Merkhouders kunnen op basis van artikel 2.22 lid 1 BVIE vernietiging eisen van producten die inbreuk maken op hun merkrecht. Deze juridische maatregel beschermt de exclusiviteit van uw merk en haalt illegale producten uit het handelsverkeer, waarbij vernietiging onder douanetoezicht vaak de meest effectieve aanpak biedt.
Merkinbreuk vormt een directe bedreiging voor uw merkrechten en de reputatie van uw onderneming. Wanneer anderen zonder toestemming identieke of sterk gelijkende producten op de markt brengen, schaadt dit niet alleen uw economische positie maar ook het vertrouwen van consumenten in uw merk. Vernietiging van inbreukmakende goederen is daarom een cruciaal instrument om uw intellectuele eigendomsrechten te handhaven en verdere schade te voorkomen.
Het Benelux Verdrag voor de Intellectuele Eigendom (BVIE) biedt merkhouders vergaande bevoegdheden om op te treden tegen merkinbreuk. Deze wettelijke basis stelt u in staat effectief actie te ondernemen wanneer namaakproducten of andere inbreukmakende goederen uw merkrechten schenden.
Wat is merkinbreuk volgens Nederlands recht?
Merkinbreuk treedt op wanneer een partij zonder toestemming een geregistreerd merk gebruikt voor identieke of gelijkende producten en diensten. Het BVIE onderscheidt vier vormen van inbreuk: identiteitsinbreuk, herkomstinbreuk, goodwillinbreuk en ander gebruik dan ter onderscheiding.
Artikel 2.20 BVIE definieert de criteria voor merkinbreuk nauwkeurig. Identiteitsinbreuk ontstaat bij gebruik van een identiek teken voor dezelfde waren of diensten. Herkomstinbreuk betreft een overeenstemmend teken voor gelijkende producten, waarbij verwarring bij consumenten kan ontstaan. Goodwillinbreuk doet zich voor wanneer ongerechtvaardigde voordelen worden behaald of afbreuk wordt gedaan aan de reputatie van een bekend merk.
De bescherming reikt verder dan alleen exacte kopieën. Ook producten die sterk lijken op uw merk kunnen inbreuk opleveren, vooral wanneer deze verwarring veroorzaken over de herkomst. Namaakproducten vormen een ernstige categorie, waarbij complete imitaties van merkartikelen zonder toestemming worden geproduceerd en verkocht.
Volgens CBS-gegevens constateerde de Nederlandse douane in 2022 meer dan 75% van alle onderschepte namaakgoederen in de categorieën kleding, schoenen en accessoires. Deze cijfers onderstrepen het belang van actieve merkbescherming en tijdig optreden tegen inbreuk.
Welke rechten heeft u als merkhouder bij productvernietiging?
Als merkhouder kunt u op grond van artikel 2.22 lid 1 BVIE vernietiging vorderen van alle producten die inbreuk maken op uw merkrecht. Dit recht geldt ongeacht of de inbreukmaker te goeder of te kwader trouw handelde, waarbij vernietiging het primaire instrument vormt om illegale goederen uit het handelsverkeer te verwijderen.
De wettelijke grondslag voor productvernietiging beschermt uw exclusieve positie als merkhouder. U hoeft niet te bewijzen dat de inbreukmaker opzettelijk handelde – het enkele feit van merkinbreuk volstaat. Deze regel waarborgt effectieve bescherming van uw intellectuele eigendom.
Vernietiging dient echter proportioneel te blijven. Een uitspraak van de rechtbank Den Haag toonde aan dat het algemene belang tegen onnodig vernietigen van deugdelijke producten kan opwegen. In die zaak ging het om één Chevrolet Corvette waarop Ferrari-logo’s waren aangebracht. De rechtbank oordeelde dat eenvoudige verwijdering van de inbreukmakende merken volstond, gezien de waarde van het voertuig en de beschikbaarheid van dit redelijke alternatief.
Desondanks blijft vernietiging in de meeste gevallen de standaardmaatregel. Namaakproducten voldoen namelijk vaak niet aan veiligheids- en gezondheidsnormen, waardoor vernietiging tevens consumenten beschermt tegen gevaarlijke goederen. Bij partijen speelgoed, cosmetica of medicijnen vormt vernietiging daarom niet alleen een merkbeschermende maar ook een publieke veiligheidsmaatregel.
Daarnaast kunt u als merkhouder schadevergoeding en winstafdracht vorderen. Artikel 2.21 BVIE geeft u recht op vergoeding van alle geleden schade, inclusief winstderving en in uitzonderlijke gevallen morele schade. Winstafdracht compenseert de ongerechtvaardigde verrijking van de inbreukmaker, zelfs wanneer u geen directe omzetschade lijdt.
Hoe werkt vernietiging onder douanetoezicht?
Douaneautoriteiten kunnen op basis van een verzoek tot douaneoptreden goederen tegenhouden die uw merkrechten schenden. Deze procedure schorst de uitgifte van verdachte goederen, waarna beide partijen de producten inspecteren en bij bevestigde merkinbreuk vernietiging onder ambtelijk toezicht plaatsvindt.
Het verzoek tot douaneoptreden biedt merkhouders een proactief instrument. U meldt uw merkrechten aan bij de douane-instanties, waarna zij actief speuren naar verdachte zendingen. Deze aanpak onderschept inbreukmakende producten voordat ze de Europese markt bereiken, wat aanzienlijk effectiever is dan achteraf juridisch optreden.
Binnen 10 werkdagen na schorsing van de uitgifte informeert de douane u als merkhouder over de onderschepte goederen. Vervolgens krijgt u toestemming om de producten te inspecteren en vast te stellen of daadwerkelijk sprake is van merkinbreuk. Deze inspectie vormt een cruciaal moment om bewijsmateriaal te verzamelen voor eventuele vervolgstappen.
Bij bevestigde inbreuk volgt doorgaans vernietiging onder douanetoezicht. De inbreukmaker krijgt de mogelijkheid de goederen vrijwillig af te staan voor vernietiging, wat vaak een kostbare rechtszaak voorkomt. Deze aanpak maakt douaneoptreden buitengewoon kostenefficient en praktisch. Volgens cijfers van de Belastingdienst worden jaarlijks duizenden zendingen namaakproducten onderschept, waarbij vernietiging in circa 85% van de gevallen zonder rechtszaak wordt gerealiseerd.
De vernietiging gebeurt door gespecialiseerde partijen met CA+ certificering. Dit waarborgt dat de producten op gecontroleerde wijze uit de handel worden genomen en niet alsnog op de zwarte markt belanden. Het toezicht garandeert bovendien naleving van milieunormen bij de vernietigingsprocedure.
Wilt u zekerheid over uw merkrechten bij grensoverschrijdende handel? Onze gespecialiseerde advocaten in Amsterdam analyseren uw situatie en adviseren over de meest effectieve strategie voor douaneoptreden en productvernietiging.
Wat zijn de stappen bij een vernietigingsprocedure?
Effectief optreden tegen merkinbreuk vereist een gestructureerde aanpak. De eerste stap bestaat uit het verzamelen van bewijsmateriaal dat de inbreuk aantoont. Documenteer nauwkeurig welke producten inbreuk maken, waar deze worden verkocht en welke schade u lijdt. Foto’s van inbreukmakende goederen, screenshots van webshops en informatie over verkooppunten vormen essentieel bewijsmateriaal.
Vervolgens raadpleegt u een gespecialiseerde merkenjurist. Merkenrecht is complex en vereist expertise om de juiste juridische stappen te bepalen. Een ervaren advocaat beoordeelt uw zaak, identificeert de precieze vorm van inbreuk en formuleert de meest effectieve strategie.
De derde stap betreft het opstellen en verzenden van een sommatiebrief. Deze brief sommeert de inbreukmaker onmiddellijk te stoppen met verkoop van inbreukmakende goederen en opent onderhandelingen over schadevergoeding. Een zorgvuldig geformuleerde sommatie voorkomt vaak langdurige juridische procedures, omdat circa 60% van de inbreukmakers na ontvangst van een professionele sommatiebrief bereid is een regeling te treffen.
Bij afwijzing of negeren van de sommatie volgt een kort geding. Hierin vordert u staking van de inbreuk, proceskostenveroordeling en een dwangsom. Daarnaast eist u vernietiging van alle inbreukmakende producten en een voorschot op schadevergoeding. Een kort geding levert binnen enkele weken een voorlopige voorziening op die directe bescherming biedt.
Na toewijzing van uw vordering organiseert u de daadwerkelijke vernietiging. Samenwerken met een betrouwbare partner voor CA+ gecertificeerde productvernietiging waarborgt correcte uitvoering. Deze partijen beschikken over de expertise en faciliteiten om diverse productcategorieën conform wet- en regelgeving te vernietigen.
Welke kosten brengt productvernietiging met zich mee?
De kosten van productvernietiging omvatten griffierechten vanaf € 127, advocaatkosten voor juridische bijstand, en vernietigingskosten die variëren per productcategorie en volume. In kort geding procedures kunt u deze kosten verhalen op de inbreukmaker via proceskostenveroordeling en schadevergoeding.
Griffierechten voor een kort geding beginnen bij € 127 voor vorderingen tot € 1.350 en lopen op tot € 4.927 voor vorderingen boven € 250.000. Deze bedragen dekken de behandeling door de rechtbank Amsterdam of andere bevoegde rechtbanken.
Advocaatkosten vormen een substantiëler kostenpost. Afhankelijk van de complexiteit van uw zaak varieert dit tussen € 2.500 en € 15.000 voor een volledig traject inclusief kort geding. Echter, bij succesvolle procedures veroordeelt de rechter de inbreukmaker tot vergoeding van een deel van deze kosten op basis van het liquidatietarief.
De vernietigingskosten zelf hangen af van producttype en volume. Textiel en uniformen kosten gemiddeld € 150 per ton, terwijl elektronische producten en luxe goederen hogere tarieven kennen vanwege complexere vernietigingsprocedures. Partijen van 100 tot 500 kilogram vergen doorgaans tussen € 300 en € 1.200 aan vernietigingskosten.
Wanneer vernietiging onder douanetoezicht plaatsvindt, komen additionele kosten voor het toezicht erbij. Deze ambtelijke begeleiding kost ongeveer € 200 tot € 500, afhankelijk van locatie en duur van het toezicht. Desondanks blijft deze aanpak kostenefficiënt omdat zij rechtszaken voorkomt.
Wanneer verjaren uw rechten op productvernietiging?
In het merkenrecht spreekt men van rechtsverwerking in plaats van verjaring. Artikel 2.29 BVIE bepaalt dat uw rechten als merkhouder verwerkt raken wanneer u gedurende vijf opeenvolgende jaren bewust een inbreukmakend teken gedoogt. Na deze periode kunt u uw rechten niet meer inroepen tegen die specifieke inbreukpleger.
Deze regel onderstreept het belang van actief merkbeheer. Passiviteit kan uw positie aanzienlijk verzwakken. Zodra u merkinbreuk constateert, dient u binnen redelijke termijn actie te ondernemen. Wachten met optreden kan door de wederpartij worden gebruikt als verweer, waarbij zij stellen dat u impliciet toestemming gaf voor het gebruik.
De vijfjaarstermijn geldt per inbreukmaker. Treedt u op tegen één partij, dan voorkomt dit niet rechtsverwerking ten aanzien van andere inbreukmakers die u wel gedoogt. Bovendien moet het gedogen bewust gebeuren – louter onwetendheid van de inbreuk leidt niet tot rechtsverwerking.
Merkbewaking helpt rechtsverwerking te voorkomen. Door dagelijks nieuwe merkaanvragen te controleren en inbreukalerts te ontvangen, detecteert u tijdig potentiële conflicten. Deze proactieve aanpak stelt u in staat binnen een redelijke termijn op te treden en uw merkrechten volledig te behouden.
Welke uitzonderingen gelden bij productvernietiging?
Hoewel productvernietiging de hoofdregel vormt, bestaan uitzonderlijke situaties waarbij alternatieven aanvaardbaar zijn. De rechtspraak wijst uit dat vernietiging moet blijven binnen de grenzen van proportionaliteit en redelijkheid. Wanneer het algemene belang tegen onnodig vernietigen van waardevolle producten pleit, kunnen rechters andere oplossingen accepteren.
Verwijdering van inbreukmakende merktekens biedt in specifieke gevallen een alternatief. Bij hoogwaardige producten waar de inbreuk zich beperkt tot aangebrachte logo’s of merkbenamingen, kan de rechter volstaan met verwijdering. Deze aanpak vereist wel duidelijke waarborgen dat het product na verwijdering niet meer als inbreukmakend wordt herkend.
De Mitsubishi-uitspraak van het Hof van Justitie toont echter aan dat merkverwijdering juridisch complex is. Ook verwijdering van een merk kan als ‘gebruik’ van dat merk worden beschouwd. Wanneer consumenten het product ondanks verwijdering nog steeds aan de merkhouder toeschrijven, blijft sprake van merkinbreuk.
Bij upcycling speelt een vergelijkbare problematiek. Het hergebruiken van merkproducten in nieuwe creaties botst met het uitputtingsbeginsel wanneer de toestand van het product wijzigt. Een tas gemaakt van Levi’s spijkerbroeken vormt een nieuw product waarvoor geen toestemming is verleend. De merkhouder behoudt dan het recht zich tegen verhandeling te verzetten.
Neem contact op met ons advocatenkantoor in Amsterdam voor persoonlijk juridisch advies over uw specifieke situatie. Wij beoordelen of vernietiging noodzakelijk is of dat proportionele alternatieven beschikbaar zijn.
Wat te doen als u te maken krijgt met inbreukmakende goederen?
Handelt u niet als merkhouder maar als importeur of verkoper die onbedoeld inbreukmakende goederen in bezit krijgt? Dan bent u de inbreukmaker en dient u direct actie te ondernemen om verdere schade te beperken. Samenwerking met douaneautoriteiten is in deze situatie verplicht.
Stop onmiddellijk met verkoop zodra u vermoedt dat producten merkinbreuk opleveren. Voortzetting na kennisname van mogelijke inbreuk leidt tot verzwarende omstandigheden en hogere schadeclaims. Bovendien riskeert u persoonlijke aansprakelijkheid wanneer u bewust doorverkoopt.
Raadpleeg direct een gespecialiseerde advocaat. Een merkenjurist beoordeelt of daadwerkelijk sprake is van inbreuk en adviseert over de beste aanpak. Mogelijk bestaan vrijwaringsmogelijkheden of kunt u aanspraak maken op bescherming wanneer u aantoonbaar te goeder trouw handelde.
Bied aan de producten vrijwillig af te staan voor vernietiging. Deze coöperatieve houding voorkomt vaak kostbare juridische procedures en beperkt uw financiële schade. Rechtbanken waarderen bereidheid tot samenwerking, wat kan resulteren in lagere schadevergoedingen.
Onderzoek hoe de inbreukmakende goederen in uw bezit kwamen. Mogelijk zijn uw leveranciers aansprakelijk voor geleverde namaakproducten, waarbij u schade op hen kunt verhalen. Documenteer alle relevante communicatie en facturen om eventuele regresvorderingen te onderbouwen.
Hoe voorkomt u toekomstige merkinbreuk?
Preventie begint bij registratie van een sterk merk. Een onderscheidend merk met duidelijke kenmerken biedt betere bescherming dan algemene begrippen of beschrijvende benamingen. Laat voorafgaand aan registratie een beschikbaarheidsonderzoek uitvoeren om conflicten met bestaande merkrechten te voorkomen.
Gebruik consequent het ®-symbool bij uw geregistreerde merk. Deze aanduiding signaleert aan potentiële inbreukmakers dat uw merk beschermd is en dat u bereid bent uw rechten te handhaven. Deze preventieve werking verkleint het risico op onbedoelde inbreuk.
Investeer in merkbewaking via gespecialiseerde dienstverleners. Deze services controleren dagelijks nieuwe merkaanvragen wereldwijd en waarschuwen u bij potentiële conflicten. Inbreukalerts stellen u in staat tijdig bezwaar te maken tegen registraties die te dicht bij uw merk komen.
Monitor actief uw markt en concurrenten op daadwerkelijk gebruik van inbreukmakende merken. Online platforms als Alibaba, Amazon en sociale media vereisen regelmatige controle. Ook fysieke verkooppunten en beurzen verdienen aandacht, omdat namaakproducten vaak via diverse kanalen worden gedistribueerd.
Leg uw merkrechten vast bij douane-instanties. Een verzoek tot douaneoptreden activeert proactieve controles op verdachte zendingen. Deze maatregel onderschept circa 75% van alle namaakproducten voordat ze consumenten bereiken.
Communiceer actief met uw klanten wanneer namaakproducten in omloop zijn. Waarschuw hen via uw website, sociale media en nieuwsbrieven voor valse producten. Deze transparante benadering beschermt zowel uw reputatie als de veiligheid van consumenten.
Welke rol speelt upcycling bij merkrechten?
Upcycling wint aan populariteit in de mode-industrie als duurzame praktijk waarbij bestaande producten nieuwe waarde krijgen. Echter, het hergebruiken van merkproducten botst vaak met intellectuele eigendomsrechten. Het uitputtingsbeginsel biedt kopers weliswaar het recht producten door te verkopen, maar wijziging van de producttoestand vormt een belangrijke uitzondering.
Wanneer een gekochte Levi’s spijkerbroek wordt omgevormd tot een tas, wijzigt de producttoestand fundamenteel. Artikel 2.23 lid 3 BVIE geeft merkhouders dan gegronde redenen om zich tegen verhandeling te verzetten. De oorspronkelijke toestemming voor het in verkeer brengen van de spijkerbroek strekt zich niet uit tot het gewijzigde product.
Het Hof van Justitie bevestigde dit principe in de Art & Allposters-zaak. Daar werden auteursrechtelijk beschermde posters chemisch bewerkt en op canvasdoek aangebracht. Het Hof oordeelde dat uitputting niet geldt wanneer de drager vervanging ondergaat, omdat daarmee een nieuwe economische markt wordt aangeboord.
Creatieve ondernemers die willen upcyclen moeten daarom vooraf toestemming verkrijgen van merkhouders. Deze licentieovereenkomsten kunnen voorwaarden stellen aan gebruik, presentatie en kwaliteit van de geupcyclede producten. Zonder toestemming riskeert u merkininbreukprocedures inclusief productvernietiging.
Verwijdering van merken lost het probleem niet automatisch op. De Mitsubishi-rechtspraak toont aan dat ook merkverwijdering als ‘gebruik’ kan gelden wanneer consumenten het product nog steeds associëren met de oorspronkelijke merkhouder. Juridische onduidelijkheid maakt upcycling van merkproducten daarom juridisch riskant.
Waarom is actief merkbeheer essentieel voor uw onderneming?
Merken vormen vaak de meest waardevolle activa van ondernemingen. Een sterk merk vertegenwoordigt goodwill, klantloyaliteit en marktpositie die jaren van investering reflecteren. Passief merkbeheer ondermijnt deze waarde en biedt concurrenten kansen uw marktaandeel aan te tasten.
Actief optreden tegen merkinbreuk beschermt uw exclusiviteit. Gedogen van inbreuk verzwakt uw rechtspositie en kan leiden tot rechtsverwerking. Bovendien signaleert consequent handhaven aan de markt dat u uw rechten serieus neemt, wat preventief werkt tegen toekomstige inbreuk.
Merkbewaking detecteert tijdig bedreigingen. Zonder systematische monitoring mist u cruciale momenten om bezwaar te maken tegen conflicterende registraties. Professionele bewakingsdiensten kosten gemiddeld € 200 tot € 500 per jaar per merk, wat verwaarloosbaar is vergeleken met kosten van latere inbreukprocedures.
Douaneoptreden maximaliseert bescherming bij minimale kosten. Eenmaal geregistreerd bij douane-instanties werkt dit systeem continu zonder verdere inspanning. De investeringen bedragen circa € 500 voor aanmelding met een looptijd van twee jaar, verlengbaar tot maximaal vier jaar.
Proactief merkmanagement voorkomt reputatieschade. Namaakproducten van slechte kwaliteit schaden uw merknaam wanneer consumenten deze ten onrechte aan u toeschrijven. Snelle verwijdering van dergelijke producten uit het handelsverkeer beschermt zowel uw imago als consumentenveiligheid.
