Een onrechtmatige daad volgens artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is een handeling die leidt tot de verplichting om schade te vergoeden aan een ander. Een onrechtmatige daad is een handelen of nalaten dat in strijd is met een recht, een wettelijke plicht of hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt (art. 6:162 lid 2 BW). Voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad moeten vijf elementen aanwezig zijn: onrechtmatigheid, toerekenbaarheid, schade, causaliteit en relativiteit.
Onrechtmatigheid
Er is sprake van onrechtmatigheid wanneer er:
- Een inbreuk wordt gemaakt op een recht van een ander
- Gehandeld wordt in strijd met een wettelijke plicht
- Gehandeld wordt in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt
Een daad kan zijn onrechtmatige karakter verliezen als er een rechtvaardigingsgrond is, zoals overmacht, noodweer, wettelijk voorschrift of ambtelijk bevel. Niet elke inbreuk leidt automatisch tot onrechtmatigheid. Er moet sprake zijn van een opzettelijke inbreuk of een handeling die de grenzen van het toelaatbare overschrijdt.
Toerekenbaarheid
De onrechtmatige daad moet aan de dader kunnen worden toegerekend. Dit kan zijn door schuld van de dader of door een oorzaak die krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. In sommige gevallen kan een onrechtmatige daad worden toegerekend, zelfs als er geen sprake is van verwijtbaarheid, zoals bij personen met een geestelijke of lichamelijke beperking (art. 6:165 BW).
Schade
Er moet schade zijn geleden door de benadeelde. Dit kan vermogensschade (materiële schade) of ander nadeel (immateriële schade) zijn. Vermogensschade omvat zowel geleden verlies als gederfde winst, terwijl immateriële schade betrekking heeft op bijvoorbeeld pijn en leed bij letselschade.
causaliteit
Er moet een causaal verband zijn tussen de onrechtmatige handeling en de geleden schade. De schade moet in zodanig verband staan met de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust, dat deze als een gevolg van die gebeurtenis aan de dader kan worden toegerekend. Dit wordt ook wel het condicio sine qua non-verband genoemd: zonder de onrechtmatige handeling zou de schade niet zijn ontstaan.
relativiteit
De geschonden norm moet strekken ter bescherming tegen de schade zoals de benadeelde die heeft geleden. Dit relativiteitsvereiste is vastgelegd in art. 6:163 BW.
Als aan al deze vereisten is voldaan, kan er sprake zijn van aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad, tenzij er een rechtvaardigingsgrond aanwezig is die de onrechtmatigheid wegneemt.
Mogelijke verweren
De verweerder kan zich mogelijk verweren door:
– Het aanvoeren van een rechtvaardigingsgrond die de onrechtmatigheid wegneemt
– Het betwisten van de causaliteit tussen de handeling en de schade
– Het beroepen op eigen schuld van de benadeelde
Het is belangrijk op te merken dat de exacte gevolgen kunnen variëren afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval en de aard van de onrechtmatige daad.
Gevolgen vaststellen onrechtmatige daad
De juridische gevolgen van een onrechtmatige daad zijn dat de verweerder verplicht is de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden. De schadevergoeding kan bestaan uit materiële schade of immateriële schade. De benadeelde kan verschillende vorderingen instellen, zoals schadevergoeding, een verklaring van recht dat de handeling onrechtmatig was, een verbod op het verrichten van bepaalde handelingen in de toekomst of een verplichting om handelend op te treden om een einde te maken aan de onrechtmatige situatie.
Als de partijen er onderling niet uitkomen, kan de zaak voor de rechter worden gebracht. Sinds 1 juli 2013 is in de meeste gevallen de bestuursrechter bevoegd om te oordelen over schadevergoeding bij overheidshandelen. Voor andere onrechtmatige handelingen blijft de burgerlijke rechter bevoegd.
Advocatenkantoor in Amsterdam gespecialiseerd in onrechtmatige daad
MAAK Advocaten behartigt graag uw belangen en onze gespecialiseerde advocaten hebben de kennis en ervaring die u zoekt. Door cliënten worden we aanbevolen vanwege onze daadkrachtige, to-the-point en praktische oplossingen. Voor al uw vragen rondom onrechtmatige daad staan we u dan ook graag bij met advies en juridische ondersteuning. Onze ervaren advocaat commercial law, Remko Roosjen, staat u graag als eerste te woord en hij bespreekt met u de zaak en de uitdagingen die voorliggen.