Met de invoering van de Batterijenverordening (Verordening (EU) 2023/1542) is een belangrijke stap gezet richting duurzaamheid en consumentenrechten. Een van de meest besproken aspecten van de Batterijenverordening is de eis dat draagbare batterijen en batterijen voor lichte vervoermiddelen gedurende de gehele levensduur van het product eenvoudig verwijderbaar en vervangbaar moeten zijn. Deze bepaling, vastgelegd in artikel 11, heeft verstrekkende gevolgen voor fabrikanten, importeurs en distributeurs die elektronische apparaten in de Europese Unie in de handel brengen.
Over de manier waarop deze verwijderbaarheidseis moet worden uitgelegd was binnen de markt behoefte aan uitleg. Om die reden heeft de Europese Commissie eerder dit jaar richtsnoeren gepubliceerd over de Batterijenverordening. De richtsnoeren geven meer duidelijkheid over de toepassing van artikel 11 van de Batterijenverordening, en in het bijzonder de verwijderbaarheidseis. In deze blog bespreken we deze richtsnoeren.
Eerdere juridische artikelen over de Batterijverordening
Wilt u meer weten over de Batterijenverordening? Onze product compliance advocaten hebben de afgelopen jaren verschillende blogs gepubliceerd over de ontwikkelingen rondom de Batterijenverordening:
- Nieuwe Europese Batterijenverordening
- EU-Verordening 2023/1542 inzake Batterijen
- Storage magazine | Europese Batterijenverordening
Wat houdt artikel 11 van de Batterijenverordening in?
Vanaf 18 februari 2027 moeten draagbare batterijen gemakkelijk en op elk moment tijdens de levensduur van het product door de eindgebruiker kunnen worden afgezonderd en vervangen. Voor batterijen voor lichte vervoermiddelen moet dit door een onafhankelijke beroepsbeoefenaar kunnen worden gedaan. Deze verplichting volgt uit artikel 11 van de Batterijenverordening en geldt voor alle natuurlijke en rechtspersonen die producten waarin dergelijke batterijen zijn ingebouwd in de handel brengen.
Wat het gemakkelijk en op elk moment tijdens de levensduur van het product kunnen afzonderen en vervangen van een batterij inhoudt, heeft de Europese Commissie nu in de richtsnoeren verduidelijkt. Hieronder geven we een overzicht van de kernoverwegingen uit de richtsnoeren.
Kernoverwegingen en richtsnoeren
Geen schade aan batterij of apparaat
Uit de richtsnoeren volgt dat de draagbare batterij of batterij voor lichte voertuigen moet kunnen worden afgezonderd of vervangen door een andere batterij, zonder schade toe te brengen aan de batterij zelf of aan het apparaat waarin deze is geplaatst. Het vervangen of afzonderen van de batterij mag dus niet van invloed zijn op de werking, prestaties of veiligheid van de batterij of het apparaat.
Deze uitleg gaat verder dan de oorspronkelijke tekst van de Batterijenverordening, die alleen vermeldt dat het apparaat of lichte vervoermiddel niet beschadigd mag raken. Vooral voor producten met kwetsbare batterijen brengt deze (extra) eis extra ontwerpuitdagingen met zich mee.
Gebruik van standaardgereedschap
De Batterijenverordening vereist verder dat draagbare batterijen kunnen worden verwijderd met in de handel verkrijgbare instrumenten zonder dat daar gespecialiseerd gereedschap voor nodig is, tenzij dat gespecialiseerd gereedschap gratis bij het product wordt geleverd. Een batterij moet dus zonder schade aan het apparaat of de batterij zelf kunnen worden afgezonderd en vervangen met gebruik van standaardgereedschap.
Voor de uitleg van het begrip “gespecialiseerd gereedschap” verwijzen de richtsnoeren naar de norm EN 45554:2020e. Daarin is bepaald dat “gespecialiseerd gereedschap” gereedschap is niet dat voor het grote publiek te koop is of waarvoor geen octrooi is dat onder eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden in licentie kan worden gegeven.
Onafhankelijke beroepsbeoefenaars
Batterijen voor lichte vervoermiddelen moeten door onafhankelijke beroepsbeoefenaars kunnen worden afgezonderd of vervangen. Het begrip “onafhankelijke beroepsbeoefenaar” wordt in de richtsnoeren uitgelegd als een onafhankelijke marktdeelnemer met de technische bekwaamheid en kwalificaties om het product waarin de batterij is geïntegreerd te repareren. Ook moet de “onafhankelijke beroepsbeoefenaar” zijn activiteiten op commerciële basis en/of vanuit een bedrijfslocatie uitvoeren.
In het geval dat afzonderlijke cellen van een batterijpak van batterijen voor lichte vervoermiddelen worden vervangen, moet de onafhankelijke beroepsbeoefenaar over de technische bekwaamheid beschikken om de batterij weer in de oorspronkelijke staat te herstellen en naar behoren te laten functioneren.
Als onafhankelijke beroepsbeoefenaars speciaal gereedschap nodig hebben voor het vervangen of afzonderen van batterijen van lichte vervoermiddelen, moet dit gereedschap tegen een redelijke en niet-discriminerende prijs beschikbaar worden gesteld. De prijs mag geen belemmering vormen voor de toegang tot het gereedschap, aangezien dit de mogelijkheid tot het verwijderen en vervangen van de batterijen zou kunnen belemmeren.
Uitzonderingen op de verwijderbaarheidseis
Op de verplichting om draagbare batterijen gemakkelijk en op elk moment tijdens de levensduur van het product te kunnen afzonderen en vervangen bestaat een aantal uitzonderingen. De uitzonderingen op de verwijderbaarheidseis worden hieronder besproken.
Natte omgeving
Producten die speciaal zijn ontworpen voor gebruik in een natte omgeving mogen zo worden ontworpen dat de draagbare batterij alleen door onafhankelijke beroepsbeoefenaars kan worden afgezonderd en vervangen. Deze uitzondering geldt alleen in het geval het niet mogelijk is om door middel van herontwerp van het apparaat te garanderen dat zowel de veiligheid van de eindgebruiker, als het veilige verdere gebruik van het apparaat na afzondering of vervanging van de batterij gewaarborgd blijven.
Uit de richtsnoeren volgt dat alleen aanspraak kan worden gemaakt op deze uitzondering als wordt voldaan aan de volgende vereisten:
- bij het ontwerp is het hoofddoel geweest dat het product geschikt is voor gebruik in een natte omgeving;
- het product moet voornamelijk worden gebruikt in de natte omgeving. Dat het product toevallig in een natte omgeving wordt gebruikt is dus niet voldoende;
- het product is zo ontworpen dat het afwasbaar of spoelbaar is;
- uit de productdocumentatie blijkt dat afzondering en vervanging van de batterij door de eindgebruiker een risico kan vormen voor diens veiligheid of de veiligheid van het product;
- uit de productdocumentatie blijkt dat het, gezien de huidige stand van de technologie, niet haalbaar is om het ontwerp van het product aan te passen zonder aanzienlijke negatieve gevolgen voor de gezondheid en veiligheid van de eindgebruiker, of zonder afbreuk te doen aan de prestaties en functionaliteit van het product.
In de richtsnoeren worden elektrische tandenborstels of scheerapparaten genoemd als voorbeelden van apparaten die onder deze uitzondering kunnen vallen.
Medische hulpmiddelen
Ook professionele medische hulpmiddelen en medische hulpmiddelen voor in-vitrodiagnostiek vallen onder de uitzondering en mogen zo worden ontworpen dat de draagbare batterij alleen door een onafhankelijke beroepsbeoefenaar kan worden afgezonderd en vervangen.
Continuïteit van stroomvoorziening
Apparaten waarvoor continuïteit van de stroomvoorziening noodzakelijk is en die een permanente verbinding met de draagbare batterij vereisen voor de veiligheid van de gebruiker, het apparaat, of voor de gegevensintegriteit, vallen ook onder de uitzondering. Draagbare batterijen in dergelijke apparaten hoeven dus niet te kunnen worden verwijderd door de eindgebruiker.
In de richtsnoeren worden verschillende voorbeelden gegeven van apparaten waarbij om redenen van de veiligheid van de gebruiker of het apparaat een permanente verbinding tussen draagbare batterij en het apparaat moet bestaan. Voorbeelden zijn pacemakers, hoortoestellen, rookmelders of koolmonoxidemelders.
Voorbeelden van apparaten die vanwege de gegevensintegriteit een permanente verbinding met een draagbare batterij vereisen, zijn door batterijen gevoede apparaten die worden gebruikt in professionele weerstations of laboratoria. De continuïteit en integriteit van die gegevens zijn voor dergelijke apparaten cruciaal. Ook hardware op verkooppunten (POS-hardware) die voor digitale betalingsdiensten wordt gebruikt, valt onder deze uitzondering.
Compatibele batterij
De richtsnoeren verduidelijken verder het begrip “compatibele batterij”. Een batterij is compatibel als deze geen risico vormt voor de veiligheid van de gebruiker of het apparaat en het apparaat correct functioneert zoals bedoeld met de batterij.
Zorg er daarom voor dat zowel de batterijen, als de elektrische apparaten zo zijn ontworpen dat de originele en compatibele batterijen voldoen aan de eisen voor veiligheid, prestaties en functionaliteit. Het is verder aan te raden om in de gebruikershandeling duidelijke instructies op te nemen voor het vervangen van de batterijen en de technische specificaties te vermelden waaraan compatibele batterijen moeten voldoen om veilig te zijn.
CONCLUSIE
De vereisten van afzondering en vervangbaarheid zijn weliswaar ontworpen om duurzaamheid en reparatiegemak te stimuleren, maar kunnen tegelijkertijd ook aanzienlijke aanpassingen in productontwerp en productieprocessen vereisen. De Batterijenverordening brengt dus nogal wat uitdagingen met zich mee. Het is daarom essentieel om tijdig actie te ondernemen om aan deze eisen te voldoen. Het product compliance team van MAAK Advocaten ondersteunt u hier graag bij. Hieronder hebben we alvast enkele praktische tips opgenomen:
PRAKTISCHE TIPS VOOR FABRIKANTEN
- Begin op tijd met ontwerpwijzigingen: wacht niet tot de deadline van 18 februari 2027 nadert. Het aanpassen van productontwerpen kan tijdrovend zijn, vooral als er complexe technische uitdagingen zijn.
- Documenteer: zorg ervoor dat u uitgebreide technische documentatie bijhoudt om aan te tonen dat uw product voldoet aan de eisen of dat een uitzondering gerechtvaardigd is.
- Leg verantwoordelijkheden contractueel vast: maak heldere contractuele afspraken met leveranciers, distributeurs en andere partners in de toeleveringsketen. Dit voorkomt misverstanden en beperkt het risico op juridische geschillen.
- Werk samen met juridische experts: het navigeren door deze complexe regelgeving kan overweldigend zijn. We adviseren u graag over wat de Batterijenverordening concreet betekent voor uw producten en over hoe u kunt voldoen aan de vereisten.
Juridisch advies van een advocaat gespecialiseerd in de Batterijenverodening
De Batterijenverordening kent veel uitdagingen, verplichtingen en zaken waar maakbedrijven mee te maken hebben. Product Compliance is hier essentieel, en advocaat Claartje van der Marel adviseert en procedeert op dit onderwerp.
