Ga naar de inhoud

Ondernemingsrecht

blokje-maak

Wat is bestuurdersaansprakelijkheid?

Inhoudsopgave

De voorwaarden voor bestuurdersaansprakelijkheid zijn divers en hangen af van de context van de aansprakelijkheid. Onze ondernemingsrecht advocaten krijgen vaak te maken met het snijvlak tussen privéaansprakelijkheid en (slechts) aansprakelijkheid van alleen de vennootschap.

Voor persoonlijke aansprakelijkheid van een bestuurder wegens onrechtmatig handelen van de vennootschap is vereist dat de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt, waarbij hij handelingen die in strijd zijn met de zorgvuldigheid jegens de benadeelde had behoren te voorkomen. Dit geldt zowel voor aansprakelijkheid binnen de vennootschap als voor onrechtmatige daden van de vennootschap.

Bij aansprakelijkheid voor onbehoorlijke taakvervulling is de maatstaf ‘kennelijk onbehoorlijke taakvervulling’ en wordt verondersteld dat iedere bestuurder hiervoor aansprakelijk is, tenzij hij kan aantonen dat hem geen ernstig verwijt kan worden gemaakt. In het geval van een rechtspersoon-bestuurder rust de aansprakelijkheid hoofdelijk op iedere natuurlijke persoon die ten tijde van het ontstaan van de aansprakelijkheid bestuurder is van de rechtspersoon-bestuurder, zonder dat vereist is dat deze natuurlijke personen persoonlijk een ernstig verwijt gemaakt kan worden, tenzij zij kunnen aantonen dat hen persoonlijk geen ernstig verwijt kan worden gemaakt. Daarnaast is voor aansprakelijkheid van bestuurders vereist dat de vennootschap wordt verbonden in het tijdvak tussen oprichting en inschrijving, waarbij alle bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de nakoming van overeenkomsten van de vennootschap.

Als bestuurder van een onderneming binnen de maakindustrie kunt u overeenkomsten sluiten met leveranciers en klanten. Hierbij geldt als uitgangspunt dat de onderneming aansprakelijk is voor de gevolgen van haar handelen. In beginsel bent u als bestuurder dus niet aansprakelijk voor handelingen namens de onderneming. Er kunnen zich echter feiten en omstandigheden voordoen die maken dat u als bestuurder aansprakelijk kan worden gehouden door de onderneming zelf of – naast de onderneming – door derden. MAAK Advocaten beschikt over een team ervaren advocaten ondernemingsrecht die u als bestuurder in deze kwesties kunnen bijstaan.

Aansprakelijkheid van bestuurders

Bestuurdersaansprakelijkheid is de aansprakelijkheid van bestuurders voor handelingen die zij verrichten in hun rol als bestuurder van een rechtspersoon, zoals een vennootschap of vereniging. Hoewel de rechtspersoon zelf doorgaans aansprakelijk is voor haar handelen, kunnen er situaties ontstaan waarin de bestuurder persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld. Dit kan gebeuren als de bestuurder een persoonlijk verwijt kan worden gemaakt of handelt in strijd met de statuten, zoals bij onbehoorlijk bestuur of fraude.

Er zijn verschillende vormen van bestuurdersaansprakelijkheid:

  1. Interne bestuurdersaansprakelijkheid: Dit betreft aansprakelijkheid binnen de onderneming zelf. Een bestuurder kan door de onderneming aansprakelijk worden gesteld voor schade die voortkomt uit onbehoorlijk bestuur, tenzij hij kan aantonen dat hem geen persoonlijk verwijt treft.
  2. Bestuurdersaansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad: Hierbij wordt de bestuurder persoonlijk aansprakelijk gesteld voor schade aan derden, los van het handelen van de onderneming. Dit gebeurt wanneer de bestuurder een op hem persoonlijk rustende zorgvuldigheidsnorm heeft geschonden.
  3. Bestuurdersaansprakelijkheid bij faillissement: In geval van faillissement kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld door de curator voor kennelijk onbehoorlijk bestuur, wat vaak grote financiële gevolgen heeft.

Bestuurdersaansprakelijkheid kan collectief zijn, waarbij alle bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn, tenzij zij kunnen bewijzen dat zij niet verantwoordelijk waren voor de betreffende handelingen. Om zich te beschermen tegen de financiële risico’s van persoonlijke aansprakelijkheid, kunnen bestuurders een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering afsluiten.

Wat zijn de meest voorkomende redenen voor bestuurdersaansprakelijkheid?

De meest voorkomende redenen voor bestuurdersaansprakelijkheid zijn:

  1. Onbehoorlijk bestuur: Dit omvat situaties waarin een bestuurder zijn/haar taken niet naar behoren uitvoert, zoals nalatigheid, onzorgvuldigheid of het schenden van de zorgvuldigheidsnorm. Voorbeelden zijn een slordige boekhouding, het nemen van besluiten zonder goedkeuring van de algemene ledenvergadering, of het herhaaldelijk maken van dezelfde fout.
  2. Faillissement van de rechtspersoon: In geval van faillissement kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld door de curator voor kennelijk onbehoorlijk bestuur. Dit heeft vaak grote financiële gevolgen.
  3. Fraude of andere strafbare feiten: Wanneer een bestuurder zich schuldig maakt aan moedwillige handelingen zoals fraude, valsheid in geschrifte of andere strafbare feiten, kan dit leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid.
  4. Schending van interne regels of statuten: Als een bestuurder handelt in strijd met de statuten, reglementen of interne richtlijnen van de rechtspersoon, kan dit aanleiding geven tot aansprakelijkheid.
  5. Onrechtmatige daad jegens derden: Een bestuurder kan persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor schade aan derden, los van het handelen van de rechtspersoon, indien de bestuurder een op hem/haar persoonlijk rustende zorgvuldigheidsnorm heeft geschonden.

Het is belangrijk op te merken dat bestuurdersaansprakelijkheid vaak collectief is, waarbij alle bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn, tenzij zij kunnen bewijzen dat zij niet verantwoordelijk waren voor de betreffende handelingen.

Voorbeelden bestuurlijke fouten

Enkele voorbeelden van bestuurlijke fouten die tot bestuurdersaansprakelijkheid kunnen leiden, zijn:

  1. Onzorgvuldige boekhouding: Het niet bijhouden van een correcte en volledige administratie kan als onbehoorlijk bestuur worden gezien en leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder.
  2. Handelen zonder goedkeuring van de Algemene Ledenvergadering (ALV): Bijvoorbeeld het doorvoeren van belangrijke besluiten zoals een fusie zonder de vereiste goedkeuring van de ALV kan leiden tot aansprakelijkheid.
  3. Betalingsonwil: Het bewust niet betalen van schulden van de vennootschap kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder. Dit werd bevestigd in een recente uitspraak van de rechter van de Rechtbank Limburg.
  4. Fraude of andere strafbare feiten: Moedwillige handelingen zoals fraude of valsheid in geschrifte kunnen leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder.
  5. Herhaaldelijk dezelfde fout maken: Het herhaaldelijk maken van dezelfde schadetoebrengende fout kan als nalatigheid worden gezien en leiden tot aansprakelijkheid.
  6. Handelen in strijd met de statuten: Bijvoorbeeld het nemen van beslissingen die in strijd zijn met de statuten van de rechtspersoon kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid.
  7. Kennelijk onbehoorlijk bestuur bij faillissement: In geval van faillissement kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld door de curator voor kennelijk onbehoorlijk bestuur, wat vaak grote financiële gevolgen heeft.

Deze voorbeelden illustreren dat bestuurdersaansprakelijkheid kan voortvloeien uit zowel nalatigheid als moedwillige handelingen, waarbij de bestuurder persoonlijk verwijtbaar is voor de schade die is ontstaan.

Bestuursaansprakelijkheid of bestuurdersaansprakelijkheid?

Bestuursaansprakelijkheid of bestuurdersaansprakelijkheid worden soms qua terminologie door bestuurders of bedrijven door elkaar gebruikt. Goed om te weten is dat dit in feite hetzelfde is en we in het juridisch jargon het over het laatste hebben.

Interne bestuurdersaansprakelijkheid 

Voor interne bestuurdersaansprakelijkheid geldt dat er volgens artikel 2:9 BW sprake moet zijn van een onbehoorlijke taakvervulling door de bestuurder jegens de onderneming zelf. Hiervoor geldt dat de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Of de bestuurder zijn of haar taak onbehoorlijk heeft vervuld zal afhankelijk zijn van de feiten en omstandigheden van het concrete geval. Indien wordt aangenomen dat hiervan sprake is dan kan de bestuurder aansprakelijk worden gesteld door de onderneming voor schade die zij ten gevolge van deze onbehoorlijke taakvervulling heeft geleden. Mocht het bestuur uit meerdere bestuurders bestaan dan geldt als uitgangspunt collectieve aansprakelijkheid. Dit betekent dat alle bestuurders gezamenlijk aansprakelijk zijn voor de onbehoorlijke taakvervulling.

Externe bestuurdersaansprakelijkheid

Bij externe bestuurdersaansprakelijkheid dient de bestuurder onzorgvuldig te hebben gehandeld jegens derden zoals crediteuren, leveranciers en aandeelhouders. Net als bij interne bestuurdersaansprakelijkheid geldt hier dat de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt alvorens aansprakelijkheid jegens deze derden aan te nemen. Indien wordt aangenomen dat de bestuurder jegens derden onrechtmatig heeft gehandeld kan de bestuurder – naast de onderneming – aansprakelijk worden gehouden voor de schade die zij ten gevolge hiervan lijden. Anders dan bij interne bestuurdersaansprakelijkheid geldt het uitgangspunt van collectieve aansprakelijkheid hier niet. Alleen de bestuurder die ernstig verwijtbaar heeft gehandeld kan aansprakelijk worden gesteld door derden. Externe bestuurdersaansprakelijkheid wordt bijvoorbeeld aangenomen in het geval dat de bestuurder namens de vennootschap overeenkomsten sluit met derden waarvan de bestuurder weet of behoorde te weten dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zal kunnen voldoen en ook geen verhaal zal opleveren.   

Aansprakelijkheid van de bestuurder in faillissement

Ingeval van faillissement kan iedere bestuurder aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming. Hiervoor geldt een onbehoorlijke taakvervulling door de bestuurder welke een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Mocht het bestuur uit meerdere bestuurders bestaan dan geldt ook hier het uitgangspunt van collectieve aansprakelijkheid van de bestuurder in faillissement. Het bestuur wordt geacht zijn taak onbehoorlijk te hebben vervuld indien niet is voldaan aan zijn verplichting tot het naar behoren voeren van de boekhouding en administratie en tot het tijdig neerleggen van de jaarrekening. In dat geval wordt de onbehoorlijke taakvervulling vermoed een belangrijke oorzaak van het faillissement te zijn.  

Disculpatie van bestuurdersaansprakelijkheid  

Voor individuele bestuurders bestaat de mogelijkheid om aan aansprakelijkheid te ontkomen. Hiervoor zal de bestuurder aannemelijk moeten maken dat hem of haar geen verwijt treft én hij of zij de nodige maatregelen heeft getroffen om de negatieve gevolgen ervan af te wenden. Voor deze disculpatie van aansprakelijkheid geldt voor bestuurders een hoge drempel. Het is daarom van belang dat u zich als bestuurder laat bijstaan door een advocaat indien u wordt geconfronteerd met aansprakelijkheid.

Advocaat gespecialiseerd in bestuurdersaansprakelijkheid

Ons gespecialiseerde advocatenkantoor helpt u graag verder bij al uw vragen rondom bestuurdersaansprakelijkheid. Wanneer u advies wilt inwinnen over een vraag over de aansprakelijkheid van een bestuurder, of een ander orgaan van een vennootschap, zoals een commissaris, of een aandeelhouder, dan biedt ons kantoor daartoe mogelijkheden. Wij zijn in heel Nederland actief en bieden ook support bij internationale vraagstukken, ook wanneer het gaat om de aansprakelijkheid van bestuurders. We hebben een sterk team van advocaten met als specialisatie contractenrecht. Onze advocaat commercial law Remko Roosjen geeft leiding aan dit team en we horen graag hoe we u het beste kunnen ondersteunen. Bent u op zoek naar andere praktijkgebieden, dan kunnen onze advocaten in Amsterdam u mogelijk ook ondersteunen, of aan een geschikte partner doorverwijzen. Uw belang staat bij ons te allen tijde voorop en we zoeken graag naar praktische oplossingen en snel resultaat. Neem contact op met onze specialist contractenrecht in Amsterdam en ontdek uw mogelijkheden.

Ons team van specialisten begeleidt partijen bij ondernemingsrechtelijke vraagstukken. Of u nu advies nodig heeft over de oprichting van een vennootschap, zakelijke contracten, aandeelhoudersgeschillen, of een fusie en overname overweegt, ons team van ervaren advocaten ondersteunt u graag. Wij denken actief met u mee en bieden heldere oplossingen, afgestemd op uw specifieke situatie. Neem vandaag nog contact met ons op en ontdek wat wij voor uw onderneming kunnen betekenen. Samen zetten we de volgende stap.

+31 (0)20 – 210 31 38
mail@maakadvocaten.nl
Contactpersoon: Jolmer de Haas

De informatie op deze pagina vormt geen juridisch advies. Er wordt geen aansprakelijkheid geaccepteerd.
Voor advies, neem contact op met ons kantoor.