Per 1 juli 2021 is de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen in werking getreden (WBTR). Lange tijd ontbrak er een duidelijke algemene regeling die geldt voor alle ondernemingsvormen. Dankzij de inwerkingtreding van de WBTR wordt de regelgeving voor verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen meer in lijn gebracht met de regelgeving voor besloten vennootschappen en naamloze vennootschappen. Hieronder zullen onze advocaten ondernemingsrecht de belangrijkste punten uit de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen worden toegelicht.
Toezichthoudend orgaan
Met de invoering van de WBTR wordt voor verenigingen en stichtingen een wettelijke grondslag gegeven om een toezichthoudend orgaan in te stellen. Het instellen van een toezichthoudend orgaan kan middels de instelling van een one tier board (ook wel monistisch bestuursmodel genoemd) danwel middels de instelling van een raad van commissarissen (ook wel raad van toezicht genoemd) naast het bestuur. Bij een monistisch bestuursmodel worden de bestuurstaken en het houden van toezicht en het geven van advies verenigd in één orgaan.
Tegenstrijdig belang
Daarnaast mogen bestuurders en commissarissen van verenigingen en stichtingen met een tegenstrijdig belang niet deelnemen in de besluitvorming. Van een tegenstrijdig belang is sprake als een bestuurder of commissaris van een vereniging of stichting bij een besluit een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat strijdig is met het belang van de vereniging of stichting. Hierbij kan worden gedacht aan het voorbeeld waarbij een vereniging een bepaald pand wil kopen en een van de commissarissen de verkoper is van dat pand. Enerzijds heeft de commissaris baat bij een zo hoog mogelijke verkoopprijs, terwijl anderzijds de vereniging baat heeft bij een zo laag mogelijke koopprijs.
Aansprakelijkheid bestuurders en commissarissen
Voorts brengt de WBTR met zich mee dat bestuurders en commissarissen van verenigingen en stichtingen aansprakelijk kunnen worden gesteld ingeval van faillissement wegens onbehoorlijke taakvervulling. Van onbehoorlijke taakvervulling is sprake indien er niet wordt voldaan aan de jaarrekening- of boekhoudplicht. Mocht er sprake zijn van onbehoorlijke taakvervulling dan wordt vermoed dit een belangrijke oorzaak te zijn van het faillissement van de vereniging of stichting (ook wel ‘wettelijk bewijsvermoeden’ genoemd).
In dit kader is het van belang om erop te wijzen dat dit wettelijk bewijsvermoeden niet geldt voor informele verenigingen of niet-commerciële stichtingen. Het niet op orde hebben van de boekhouding danwel het niet-tijdig publiceren van de jaarrekening worden dan niet vermoed een reden te zijn voor bestuurdersaansprakelijkheid.
Ontslag bestuurder of commissaris
Verder krijgt de rechter meer beoordelingsvrijheid om een bestuurder of commissaris van een stichting te ontslaan als het Openbaar Ministerie of een belanghebbende daar om verzoekt. In tegenstelling tot verenigingen hebben stichtingen namelijk geen leden. Al voor de invoering van de WBTR is het mogelijk dat bestuurders of commissarissen op verzoek van het Openbaar Ministere of een belanghebbende worden ontslagen door de rechter. Echter, met de invoering van de WBTR worden de gronden voor ontslag door de rechter uitgebreid. Zo is het nu mogelijk dat een bestuurder of commissaris wordt ontslagen door de rechter wegens taakverwaarlozing.
Statuten en meervoudig stemrecht
Tot slot zijn verenigingen en stichtingen dankzij de WBTR verplicht om in hun statuten een regeling omtrent ontstentenis (bijv. ontslag of overlijden) en belet (bijv. ziekte) op te nemen. Ook mag een bestuurder of commissaris niet meer stemmen uitbrengen dan de andere bestuurders of commissarissen tezamen (meervoudig stemrecht).
Advocaat gespecialiseerd in de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen
Wilt u advies inwinnen bij een advocaat gespecialiseerd in de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen? MAAK Advocaten heeft een team van ervaren advocaten die u gelet op de belangrijkste wijzigingen uit de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen kunnen bijstaan. Onze advocaten adviseren en helpen u graag bij de (mogelijke) gevolgen van de WBTR voor uw onderneming.
Telefoon: +31 (0) 20 210 31 38
E-Mail: mail@maakadvocaten.nl
