Ondernemers die inbreuk maken op uw intellectueel eigendomsrecht, kunnen u aanzienlijke financiële schade toebrengen. Schadevergoeding vormt daarom een cruciaal onderdeel van rechtsherstel bij IE-inbreuken. De Nederlandse wetgeving biedt rechthebbenden verschillende mogelijkheden om deze schade te verhalen, waarbij specifieke regels gelden voor auteursrecht, merkenrecht en modellenrecht.
De Auteurswet en het Benelux-verdrag inzake de Intellectuele Eigendom kennen een afgewogen systeem waarin daadwerkelijk geleden schade centraal staat. Tegelijkertijd erkent de wetgever dat precieze schadeberekening bij IE-inbreuken vaak complex is, wat ruimte biedt voor forfaitaire benaderingen en gestandaardiseerde berekeningsmethoden.
Wat is schadevergoeding bij inbreuk op intellectuele eigendom?
Schadevergoeding bij IE-inbreuk compenseert rechthebbenden voor financieel verlies dat voortvloeit uit ongeoorloofde exploitatie van hun beschermde creaties of uitvindingen. Het gaat om herstel van vermogensschade die ontstaat wanneer derden zonder toestemming merken, auteursrechten, octrooien, handelsnamen of modellen gebruiken voor commerciële doeleinden.
Deze vergoeding dekt zowel geleden verlies als gederfde winst, conform artikel 6:95 en 6:96 BW. Rechthebbenden kunnen bijvoorbeeld compensatie vorderen voor verminderde afzet, gemiste licentie-inkomsten, reputatieschade of waardevermindering van hun exclusieve rechten. Daarnaast kan schadevergoeding betrekking hebben op concrete kosten zoals onderzoekskosten, juridische bijstand en procesvoering.
Welke wettelijke vereisten gelden voor schadevergoeding?
Vijf cumulatieve voorwaarden bepalen of u aanspraak kunt maken op schadevergoeding bij IE-inbreuk. Allereerst moet vaststaan dat er daadwerkelijk inbreuk is gemaakt op uw intellectueel eigendomsrecht. De rechter beoordeelt of ongeoorloofde handelingen plaatsvonden die exclusief aan u als rechthebbende zijn voorbehouden.
Ten tweede moet u aantoonbare schade hebben geleden. Hoewel rechters bij bewezen inbreuk vaak het bestaan van schade aannemen, rust op u de bewijslast voor de omvang van die schade. Vervolgens dient u causaal verband aan te tonen tussen de inbreuk en uw schade: zou het financieel verlies ook zijn ontstaan zonder de inbreukmakende handelingen?
Daarnaast geldt toerekenbaarheid als vereiste. De inbreukmaker moet hebben geweten of redelijkerwijs moeten weten dat zijn handelingen tot inbreuk zouden leiden. Tot slot speelt relativiteit een rol: de geschonden norm moet strekken tot bescherming tegen schade zoals door u geleden.
De Handhavingsrichtlijn (Richtlijn 2004/48/EG) stelt in artikel 13 expliciet dat inbreukmakers die wisten of redelijkerwijs hadden moeten weten dat hun handelingen inbreuk opleverden, gehouden zijn tot schadevergoeding. Hierbij houdt de rechter rekening met alle omstandigheden, waaronder uw inkomensverlies, de onrechtmatig gemaakte winst en eventuele morele schade.
Hoe berekent u schade bij IE-inbreuk?
De hoofdregel voor schadeberekening baseert zich op concrete vaststelling van daadwerkelijk geleden verlies. U vergelijkt uw hypothetische vermogenspositie zonder inbreuk met de feitelijke situatie na de inbreuk. Dit verschil bepaalt uw claim. Echter, bij online auteursrechtinbreuken en digitale merkinbreuken blijkt concrete vaststelling vaak problematisch.
De wetgever biedt daarom ruimte voor forfaitaire berekening. Als alternatieve methode kunt u de schade afleiden uit de licentievergoeding die verschuldigd was geweest indien de inbreukmaker toestemming had gevraagd voor gebruik van uw IE-recht. Deze benadering sluit aan bij artikel 13 van de Handhavingsrichtlijn.
Daarnaast kunnen rechthebbenden verschillende schadeposten vorderen. Gederfde winst door verminderde afzet vormt een frequente claim, waarbij u aantoont hoeveel omzet u misliep door concurrentie van inbreukmakende producten. Ook gemiste royalty’s komen voor vergoeding in aanmerking: het bedrag dat u normaliter zou hebben ontvangen voor legitiem gebruik.
Andere erkende schadeposten omvatten waardevermindering of exclusiviteitsvermindering van uw IE-recht, reputatieschade, verlies aan traffic naar uw website, gederfde advertentie-inkomsten en gemaakte onderzoekskosten. Nederlandse rechters beoordelen deze claims per geval, waarbij de mate van verwijtbaarheid meespeelt.
Professionele deelnemers aan het maatschappelijk verkeer moeten bedacht zijn op IE-rechten van derden. Wanneer een zakelijke partij auteursrechtelijk beschermde foto’s publiceert of een verwarrend gelijkend merk voert, weegt die professionele hoedanigheid mee in de schadebegroting. Opzettelijke inbreuk rechtvaardigt doorgaans hogere vergoedingen dan goedtrouwig handelen.
Wat is winstafdracht bij IE-inbreuk?
Naast schadevergoeding kent het Nederlandse IE-recht de mogelijkheid van winstafdracht. Deze vordering richt zich op de onrechtmatig behaalde winst van de inbreukmaker, niet op uw eigen verlies. Artikel 27a Auteurswet en artikel 2.21 lid 4 BVIE regelen dit uitdrukkelijk voor respectievelijk auteursrecht en merkenrecht.
Winstafdracht biedt uitkomst wanneer de inbreukmaker meer profijt trok uit de inbreuk dan de schade die u leed. Bijvoorbeeld: een concurrent kopieert uw software en realiseert daarmee aanzienlijke omzet, terwijl uw eigen afzet beperkt daalde. In dergelijke gevallen kan winstafdracht een effectiever rechtsmiddel zijn dan reguliere schadevergoeding.
Belangrijk: u kunt echter niet beide vorderingen cumuleren. De wet staat u toe aanspraak te maken op het hoogste van beide bedragen. Deze regel voorkomt oververgoeding en waarborgt dat herstel beperkt blijft tot daadwerkelijk geleden nadeel of ongerechtvaardigd voordeel.
De rechter beschikt over ruime vrijheid bij het berekenen van af te dragen winst. Verschillende berekeningsmethoden zijn toegestaan, waarbij alle omstandigheden van het geval meetellen. Net als bij schadevergoeding mag de rechter de af te dragen winst schatten, zij het dat dan een realistische inschatting van feitelijk behaalde winst vereist is.
Welke rol speelt verwijtbaarheid bij schadevergoeding?
De mate waarin de inbreukmaker verwijtbaar handelde, beïnvloedt rechtstreeks de hoogte van uw schadevergoeding. De Handhavingsrichtlijn koppelt de vergoedingsplicht expliciet aan de vraag of de inbreukmaker wist of redelijkerwijs had moeten weten dat zijn handelingen inbreuk opleverden.
Opzettelijke inbreuk weegt zwaarder dan onbewust gebruik. Een ondernemer die bewust namaakproducten verhandelt of wetens merkinbreuk pleegt, handelt opzettelijker dan iemand die te goeder trouw een foto plaatst zonder te verifiëren of auteursrechten rusten op het beeldmateriaal. Desondanks blijft ook voor die laatste groep een vergoedingsplicht bestaan.
Professionele marktpartijen treffen strengere normen. Als zakelijke gebruiker draagt u een verhoogde onderzoeksplicht: u moet zich ervan vergewissen dat geen IE-rechten van derden worden geschonden. Rechtbanken achten het redelijk dat professionals op de hoogte zijn van auteursrechten op professionele fotografie, merkrechten binnen hun sector en octrooibescherming op relevante uitvindingen.
Deze verwijtbaarheid beïnvloedt niet alleen de principiële vergoedingsplicht, maar ook de berekeningsmethode. Bij opzettelijke schendingen neigen rechters eerder naar hogere forfaitaire bedragen of toekenning van volledige gederfde inkomsten. Bij minder verwijtbare situaties volgt vaker matiging of toepassing van minimale licentievergoedingen.
Hoe kunt u proceskosten verhalen bij IE-inbreuken?
Nederlandse wetgeving kent een unieke regeling voor proceskosten bij IE-geschillen. Anders dan in reguliere civiele zaken, waar slechts een forfaitaire proceskostenvergoeding geldt, kunnen rechthebbenden bij handhaving van intellectuele eigendomsrechten aanspraak maken op vergoeding van werkelijk gemaakte proceskosten.
Deze regel omvat advocatenkosten, griffierecht, kosten voor deskundigen en andere concrete uitgaven voor juridische bijstand. Indicatietarieven variëren van € 8.000 tot € 40.000, afhankelijk van de complexiteit en het financieel belang van de zaak. Deze vergoeding kan aanzienlijk hoger uitvallen dan standaard liquidatietarieven.
Echter, deze regel werkt tweezijdig. Indien beide partijen gedeeltelijk in het ongelijk worden gesteld, kan de rechter beide kanten in de proceskosten veroordelen. Bovendien hanteert de rechtspraak matigingsmogelijkheden wanneer proceskosten disproportioneel zijn ten opzichte van het financieel belang.
Rechters matigen bijvoorbeeld de proceskostenveroordeling wanneer een eisende partij onvoldoende bewijs overlegt van zijn rechthebbenderstatus of wanneer een gedaagde tijdig een redelijke schikkingsbereidheid toont. Ook het niet-overleven van bewijs van daadwerkelijke schade kan leiden tot kostenmatiging, ondanks bewezen inbreuk.
Welke stappen moet u nemen bij geconstateerde IE-inbreuk?
Snelheid kenmerkt effectieve IE-handhaving. Zodra u inbreuk constateert, dient u direct actie te ondernemen om verdere schade te voorkomen en uw rechtspositie te waarborgen. De eerste stap bestaat uit schriftelijk contact: stuur de inbreukmaker een sommatiebrief waarin u de inbreuk uiteenzet en sommatie tot staking oplegt.
Deze brief dient meerdere doelen. Ten eerste informeert u mogelijk te goeder trouw handelende partijen over de rechtssituatie, waardoor inbreuk direct kan stoppen. Ten tweede creëert u bewijs dat de inbreukmaker op de hoogte werd gesteld, wat later zijn verweer van onwetendheid ondermijnt. Daarnaast kan de brief een onthoudingsverklaring bevatten die de wederpartij kan ondertekenen.
Levert de sommatie geen resultaat op, dan volgt onderhandeling als tweede fase. Tracht een onderlinge regeling te treffen over schadevergoeding, licentieverstrekking of andere compensatie. Schikking bespaart proceduretijd en waarborgt sneller herstel. Bovendien voorkomt het procesrisico’s en hoge kosten.
Blijft ook onderhandeling zonder succes, dan rest gerechtelijke handhaving. Afhankelijk van urgentie kiest u voor een bodemprocedure of kort geding. Bij spoedeisende situaties waarbij onomkeerbare schade dreigt, biedt kort geding uitkomst binnen enkele weken. U vordert dan staking van de inbreuk, eventueel ondersteund door dwangsommen.
In extreem urgente gevallen bestaat de mogelijkheid van een ex parte verbod. Deze maatregel legt de rechter op zonder de inbreukmaker te horen. Echter, dit zeer ingrijpende rechtsmiddel vereist evidente inbreuk en extreme spoed, waarbij zelfs vertraging van enkele dagen tot onherstelbare schade leidt.
Wat kunt u vorderen in een kort geding procedure?
Kort geding procedures vormen het werkpaard van IE-handhaving. In deze spoedprocedures vordert u doorgaans staking en gestaakt houden van de inbreuk, ondersteund door dwangsommen per overtreding of per dag. Deze dwangsommen motiveren de inbreukmaker krachtig tot naleving van het rechterlijk bevel.
Daarnaast kunt u eisen dat inbreukmakende producten van de markt worden gehaald en vernietigd. Deze vordering voorkomt verdere verspreiding van namaakartikelen of onrechtmatig gekopieerde werken. Ook rectificatie behoort tot de mogelijkheden: publicatie van een rechtzetting waarin de inbreukmaker zijn handelingen erkent.
Financiële vorderingen in kort geding kennen beperkingen. Volledige definitieve schadevergoeding is veelal niet mogelijk, aangezien kort geding zich richt op voorlopige voorzieningen. Echter, u kunt wel een voorschot op de uiteindelijke schadevergoeding vorderen onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld wanneer de inbreuk evident is en schade vaststaat.
Ook rekening en verantwoording over behaalde omzet vormt een gangbare vordering. De inbreukmaker legt dan verantwoording af over zijn handelingen en financiële resultaten, wat later schadebegroting of winstafdracht faciliteert. Deze informatie blijkt vaak cruciaal voor onderbouwing van vorderingen in een definitieve bodemprocedure.
Naast deze materiële vorderingen, kunnen proceskosten integraal worden gevorderd. Vergeet niet dat bij IE-geschillen werkelijke advocaatkosten voor vergoeding in aanmerking komen, wat uw financiële positie aanzienlijk versterkt vergeleken met andere civiele procedures.
Welke bewijslast rust op u als rechthebbende?
Effectieve schadeclaims vereisen solide bewijsvoering. U draagt de bewijslast voor zowel het bestaan van inbreuk als de omvang van geleden schade. Voor het eerste aspect dient u aan te tonen dat u rechthebbende bent en dat de wederpartij handelingen verrichtte die exclusief aan u zijn voorbehouden.
Bewijsmiddelen voor rechthebbenderstatus omvatten inschrijvingen in merkregisters, deposito’s bij IE-bureaus, contracten waaruit overdracht van rechten blijkt, of bij auteursrecht eenvoudigweg eerdere publicatie van uw werk. Voor merken en modellen volstaat doorgaans het Benelux-merkregister of het Gemeenschapsmerkregister. Bij auteursrecht geldt geen registratievereiste, maar moet u wel autorschap kunnen aantonen.
Het bewijs van inbreuk varieert per IE-recht. Bij merkinbreuk toont u verwarring tussen tekens aan, bijvoorbeeld via screenshots van websites, foto’s van producten of reclame-uitingen. Bij auteursrechtinbreuk vergelijkt u uw originele werk met de gestelde kopie, waarbij u overeenkomsten aanwijst die niet door toevallige parallelle creatie verklaarbaar zijn.
Voor schadebewijs geldt een zwaardere opgave. U moet inzichtelijk maken welk verlies u leed of welke winst u derfte. Financiële administratie, omzetcijfers, klantenbestanden en correspondentie ondersteunen uw claim. Deskundigenrapporten kunnen schadeberekening wetenschappelijk onderbouwen, bijvoorbeeld door marktanalyse of forensische accountancy.
Echter, volledige concrete schadevaststelling blijkt in veel IE-zaken onhaalbaar. Gelukkig aanvaardt de wetgever forfaitaire berekening als alternatief. Dan moet u wel de gebruikelijke licentievergoeding in uw branche aantonen, bijvoorbeeld via tarieflijsten van beroepsverenigingen, historische licentiecontracten of deskundigenverklaringen over marktconforme vergoedingen.
Waarom slagen sommige schadeclaims niet?
Meerdere valkuilen bedreigen uw schadeclaim. Een frequente faalreden vormt onvoldoende onderbouwing van de gevorderde bedragen. Rechters wijzen regelmatig claims af die zich baseren op algemene branchetarieven zonder concrete koppeling aan het specifieke geval.
Bijvoorbeeld, verwijzing naar algemene voorwaarden van fotografenfederaties of standaardtarievenlijsten volstaat niet wanneer de concrete situatie wezenlijk afwijkt van de veronderstellingen achter die tarieven. U moet aantonen dat het gevorderde bedrag correspondeert met wat u daadwerkelijk zou hebben gevraagd in vergelijkbare omstandigheden.
Ook verzuim om volledige documentatie over te leggen ondermijnt claims. Wanneer u slechts fotokopieën van delen van tarieflijsten verstrekt zonder bronvermelding of context, ontstaat onvoldoende basis voor toewijzing. Rechters eisen inzicht in de volledige tarievenstructuur, inclusief differentiaties naar gebruiksdoel, duur, geografisch bereik en afmetingen.
Bovendien faalt u wanneer andere factoren dan inbreuk uw schade (mede) veroorzaakten. Bijvoorbeeld, gederfde omzet die ook voortvloeide uit economische recessie, eigen marketingfouten of superieure concurrentie van legitieme alternatieven, kan niet volledig aan de inbreukmaker worden toegerekend.
Tot slot stuiten claims af op disproportionaliteit. Nederlandse rechters kennen geen punitive damages naar Amerikaans model. Vorderingen die evident en aanzienlijk de daadwerkelijk geleden schade overtreffen, worden afgewezen wegens rechtsmisbruik. De Handhavingsrichtlijn stelt expliciet dat vergoeding moet corresponderen met werkelijk geleden schade.
Hoe verhoudt schadevergoeding zich tot andere rechtsmiddelen?
Schadevergoeding vormt slechts één element van uw IE-handhavingsstrategie. Daarnaast kent het Nederlandse recht verschillende complementaire rechtsmiddelen die gezamenlijk optimale bescherming bieden. Deze middelen zijn cumulatief inzetbaar, met uitzondering van de keuze tussen schadevergoeding en winstafdracht.
Allereerst kunt u een verbod vorderen tot staking van inbreuk. Dit rechtsmiddel richt zich op toekomstig gedrag: de inbreukmaker mag de schending niet herhalen. Dwangsommen versterken dit verbod door financiële prikkel tot naleving. Bijvoorbeeld € 5.000 per dag of per overtreding, vaak met een maximum.
Vernietiging van inbreukmakende producten elimineert de bron van toekomstige schade. Deze maatregel reikt verder dan staking, omdat niet alleen verdere exploitatie verboden wordt, maar de fysieke mogelijkheid daartoe wordt weggenomen. Denk aan vernietiging van namaakartikelen, illegale kopieën of producten met onrechtmatig aangebrachte merken.
Rectificatie herstelt reputatieschade door publieke rechtzetting. De inbreukmaker publiceert bijvoorbeeld op zijn website of in vaktijdsschriften een verklaring waarin hij de inbreuk erkent en uw rechthebbenderschap bevestigt. Deze maatregel heeft vooral immateriële waarde voor herstel van uw marktpositie.
Informatievorderingen ondersteunen uw schadeclaim. U vordert rekening en verantwoording over omzet, productieaantallen, afnemers en distributiekanalen. Deze informatie blijkt cruciaal voor onderbouwing van schadeberekeningen en faciliteert eventueel vervolgstappen tegen andere betrokkenen in de distributieketen.
Welke termijnen gelden voor schadeclaims bij IE-inbreuk?
Verjaring begrenst de periode waarbinnen u schadevergoeding kunt vorderen. Voor IE-inbreuken geldt de algemene verjaringstermijn van vijf jaar, conform artikel 3:310 BW. Deze termijn vangt aan op de dag na die waarop u als benadeelde zowel met de schade als met de aansprakelijke persoon bekend werd.
Echter, verborgen inbreuken compliceren deze termijn. Wanneer u pas jaren na aanvang van de inbreuk ontdekt dat onrechtmatig gebruik plaatsvindt, begint de verjaringstermijn pas bij die ontdekking. Desondanks geldt een absolute maximumtermijn van twintig jaar na de onrechtmatige daad, ongeacht uw bekendheid daarmee.
Bovendien kent het IE-recht specifieke verjaringsregels voor vorderingen tot vergoeding van winst of schade. Deze vijfjaarstermijn vergt actieve monitoring van uw IE-rechten. Periodieke marktscans, online surveillance en klachtopvolging waarborgen tijdige ontdekking van inbreuken.
Stuiting van verjaring verlengt uw termijn. Elke schriftelijke sommatie, aansprakelijkstelling of dagvaarding stuit de verjaring, waardoor een nieuwe vijfjaarsperiode aanvangt. Deze tactiek biedt ruimte voor langdurige onderhandelingen zonder rechtsverlies door verjaring.
Daarnaast geldt voor merken een bijzondere regel: inbreuk op ingeschreven merken vereist registratie die op het moment van inbreuk geldig was. Verlies van merkrechten door niet-gebruik gedurende vijf jaar beïnvloedt uw vervolgmogelijkheden. Actief merkgebruik blijft dus essentieel voor handhaving.
Wanneer leidt IE-inbreuk tot strafrechtelijke vervolging?
Hoewel IE-inbreuken primair civielrechtelijke kwesties betreffen, kennen bepaalde schendingen ook strafrechtelijke dimensies. Grootschalige namaak, professionele piraterij, opzettelijke merkvervalsing en schending van bedrijfsgeheimen kunnen strafrechtelijke vervolging rechtvaardigen.
Het Openbaar Ministerie treedt echter selectief op. Vervolging vindt vooral plaats wanneer het publieke belang in gevaar komt, bijvoorbeeld bij namaakgeneesmiddelen die gezondheidsrisico’s opleveren, of bij georganiseerde misdaad die systematisch IE-rechten schendt. Ook grootschalige internetpiraterij met commercieel oogmerk kan aanleiding geven tot strafrechtelijk ingrijpen.
Als benadeelde kunt u aangifte doen bij politie of fiscale opsporingsdiensten. Deze aangifte kan leiden tot strafrechtelijk onderzoek, inbeslagname van inbreukmakende producten en vervolging van de daders. Parallel daaraan kunt u zich voegen als benadeelde partij in het strafproces en aldaar schadevergoeding vorderen.
Strafrechtelijke vervolging biedt specifieke voordelen. Opsporingsdiensten beschikken over dwangmiddelen zoals huiszoeking, inbeslagname en verhoor die in civiele procedures niet voorhanden zijn. Bovendien heeft strafrechtelijke veroordeling afschrikkende werking die verder reikt dan civielrechtelijke schadevergoeding.
Desondanks blijft civiele handhaving meestal sneller en effectiever voor individuele rechthebbenden. Strafrechtelijke procedures duren langer, bieden minder controle over de procesgang en garanderen niet per definitie adequate schadevergoeding. Voor de meeste ondernemers vormt civielrechtelijk optreden daarom de voorkeursstrategie.
Welke rol spelen IE-specialisten in schadezaken?
Complexe IE-geschillen vereisen specialistische juridische kennis. Een advocaat intellectueel eigendomsrecht begeleidt u door het gehele handhavingstraject, van eerste sommatie tot en met hoger beroep. Deze specialisatie blijkt cruciaal gegeven de technische aard van IE-wetgeving en de procedurele bijzonderheden.
Reeds in de onderzoeksfase speelt de IE-advocaat een essentiële rol. Hij beoordeelt of daadwerkelijk inbreuk bestaat, evalueert uw rechtspositie en adviseert over de kansrijkste strategie. Deze voorbereidende analyse voorkomt kostbare procesrisico’s en waarborgt dat u slechts met onderbouwde claims naar de rechter stapt.
Tijdens de sommatiefase formuleert de advocaat juridisch waterdichte sommaties die zowel de inbreuk specificeren als duidelijke eisen stellen. Deze communicatie legt de basis voor eventuele toekomstige procedures en creëert bewijs van goede trouw aan uw zijde. Bovendien signaleert professionele sommatie aan de wederpartij dat u serieus optreed.
In onderhandelingsfase behartigt uw advocaat uw belangen bij schikkingsgesprekken. Hij beoordeelt de redelijkheid van voorstellen, waarborgt dat afspraken juridisch afdwingbaar zijn en beschermt u tegen ondoordachte concessies. Vaak resulteren deze onderhandelingen in praktische oplossingen zoals licentieovereenkomsten, royaltybetalingen of gefaseerde schadevergoeding.
Tijdens procedures vertegenwoordigt de IE-advocaat u in kort gedingen en bodemprocedures. Hij verzamelt en presenteert bewijs, onderbouwt juridische argumenten, onderhandelt met de wederpartij en advocaat, en maximaliseert uw kansen op toewijzing van vorderingen. Zijn kennis van rechtspraak en procedureregels voorkomt processuele fouten die uw zaak kunnen ondermijnen.
Daarnaast schakelt een IE-specialist waar nodig andere experts in. Deskundigen op gebied van merkrecht, octrooitechnologie, forensische accountancy of marktanalyse versterken uw bewijspositie. Deze multidisciplinaire aanpak waarborgt dat alle aspecten van uw claim professioneel worden onderbouwd.
Tot slot behartigt uw advocaat ook uw belangen op gebied van proceskosten. Hij zorgt voor gedetailleerde registratie van werkelijk gemaakte kosten en maximaliseert de proceskostenveroordeling. Deze aandacht kan het verschil betekenen tussen beperkte forfaitaire vergoeding en integrale compensatie van uw juridische uitgaven.
Effectieve IE-handhaving combineert juridische expertise met strategisch inzicht, procedurevaardigheid en onderhandelingstalent. Een gespecialiseerd advocaat IE-recht biedt deze combinatie en waarborgt dat uw intellectuele eigendom optimaal wordt beschermd tegen onrechtmatige exploitatie.
