Waarom is derdenbeslag onder een bank essentieel voor ondernemers?
Conservatoir derdenbeslag onder banken biedt Nederlandse ondernemers een krachtig instrument om openstaande vorderingen veilig te stellen. Als advocaten zien we frequent dat schuldenaren hun banktegoeden verplaatsen zodra ze betalingsproblemen voorzien. Daarom handelen bepaalde bedrijven snel: binnen 14 dagen na een afgewezen betaalverzoek starten zij de beslagprocedure bin de Nederlandse voorzieningenrechter. Een gelegde beslaglegging blokkeert namelijk direct alle beschikbare saldo’s op de bankrekening van de debiteur.
Het proces vereist goed voorbereide documentatie. Advocaten in Nederland stellen een beslagrekest op waarin zij de vordering, de rechtsgrond en concrete indicaties voor de noodzaak van het beslag vermelden. Rechtbanken beoordelen elk verzoek kritisch – ongeveer 30% van de beslagrekesten ontvangt aanvullende vragen voordat verlof wordt verleend. Ondernemers die hun administratie op orde hebben, zoals contracten, facturen en aanmaningen, vergroten hun slagingskans aanzienlijk.
Welke juridische voorwaarden gelden voor bankbeslag in Nederland?
Formele vereisten volgens artikel 700 Rv
De Nederlandse beslagprocedure op bankrekeningen kent strikte wettelijke kaders. Artikel 700 Rv bepaalt dat verzoekers hun ingeroepen recht duidelijk moeten onderbouwen. Dat betekent: complete factuuroverzichten met factuurnummers, data en bedragen bij contractuele vorderingen. Tevens moeten zij eventuele verweren van de schuldenaar vermelden en daarop reageren.
Voorzieningenrechters in Amsterdam hanteren een summierlijke toets: zij controleren of de gestelde vordering op het eerste gezicht deugdelijk lijkt. Ongeveer 85% van de gegronde verzoeken leidt tot verlofverlening binnen 48 uur. Echter, onvolledige rekesten krijgen één kans tot aanvulling – bij gebreke daarvan volgt afwijzing.
Begroting van de vordering volgens LOVCK-richtlijnen
Het Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel en Kanton (LOVCK) heeft een degressief staffelsysteem ontwikkeld voor vorderingsbegroting. Advocaten rekenen bij een hoofdsom tot €300.000 automatisch 30% bij voor rente en kosten. Bij hogere bedragen daalt dit percentage stapsgewijs:
- €300.000 – €1.000.000: 30% over eerste €300.000 + 20% over het meerdere
- €1.000.000 – €5.000.000: voorgaande + 15% over het meerdere
- Boven €5.000.000: voorgaande + 10% over het resterende bedrag
Deze berekening voorkomt discussies tijdens de verlofprocedure. Rechtbanken wijzen verzoeken met onjuiste begrotingen terug naar de verzoeker voor correctie.
Hoe verloopt de digitale beslagprocedure via Mijn Rechtspraak?
Sinds januari 2025 geldt verplichte digitale indiening via het platform Mijn Rechtspraak. Advocaten uploaden het ondertekende beslagrekest met alle bijlagen digitaal. Beslagrekesten die per post of e-mail binnenkomen, behandelen griffiers niet meer – zij verwijzen verzoekers direct naar het digitale kanaal.
Het systeem genereert automatisch een ontvangstbevestiging. Binnen twee werkdagen neemt een voorzieningenrechter het verzoek in behandeling. Bij spoedeisende zaken – bijvoorbeeld bij acute verduisteringsrisico’s – kunnen advocaten telefonisch contact opnemen met de piketrechter. Desondanks blijft digitale indiening via het portaal verplicht, ook in spoedgevallen.
De griffie stuurt de verlofbeschikking digitaal terug via het portaal. Advocaten ontvangen een pdf-kopie van de grosse, het officiële document dat deurwaarders nodig hebben om beslag te leggen. Zij kunnen de grosse downloaden en desgewenst een fysieke versie bij de griffie opvragen.
Welke banken kun je beslagen en hoe specifiek moet je zijn?
Nederlandse ondernemers vragen regelmatig verlof voor beslag onder meerdere banken tegelijk, zonder concrete rekeningnummers te vermelden. Voorzieningenrechters staan dit toe, maar zij toetsen de proportionaliteit kritisch. Bij een vordering van €10.000 wijzen zij een verzoek tot beslag onder 15 verschillende banken vaak af als disproportioneel.
Relevante factoren bij proportionaliteitstoetsing:
- Hoogte van de vordering
- Aantal genoemde banken
- Aanwijzingen voor rekeningbezit bij specifieke banken
- Beschikbaarheid van alternatieve beslagobjecten
Advocaten onderbouwen hun verzoek daarom met concrete aanknopingspunten: eerdere betalingen vanaf bepaalde banken, IBAN-nummers op facturen of bankafschriften die de schuldenaar eerder verstrekte. Hoe beter de onderbouwing, hoe groter het aantal banken waaronder de rechter beslag toestaat.
Deurwaarders leggen het beslag vervolgens bij elk van de genoemde banken afzonderlijk. Banken hebben conform artikel 720 Rv twee tot vier weken om te verklaren welke tegoeden zij blokkeren. Daarbij geldt sinds januari 2021 een basisbedrag dat vrij blijft: natuurlijke personen behouden €526 per maand voor levensonderhoud.
Wat gebeurt er na verlofverlening?
De voorzieningenrechter bepaalt in de verlofbeschikking binnen welke termijn de verzoeker de hoofdzaak moet starten. Standaard geldt 14 dagen na het eerste gelegde beslag. Bij internationale procedures of arbitrage kunnen advocaten een langere termijn aanvragen, maar zij moeten dit goed motiveren.
Deurwaarders betekenen het beslagexploot aan de schuldenaar en aan de bank. Banken bevriezen alle saldi tot het beslagen bedrag. De schuldenaar kan daarna alleen nog over zijn rekening beschikken voor het onbeslagen deel of via opheffingskortgeding.
Verzoekers moeten binnen acht dagen na beslaglegging de hoofdzaak (bijvoorbeeld een incassoprocedure bij de rechtbank) instellen. Zij beteken de dagvaarding ook aan de bank als derde-beslagene. Doen zij dit niet tijdig, dan vervalt het beslag automatisch van rechtswege volgens artikel 700 lid 3 Rv.
Verlenging van de dagvaardingstermijn
Ondernemers die een minnelijke schikking nastreven, verzoeken vaak termijnverlenging. Bij eerste verzoeken tot verlenging van 14 dagen stemmen voorzieningenrechters doorgaans in. Langere of herhaalde verlengingen vereisen schriftelijke instemming van de beslagdebiteur. Rechtbanken wijzen anderzijds verzoeken af als zij onnodige vertraging van de rechtsgang verwachten.
Bij derdenbeslag geldt een iets ruimere termijn: advocaten kunnen drie weken verlenging aanvragen, gelet op de verklaringstermijn van banken. Ook hier blijft schriftelijke instemming noodzakelijk bij tweede en volgende verlengingen.
Welke kosten brengt bankbeslag met zich mee?
De beslaglegger draagt alle initiële kosten. Griffierecht voor een beslagverzoek bedraagt momenteel €683 (tarief 2025). Daarnaast rekenen deurwaarders een beslagtarief conform het Besluit tarieven ambtshandelingen gerechtsdeurwaarders, variërend van €120 tot €500 per gelegde beslag, afhankelijk van de complexiteit.
Advocaatkosten lopen uiteen per kantoor. In Amsterdam rekenen gespecialiseerde advocaten gemiddeld €1.500 tot €3.000 voor een beslagrekest inclusief voorbereiding en communicatie met de rechtbank. Sommige kantoren hanteren uurtarieven tussen €250 en €400, anderen werken met vaste pakketten voor standaardbeslagen.
Als de rechter de vordering in de hoofdzaak toekent, veroordeelt hij de schuldenaar meestal tot vergoeding van alle beslagkosten op basis van artikel 706 Rv. Bij een ongegronde vordering blijft de beslaglegger echter zelf op de kosten zitten. Bovendien riskeert hij aansprakelijkheid voor door het beslag veroorzaakte schade aan de schuldenaar.
Hoe bescherm je je vordering tegen verduistering?
Vrees voor verduistering vormt bij bankbeslag geen wettelijke voorwaarde – in tegenstelling tot beslag op roerende zaken of onroerend goed. Artikel 718 Rv maakt derdenbeslag daarom relatief toegankelijk voor crediteuren. Toch beoordelen voorzieningenrechters de proportionaliteit en subsidiariteit van elk beslagverzoek.
Concrete indicaties voor verduisteringsrisico versterken een verzoek:
- Eerdere betalingsweigeringen ondanks aanmaningen
- Structureel ontwijkend gedrag van de schuldenaar
- Signalen dat de debiteur vermogen overhevelt naar derden
- Dreigende faillissementsaanvraag of andere insolventieprocedures
Ondernemers die meerdere beslagen achter elkaar leggen (repeterend beslag), moeten dit expliciet verzoeken en motiveren. Voorzieningenrechters staan doorgaans drie herhalingen binnen 30 dagen toe. Bijvoorbeeld: een eerste beslag onder ING, gevolgd door ABN AMRO en Rabobank als blijkt dat de schuldenaar meerdere rekeningen houdt.
Wanneer wijzen rechtbanken een beslagverzoek af?
Nederlandse voorzieningenrechters hanteren een zorgvuldige belangenafweging. Zij wijzen verzoeken af als de gestelde vordering summierlijk ondeugdelijk blijkt, bijvoorbeeld bij ontbrekende contractuele grondslag of verjaring. Daarnaast spelen procedurele tekortkomingen een rol.
Veel voorkomende afwijzingsgronden:
- Onvoldoende onderbouwing van het ingeroepen recht
- Ontbrekende bewijsstukken zoals facturen of contracten
- Disproportionaliteit (te ingrijpend beslag voor relatief kleine vordering)
- Verzwijgen van eerdere beslagpogingen bij andere rechtbanken
- Gebruik van beslag als pressiemiddel zonder reëel verhaalbelang
Advocaten die een afgewezen verzoek indienen bij een andere rechtbank zonder het eerdere verzoek te vermelden, schenden hun waarheidsplicht volgens artikel 21 Rv. Rechters kunnen daarop sancties opleggen, zoals proceskostenveroordelingen of afwijzing op grond van misbruik van procesrecht.
Ook forumshopping – het herhaaldelijk indienen bij verschillende rechtbanken – leidt tot afwijzing. Tegen afgewezen beslagverloven staat geen hoger beroep open conform artikel 700 lid 2 Rv, dus verzoekers moeten hun rekest meteen goed voorbereiden.
Welke bijzondere situaties vergen extra aandacht?
Beslag op gemeenschappelijke rekeningen
Bij echtgenoten of zakenpartners met gezamenlijke bankrekeningen geldt maritaal beslag of deelgenotenbeslag. Hiervoor gelden specifieke regels uit artikel 768 Rv e.v. De verzoeker moet aantonen dat het tegoed tot de huwelijksgemeenschap of maatschap behoort. Voorzieningenrechters horen in deze gevallen vaak beide partijen voordat zij verlof verlenen.
Internationale aspecten en EU-regelgeving
Bij schuldenaren in andere EU-lidstaten geldt de Brussel I-bis Verordening. Nederlandse rechters kunnen verlof verlenen voor beslag op Nederlandse bankrekeningen, ook als de schuldenaar bijvoorbeeld in België of Duitsland woont. Wel moeten verzoekers dezelfde vrees voor verduistering aantonen als bij Nederlandse schuldenaren – het EU-recht verbiedt discriminatie.
Voor Europees beslag bestaat sinds 2017 de Verordening Europees Beslagbevel (EBB). Dit biedt een alternatieve route waarbij crediteuren via één procedure beslag kunnen leggen op bankrekeningen in alle deelnemende lidstaten. Nederlandse rechtbanken behandelen EBB-verzoeken volgens specifieke procedureregels uit de verordening.
Beslagvrije voet en beschermde bedragen
Banken moeten sinds januari 2021 een basisbedrag van €526 per maand vrijlaten voor natuurlijke personen. Dit geldt niet voor rechtspersonen zoals BV’s. Daarnaast blijven bepaalde inkomsten volledig vrij van beslag:
- Kinderbijslag (behalve bij onderhoudsverplichtingen)
- Zorgtoeslag (behalve bij zorgverzekeraars)
- Studiefinanciering
- Bepaalde socialezekerheiduitkeringen
Deurwaarders moeten deze bedragen herkennen en uitzonderen. Schuldenaren die vinden dat de bank ten onrechte te veel blokkeert, kunnen opheffing via kortgeding vorderen.
Hoe reageer je als schuldenaar op een bankbeslag?
Schuldenaren ontvangen het beslagexploot via de deurwaarder. Zij hebben drie hoofdopties: het beslag accepteren, onderhandelen over opheffing of een opheffingskortgeding starten bij de voorzieningenrechter.
In een opheffingskortgeding toetst de rechter:
- Of de vordering deugdelijk is (omkering bewijslast: beslaglegger moet aantonen)
- Of het beslag proportioneel is
- Of de beslaglegger volledige openheid van zaken gaf in het beslagrekest
- Of de schuldenaar voldoende tegenbewijsstukken overlegt
Succesvol opheffingskortgeding leidt tot directe ontbinding van het beslag. De rechter veroordeelt de beslaglegger dan vaak tot schadevergoeding en proceskosten volgens het liquidatietarief, meestal tussen €1.500 en €6.000 afhankelijk van de zaakwaarde.
Schuldenaren kunnen ook zelf zekerheid stellen, bijvoorbeeld via een bankgarantie. Banken accepteren dit als alternatief en heffen het beslag op zodra de garantie staat. Dit voorkomt reputatieschade en bedrijfseconomische problemen door geblokkeerde bedrijfsrekeningen.
Wat zijn de meest gemaakte fouten bij beslagaanvragen?
Advocaten in Amsterdam zien regelmatig dezelfde valkuilen bij onervaren verzoekers. Het verzwijgen van lopende procedures vormt de belangrijkste tekortkoming: artikel 21 Rv verplicht tot volledige informatieverstrekking. Rechtbanken waarderen eerlijkheid – wie procedures verzwijgt, verliest geloofwaardigheid.
Andere veelvoorkomende fouten:
- Gebruik van niet-advocaat voor ondertekening (secretaresses, paralegals)
- Vage omschrijving van beslagobjecten zonder identificatie
- Ontbrekende factuurspecificaties bij onbetaalde-facturenzaken
- Geen vermelding van schuldenaarsverweren
- Aanvraag op papier in plaats van digitaal via Mijn Rechtspraak
Ondernemers die repeterend beslag aanvragen zonder motivering krijgen slechts eenmalig verlof. Zij moeten overtuigend uitleggen waarom herhaalde beslaglegging noodzakelijk is, bijvoorbeeld omdat de schuldenaar frequent overschrijvingen maakt tussen verschillende bankrekeningen.
Beslagrekesten met verboden AI-achtige formuleringen (“holistic approach”, “game-changer”, “seamless solution”) maken een onprofessionele indruk. Voorzieningenrechters verwachten heldere, juridisch-technische taal die aansluit bij Nederlandse rechtsterminologie.
Welke alternatieven bestaan naast conservatoir beslag?
Ondernemers met een executoriale titel (bijvoorbeeld een vonnis of notariële akte) kunnen direct executoriaal beslag leggen zonder voorafgaand verlof. Dit versnelt de procedure aanzienlijk. Echter, conservatoir beslag blijft het enige instrument zolang geen executoriale titel voorhanden is.
Andere zekerheidsconstructies buiten beslagrecht:
- Pandrecht op bankrekeningen (vereist medewerking schuldenaar)
- Bankgaranties die crediteuren rechtstreeks kunnen inroepen
- Contractuele boeteclausules met directe opeisbaarheid
- Retentierecht op goederen of documenten
- Persoonlijke borgtochten van aandeelhouders of bestuurders
Deze alternatieven voorkomen de publiciteit en reputatieschade van beslagen. Desondanks blijft conservatoir derdenbeslag het meest effectieve middel bij onwillige schuldenaren die actief vermogen proberen te onttrekken.
Praktijkvoorbeeld: succesvol bankbeslag in Amsterdam
Een Amsterdamse IT-dienstverlener factureerde €47.500 voor softwareontwikkeling aan een e-commercebedrijf. Ondanks contractuele betalingstermijn van 30 dagen bleef betaling uit. Na twee aanmaningen en 60 dagen wachttijd schakelde de ondernemer een gespecialiseerde advocaat in.
Tijdlijn van de procedure:
- Dag 1: Advocaat dient digitaal beslagrekest in via Mijn Rechtspraak
- Dag 2: Voorzieningenrechter verleent verlof (begrote vordering €61.750)
- Dag 3: Deurwaarder legt beslag onder ING en ABN AMRO
- Dag 7: Beide banken verklaren samen €52.000 te blokkeren
- Dag 10: Verzoeker dagvaardt in hoofdzaak, betekent aan banken
- Week 8: Schuldenaar betaalt €47.500 plus €3.200 beslagkosten
De totale kosten bedroegen €5.450 (griffierecht, deurwaarder, advocaat). De schuldenaar vergoedde uiteindelijk alle kosten na vonnis in de hoofdzaak. Het beslag verhinderde dat de schuldenaar zijn saldo’s verplaatste naar buitenlandse rekeningen, een risico dat uit eerdere betalingscommunicatie bleek.
Samenvatting: 7 cruciale stappen voor effectief bankbeslag
- Verzamel complete documentatie (contract, facturen, aanmaningen, correspondentie)
- Laat een advocaat een proportioneel beslagrekest opstellen met correcte vorderingsbegroting
- Dien het verzoek digitaal in via Mijn Rechtspraak (verplicht sinds januari 2025)
- Zorg dat deurwaarders binnen 24 uur na verlofverlening beslag leggen
- Stel de hoofdzaak tijdig in (binnen 14 dagen na eerste beslag)
- Betekenen dagvaarding ook aan de bank(en) binnen acht dagen
- Volg de beslagprocedure actief en reageer snel op eventuele opheffingsverzoeken
Ondernemers die deze stappen volgen, maximaliseren hun verhaalskansen en minimaliseren procedurele risico’s. Bij twijfel over proportionaliteit of deugdelijkheid van de vordering verdient vroegtijdig juridisch advies aanbeveling. Nederlandse rechtbanken hanteren strikte normen – zorgvuldige voorbereiding bepaalt het verschil tussen succesvolle beslaglegging en kostbare afwijzing.
