In een executiekortgeding moet de eiser aantonen dat er sprake is van misbruik van recht door de executant. Dit kan het geval zijn als het te executeren vonnis berust op een juridische of feitelijke misslag, of als er na het vonnis nieuwe feiten zijn opgekomen die een noodtoestand voor de geëxecuteerde veroorzaken, waardoor onmiddellijke tenuitvoerlegging onaanvaardbaar is. Een executiekortgeding is daarmee een speciale vorm van een kort geding dat wordt gebruikt om de executie van een vonnis te voorkomen, te stoppen of uit te stellen. Dit type procedure wordt vaak ingezet wanneer er sprake is van een vonnis dat uitvoerbaar bij voorraad is verklaard, wat betekent dat het vonnis ten uitvoer kan worden gelegd, zelfs als er hoger beroep wordt ingesteld.
Voorbeelden executiegeschillen
Een belangrijk arrest in dit kader is het Ritzen/Hoekstra-arrest, waarin de Hoge Raad bepaalde dat schorsing van de executie alleen mogelijk is als de executant geen redelijk belang heeft bij de executie voordat in hoger beroep arrest is gewezen. In een andere voorbeeld zaak van de rechtbank Midden-Nederland werd geen schorsing executie aangenomen, omdat niet aannemelijk werd dat voor een te hoog bedrag wordt geëxecuteer. Geëxecuteerde heeft voldoende tijd gehad om zelf onderhands te verkopen, en er volgde een verwerping van het betoog dat eisers niet-ontvankelijk zijn omdat de aangevoerde argumenten ook al waren aangevoerd in de (deels nog lopende) procedures verzoek toestemming onderhandse verkoop als bedoeld in artikel 3:251 BW Burgerlijk Wetboek.
Daarnaast kan een executiekortgeding samenlopen met een schorsingsincident in de bodemprocedure. Dit betekent dat de geëxecuteerde zowel een executiekortgeding kan starten als een schorsingsincident kan opwerpen in hoger beroep. De doorlooptijd van een executiekortgeding is doorgaans korter dan die van een schorsingsincident, wat het een aantrekkelijker optie maakt voor spoedeisende zaken.
Een uitspraak in een executiekortgeding is voorlopig van aard en heeft geen gezag van gewijsde, wat betekent dat de zaak later nog inhoudelijk kan worden beoordeeld in een bodemprocedure.
Wanneer kan een executiekortgeding worden ingesteld?
Een executiekortgeding kan worden ingesteld in de volgende situaties:
- Misbruik van executiebevoegdheid: Als de schuldeiser de executie gebruikt om de schuldenaar onevenredig te schaden of zonder redelijk belang.
- Juridische of feitelijke misslag: Als het vonnis berust op een fout of als er nieuwe feiten zijn die de executie onredelijk maken.
- Noodtoestand: Als de executie zou leiden tot een ernstige noodtoestand voor de schuldenaar[5].
- Spoedeisend belang: Er moet sprake zijn van een spoedeisend belang om de rechter te overtuigen dat het kort geding noodzakelijk is.
Hoe wordt een executiekortgeding beoordeeld?
Bij een executiekortgeding beoordeelt de rechter of de beslagen moeten worden opgeheven of de executie moet worden gestopt. De rechter zal terughoudend zijn met het toewijzen van een vordering in een executiekortgeding, omdat er al een eerdere rechterlijke uitspraak is geweest die de executie in principe toestaat. De voorzieningenrechter is vaak de rechter die in executiekortgedingen beslist.
Procedure bij het voeren van een executiekortgeding
Om een executiekortgeding te starten, moet de partij die de executie wil stoppen, een vordering instellen bij de rechter. Deze vordering kan gericht zijn op het schorsen of stoppen van de executie. De rechter zal dan beoordelen of er voldoende gronden zijn om de executie te schorsen of te stoppen.
Hoe beoordeelt de rechter of er sprake is van een spoedeisend belang in een executie kort geding?
Bij het beoordelen of er sprake is van een spoedeisend belang in een executiekortgeding, hanteert de rechter de volgende criteria:
- Noodzaak van onmiddellijke actie: Er moet een situatie zijn die niet kan wachten op de normale gang van zaken in een gerechtelijke procedure. Dit kan zijn wanneer er dreigende schade is die voorkomen moet worden of wanneer er sprake is van een acute financiële nood.
- Belangenafweging: De rechter maakt een afweging van de belangen van partijen, beoordeeld naar de toestand ten tijde van de uitspraak. Dit betekent dat de rechter kijkt naar de gevolgen van de executie voor zowel de schuldeiser als de schuldenaar.
- Uitvoerbaarheid bij voorraad: In een executiekortgeding is vaak sprake van een vonnis dat uitvoerbaar bij voorraad is verklaard. Dit betekent dat de executie kan plaatsvinden, zelfs als er hoger beroep wordt ingesteld. De rechter moet dan beoordelen of de executie onmiddellijk moet worden gestopt of uitgesteld vanwege het spoedeisend belang.
- Stelplicht en onderbouwing: Het is aan de partij die het executiekortgeding start om het spoedeisend belang te stellen en te onderbouwen. De rechter zal toetsen of deze onderbouwing voldoende is om de gevraagde voorziening toe te wijzen.
In algemeen wordt het spoedeisend belang in kort geding, inclusief executiekortgeding, ambtshalve getoetst door de rechter, wat betekent dat de rechter dit ook zonder specifieke argumenten van partijen zal beoordelen.
Hoger Beroep bij een executiegeschil
Hoger beroep is een procedure waarbij een partij zich verzet tegen een vonnis van een lagere rechter. Het doel is om de zaak opnieuw te laten beoordelen door een hogere rechter. In het geval van een vonnis dat uitvoerbaar bij voorraad is verklaard, heeft het instellen van hoger beroep geen schorsende werking op de executie. Dit betekent dat de executie kan doorgaan, totdat de hogere rechter anders beslist.
Samenhang tussen Executiegeschil en Hoger Beroep
Een executiegeschil kan worden gestart naast een hoger beroep. Het executiegeschil is bedoeld om de executie tijdelijk te schorsen, terwijl het hoger beroep gericht is op een definitieve herbeoordeling van de zaak. Beide procedures kunnen parallel lopen, maar ze dienen verschillende doelen. Het executiegeschil is vooral nuttig als er sprake is van misbruik van recht of dringende omstandigheden die de executie onaanvaardbaar maken. In het geval dat de executie al is voltooid, kan geen executiegeschil meer worden gestart. In dat geval is hoger beroep de enige optie om de zaak opnieuw te laten beoordelen
Advocatenkantoor gespecialiseerd in executiegeschillen
Samenvattend biedt een executiekortgeding een snelle juridische route om de tenuitvoerlegging van een vonnis te schorsen of te beperken, mits er sprake is van misbruik van recht door de executant. Ons advocatenkantoor in Amsterdam heeft de kennis en expertise in het huis om u bij te staan bij een te voeren executiegeschil.
