De Europese Commissie is onlangs gestart met een diepgaande evaluatie van de Cosmeticaverordening (Verordening (EG) nr. 1223/2009). Hierdoor staan bedrijven in de cosmeticasector op een cruciaal punt. Niet alleen veranderen de regels die u dagelijks toepast mogelijk ingrijpend, maar bovendien biedt deze fase unieke kansen om direct invloed uit te oefenen op de toekomstige wetgeving binnen Europa. Volgens recente cijfers verwacht zelfs 64% van de Europese cosmeticabedrijven dat nieuwe wetgeving hun bedrijfsvoering en compliance-strategieën aanzienlijk zal beïnvloeden. Om deze reden is deze juridische update relevant voor producenten, importeurs, distributeurs en retailers die in de sector actief zijn.
Daarnaast kunnen de uitkomsten van deze evaluatie bepalend zijn voor uw concurrentiepositie. Wanneer u tijdig uw compliance-processen aanpast, voorkomt u mogelijke problemen. Het doel van de herziening is dan ook helder: de regelgeving moet aansluiten bij actuele marktontwikkelingen en de veiligheid van consumenten waarborgen. In Nederland gaven consumenten in 2024 meer dan €2,1 miljard uit aan cosmetica. Dit onderstreept het belang van een actueel juridisch kader en onze advocaten gespecialiseerd in de Cosmeticaverordening gaan hier in op de belangrijkste zaken.
Het fundament van de Europese Cosmeticaverordening
Sinds 2013 vormt de Cosmeticaverordening (EG nr. 1223/2009) het centrale juridische kader voor cosmetische producten in de Europese Unie. Waar voorheen een lappendeken aan nationale wetgeving gold, biedt het huidige systeem een geharmoniseerde standaard. Daardoor hanteren alle EU-lidstaten dezelfde juridische norm. Dankzij deze uniformiteit verloopt naleving en handhaving voor bedrijven veel eenvoudiger. Volgens schattingen is het aantal juridische geschillen door deze harmonisatie met 18% gedaald. Onze advocaten Product Compliance herkennen dit beeld.
Bovendien speelt de verordening actief in op technologische ontwikkelingen, zoals het toenemende gebruik van nanomaterialen. Inmiddels zijn dergelijke innovatieve stoffen in circa 7% van alle cosmetische producten op de Europese markt verwerkt. Verder blijft het verbod op dierproeven een belangrijk uitgangspunt. Door deze benadering ontstaat er meer transparantie en voorspelbaarheid voor zowel bedrijven als toezichthouders.
Wat zijn de verplichtingen uit de Cosmeticaverordening?
De Cosmeticaverordening legt een breed scala aan juridische verplichtingen op aan alle marktdeelnemers. U krijgt onder meer te maken met de volgende punten:
- Strenge veiligheidseisen: Voor elk product stelt u een productveiligheidsrapport op voordat u het op de markt brengt. Dit rapport vormt een essentieel onderdeel van uw compliance-dossier.
- Verantwoordelijke persoon: Producten komen uitsluitend op de markt wanneer er een verantwoordelijke persoon binnen de EU is aangewezen. Deze functionaris onderhoudt direct contact met toezichthouders en juridische instanties.
- Centrale Product Notification Portal (CPNP): U meldt alle cosmetische producten aan via dit EU-portaal. Daardoor verbeteren toezicht en traceerbaarheid met circa 22%, blijkt uit gegevens van Europese toezichthouders.
- Melding ernstige ongewenste effecten: Indien ernstige bijwerkingen zich voordoen, meldt u deze direct bij de nationale autoriteiten. Vervolgens delen zij deze informatie met hun EU-partners, wat de consumentenbescherming merkbaar vergroot.
- Nanomaterialen: U vermeldt deze expliciet op de ingrediëntenlijst. Tevens voert u strengere veiligheidsbeoordelingen uit. Daardoor is specialistische juridische kennis noodzakelijk, vooral op het gebied van productaansprakelijkheid.
Gezien het veranderende Europese regelgevingslandschap is het verstandig om al deze verplichtingen continu te monitoren. Zo voorkomt u sancties, schade aan uw imago en kostbare recalls.
Productveiligheid: Toezicht en handhaving in Nederland
Fabrikanten dragen altijd de eindverantwoordelijkheid voor de veiligheid van hun producten. Daarom voert u als organisatie een deskundige veiligheidsbeoordeling uit. In Nederland houdt de NVWA toezicht op naleving. Op basis van recente inspectierapporten bleek bij meer dan 14% van de gecontroleerde cosmeticabedrijven in 2023 een tekortkoming in het veiligheidsdossier.
Hierdoor is het essentieel om voortdurend voorbereid te zijn op inspecties en juridische procedures. Wanneer u het compliance-dossier regelmatig actualiseert en juridische documentatie laat toetsen door een gespecialiseerd advocatenkantoor, verstevigt u uw positie. Bovendien bouwt u vertrouwen op bij toezichthouders en klanten. Zo blijft u controle houden over het volledige complianceproces.
Evaluatie van de Cosmeticaverordening: Waar liggen uw kansen en hoe kunt u invloed uitoefenen?
De Europese Commissie onderzoekt momenteel of de wetgeving effectief, efficiënt, relevant en consistent is. Hierbij komen actuele onderwerpen aan bod, zoals digitale etikettering, bulkverkoop, internationale handel en innovatieve ingrediënten. Voor marktpartijen, brancheorganisaties en juridische professionals biedt deze evaluatie de kans om praktijkervaringen, signalen en knelpunten te delen tijdens openbare consultaties.
Omdat de evaluatie loopt van het tweede kwartaal 2025 tot en met het tweede kwartaal 2026, heeft u nu de mogelijkheid om daadwerkelijk invloed uit te oefenen. In eerdere consultatierondes nam gemiddeld 31% van de Nederlandse marktspelers deel. Met uw input kunt u de uiteindelijke regelgeving helpen vormgeven. Bovendien zorgt actieve deelname ervoor dat de belangen van uw bedrijf goed worden meegenomen in het eindresultaat.
Praktijkvoorbeeld: Compliance-uitdagingen bij grensoverschrijdende e-commerce
Stel, een Nederlandse cosmeticaproducent verkoopt producten via een bekend e-commerceplatform aan klanten in verschillende EU-landen. Dankzij de geharmoniseerde Cosmeticaverordening kan dit bedrijf zonder extra barrières meerdere markten bedienen. Toch wees een recente audit uit dat 23% van de via platforms verkochte producten niet volledig was aangemeld in het CPNP-register. Hierdoor ontstaan risico’s voor traceerbaarheid en handhaving. Dit praktijkvoorbeeld onderstreept enerzijds het belang van strikte compliance, maar laat anderzijds zien dat u optimaal kunt profiteren van Europese harmonisatie.
Nederlandse feedback en aandachtspunten
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft namens Nederland uitgebreide feedback aan de Europese Commissie geleverd. De belangrijkste voorstellen zijn als volgt:
- Integratie van een ‘allocation factor’: Met deze factor houdt u bij risicobeoordelingen rekening met blootstelling aan stoffen uit verschillende bronnen. Hierdoor sluit Nederland aan bij het streven naar één geïntegreerde chemische beoordeling, een aanpak die al in 41% van de relevante EU-wetgevingskaders wordt toegepast.
- Aparte risicobeoordeling voor professionele producten: Op deze manier beschermt u gebruikers in een professionele context beter.
- Centraal meldpunt voor bijwerkingen: Overheden en zorgprofessionals verwijzen consumenten en beroepsbeoefenaars verplicht naar dit centrale meldpunt.
- Focus op hormoonverstorende stoffen (EDC’s): Voor deze stoffen eist Nederland expliciete risicobeoordeling.
- Behoud van SCCS-expertise: De European Chemicals Agency (ECHA) blijft profiteren van de unieke deskundigheid van het SCCS.
- Harmonisatie van definities: Door uniforme definities voor nanomaterialen en conserveermiddelen voorkomt u onduidelijkheid.
- Verbod op niet-veilig verklaarde stoffen: Veiligheid blijft daarmee de hoogste prioriteit.
- Verplichte registratie van fabrikanten: Hierdoor versterkt u toezicht en handhaving.
- Fysieke etikettering behouden: Digitale etiketten gelden uitsluitend als aanvulling.
Door actief op deze voorstellen te reageren en deel te nemen aan consultatierondes, vergroot u de invloed van uw organisatie. Hierdoor blijft u niet alleen goed geïnformeerd, maar draagt u direct bij aan de vorming van toekomstbestendige wetgeving.
Specialisten in cosmetica wet- en regelgeving
De ontwikkelingen rondom de Cosmeticaverordening raken uw organisatie rechtstreeks. MAAK Advocaten heeft specialisten in cosmetica wet- en regelgeving en volgt de evaluatie nauwgezet en ondersteunt bedrijven bij productveiligheid, compliance en juridische procedures. Daarnaast signaleert ons team tijdig relevante wetswijzigingen, zodat u altijd voorbereid bent. Raadpleeg ook de feedbackpagina voor de Cosmeticaverordening voor meer vragen en antwoorden.
