontslag (door de aandeelhoudersvergadering) direct hun positie als bestuurder beëindigt. Daarnaast is geen toestemming van het UWV vereist, wat de ontslagprocedure voor de vennootschap aanzienlijk eenvoudiger maakt. Hoewel een bestuurder mogelijk aanspraak kan maken op een transitievergoeding of schadevergoeding, blijft de feitelijke bescherming tegen ontslag zeer beperkt. Dit geeft de vennootschap de vrijheid om bestuurders te vervangen wanneer dat in het belang van de onderneming wordt geacht.
Redelijke grond
Hoewel art. 7:669 BW een redelijke grond voor ontslag vereist, kan de algemene vergadering de bestuurder te allen tijde ontslaan. Als geen van de in art. 7:669 lid 3 sub a t/m h BW genoemde gronden zich voordoet, kan de vennootschap wel tot schadevergoeding worden aangesproken.
Jurisprudentie
Hoofdregel: einde dubbele rechtsbetrekking
Het ontslag van de bestuurder als statutair bestuurder leidt doorgaans ook tot het einde van de arbeidsovereenkomst (HR 15 april 2005, Ciris en Unidek). Dit volgt uit de samenhang tussen de vennootschapsrechtelijke positie en de arbeidsrechtelijke verhouding. Bij een ontslagbesluit moet daarom een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de vennootschapsrechtelijke beëindiging van de bestuurdersfunctie en de arbeidsrechtelijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst, om te voorkomen dat de bestuurder aanspraak maakt op verdere arbeidsrechtelijke bescherming of herstelinspanningen.
Ontslagvergoeding
In principe komt een statutair bestuurder alleen een ontslagvergoeding toe als de rechter deze toekent bij ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Partijen kunnen hierover echter andere afspraken maken.
Verzet tegen ontslag
Een ontslagen bestuurder kan zich op twee manieren verzetten tegen het ontslag:
Vennootschapsrechtelijke weg:
- Nietigheid van het ontslagbesluit inroepen (art. 2:14 BW)
- Vernietigbaarheid van het ontslagbesluit aanvechten (art. 2:15 BW)
Arbeidsrechtelijke weg:
- Procedure starten tegen de beëindiging van de arbeidsovereenkomst
Deze aanvullende informatie geeft een completer beeld van de complexiteit rondom het ontslag van een bestuurder en de verschillende aspecten die daarbij een rol spelen.
Advocatenkantoor in Amsterdam gespecialiseerd in het ontslag van een bestuurder
MAAK Advocaten behartigt graag uw belangen en onze gespecialiseerde advocaten hebben de kennis en ervaring die u zoekt. Door cliënten worden we aanbevolen vanwege onze daadkrachtige, to-the-point en praktische oplossingen. Voor al uw vragen rondom het ontslag van een bestuurder staan we u dan ook graag bij met advies en juridische ondersteuning. Onze ervaren advocaat commercial law, Remko Roosjen, staat u graag als eerste te woord en hij bespreekt met u de zaak en de uitdagingen die voorliggen.
Heeft u een andere juridische vraag, dan kunnen onze advocaten in Amsterdam u mogelijk ook ondersteunen, of aan een geschikte partner doorverwijzen. Uw belang staat bij ons te allen tijde voorop en we zoeken graag naar praktische oplossingen en snel resultaat. Neem contact op met onze specialist contractenrecht in Amsterdam en ontdek uw mogelijkheden.
+31 (0)20 – 210 31 38
remko.roosjen@maakadvocaten.nl
De juridische informatie in deze blog is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden, en geen juridisch advies door een advocaat. Hoewel wij als Nederlands advocatenkantoor in Amsterdam streven naar nauwkeurigheid en actualiteit van de verstrekte juridische informatie, kunnen onze advocaten niet garanderen dat alle informatie volledig, juist of actueel is en accepteren wij geen aansprakelijkheid. Voor persoonlijk juridisch advies, raadpleeg altijd een bevoegde juridische professional, zoals onze advocaten.
