Pyrotechniek wordt in de maakindustrie toegepast in artikelen die een explosieve stof of mengsel bevatten met als doel het produceren van warmte, licht, geluid, gas, rook of een combinatie van deze effecten. Hierbij kunt u denken aan artikelen ter vermaak zoals vuurwerk of voor het creëren van speciale effecten tijdens theatervoorstellingen. Maar ook in artikelen voor technische doeleinden, zoals in airbags of in gordelspanners in voertuigen, wordt deze techniek gebruikt. Door de inherente gevaren van deze artikelen bestaan zowel op Europees als nationaal niveau essentiële veiligheidseisen. Deze zien op het ontwerp en productieproces, de constructie, de handel, de installatie, het gebruik, de opslag en het onderhoud. De wettelijke verplichtingen bij pyrotechnische artikelen zijn onder meer vastgelegd in de Europese Richtlijn 2013/29/EU (hierna: de Richtlijn). Onze advocaten productregelgeving (CE-markering) krijgen in toenemende mate vragen over de wettelijke eisen en over hoe om te gaan met de toezichthouder. In dit artikel enige belangrijke inzichten met betrekking tot de pyrotechniek.
Juridische advies over pyrotechniek en Richtlijn 2013/29/EU
De Richtlijn is van toepassing op pyrotechnische artikelen die binnen de Europese Economische Ruimte (EER) in de handel worden gebracht en op de markt worden aangeboden. Daarnaast ziet de Richtlijn op alle leveringsvormen, waaronder verkoop op afstand.
Het doel van de Richtlijn is om te waarborgen dat pyrotechnische artikelen voldoen aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen, zodat consumenten en professionele (eind)gebruikers, maar ook andere algemene belangen zoals het milieu op hoog niveau worden beschermd en ongevallen worden voorkomen. Bovendien heeft de Richtlijn als doel om de wetgevingen van de EU-lidstaten te harmoniseren, zodat de handel en werking van de interne EU-markt niet wordt belemmerd en het vrije verkeer van pyrotechnische artikelen wordt gewaarborgd.
Buiten het toepassingsbereik van de Richtlijn vallen pyrotechnische artikelen die bestemd zijn voor (i) niet-commercieel gebruik door strijdkrachten, politie of brandweer, (ii) de uitrusting van zeeschepen, (iii) de lucht- en ruimtevaartindustrie, (iv) klappertjes ontworpen voor speelgoed, (v) explosieven, (vi) munitie en (vii) vuurwerk dat door een fabrikant voor eigen gebruik in de lidstaat waar de fabrikant is gevestigd is vervaardigd en goedgekeurd.
Ook is de Richtlijn niet van toepassing op het vervoer van pyrotechnische artikelen. De veiligheidsvoorschriften die gelden voor het vervoer zijn vastgelegd in internationale verdragen. Hieronder vallen ook de aanbevelingen van de Verenigde naties voor het vervoer van gevaarlijke goederen.
Verplichtingen en Essentiële veiligheidseisen voor pyrotechnische artikelen
Om een hoog beschermingsniveau te waarborgen, wordt in de Richtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën pyrotechnische artikelen. Bij artikelen voor theatergebruik kunt u bijvoorbeeld denken aan het verschil tussen artikelen met een gering gevaar (T1) en artikelen die uitsluitend zijn bestemd voor professioneel gebruik (T2). Fabrikanten zijn verantwoordelijk voor de classificatie van hun product. De categorie is afhankelijk van de toepassing, het doel, het gevaar en het geluidsniveau van het betreffende pyrotechnische artikel.
Daarnaast zijn er minimumleeftijdsgrenzen vastgesteld om het gebruik en de verkoop van bepaalde pyrotechnische artikelen aan het publiek te beperken. De minimumleeftijdsgrenzen variëren van 12 tot 18 jaar en corresponderen met de categorie waarin een pyrotechnisch artikel is ingedeeld. Zo is de minimumleeftijd voor het gebruik van artikelen met een gering gevaar in het theater (T1) 18 jaar. Bepaalde pyrotechnische artikelen met een hoog risico mogen alleen ter beschikking worden gesteld aan personen die over de benodigde kennis, vaardigheden en ervaring beschikken.
De essentiële veiligheidseisen voor pyrotechnische artikelen zijn opgenomen in Bijlage I van de Richtlijn. Samengevat zien de algemene bepalingen op:
- het leveren van de door de fabrikant opgegeven prestaties om maximale veiligheid en betrouwbaarheid te garanderen;
- het ontwerp en de fabricage, zodat het product veilig en met minimale gevolgen voor het milieu kan worden afgevoerd;
- het correct functioneren van het product wanneer het wordt gebruikt voor het doel waarvoor het is bestemd;
- het testen van bepaalde gegevens en eigenschappen van het product onder realistische omstandigheden en
- de samenstelling van de detonatie-explosieven en de voorwaarden waaraan deze moeten voldoen.
Ook bestaan er specifieke bepalingen die betrekking hebben op vuurwerk, ontstekers en bepaalde andere pyrotechnische artikelen.
Om bovenstaande essentiële veiligheidseisen om te zetten in gedetailleerde technische specificaties zijn geharmoniseerde normen vastgesteld. De geldende Nederlandse, Europese en internationale normen in een specifieke situatie kunt u raadplegen bij het Nederlandse normalisatie-instituut (NEN) of op de betreffende website van de Europese Commissie. Wanneer pyrotechnische artikelen voldoen aan de toepasselijke geharmoniseerde normen wordt vermoed dat deze in overeenstemming zijn met de essentiële veiligheidseisen uit Bijlage I van de Richtlijn. Dit wordt ook wel een conformiteitsvermoeden genoemd.
Als pyrotechnische artikelen voldoen aan de essentiële veiligheidseisen onder de Richtlijn mogen de EU-lidstaten het vrije verkeer niet verbieden, beperken of belemmeren.
WETTELIJKE VERPLICHTINGEN VOOR FABRIKANTEN, GEMACHTIGDEN, IMPORTEURS EN DISTRIBUTEURS VAN pyrotechnische artikelen
Fabrikanten, gemachtigden, importeurs en distributeurs zijn er gezamenlijk verantwoordelijk voor dat hun pyrotechnische artikelen voldoen aan de geldende essentiële veiligheidseisen uit Bijlage I van de Richtlijn en dienen passende maatregelen te nemen om dit te waarborgen. De mate van verantwoordelijkheid en de verdeling van verplichtingen zijn afhankelijk van de rol die de marktdeelnemer inneemt in de toeleverings- en distributieketen.
Daarnaast gelden verschillende wettelijke verplichtingen voor fabrikanten, gemachtigden, importeurs en distributeurs van pyrotechnische artikelen. Deze bestaan onder andere uit:
- het opstellen, ter beschikking hebben en bewaren van de vereiste technische documentatie (Bijlage II Richtlijn);
- het uitvoeren van de toepasselijke conformiteitsbeoordelingsprocedure door een notified body (artikel 17 en Bijlage II Richtlijn);
- het opstellen, ter beschikking hebben en bewaren van de EU-conformiteitsverklaring (artikel 18 en Bijlage III Richtlijn);
- het aanbrengen van de CE-markering (artikel 19 en 20 Richtlijn);
- het verschaffen van veiligheidsinstructies en -informatie;
- het aanbrengen van het productidentificatienummer en de contactgegevens van de fabrikant en/of importeur en
- het nemen van corrigerende maatregelen wanneer het pyrotechnisch artikel een risico vormt of non-conform is.
Marktdeelnemers in de toeleverings- en distributieketen moeten er daarnaast rekening mee houden dat afhankelijk van het product ook (gedeeltelijk) andere EU-wetgeving van toepassing kan zijn op pyrotechnische artikelen.
Markttoezicht bij pyrotechnische artikelen
In Nederland zijn de regels, normen en voorschriften uit de Richtlijn opgenomen in het Vuurwerkbesluit, de Regeling aanwijzing consumenten- en theatervuurwerk en de Regeling overige pyrotechnische artikelen.
De nationale controlerende instantie die markttoezicht houdt op de naleving hiervan is de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
Geschil met de toezichthouder over vuurwerk
Ook nu het einde van het jaar nadert en de voorwaarden voortdurend wijzigen, zal er in de industrie weer het nodige te doen zijn over de producteisen bij vuurwerk. Ook het mogelijke vuurwerkverbod zal een wezenlijk rol spelen. Raakt u in conflict met een concurrent of andere partij, of heeft u een geschil met de toezichthouder over vuurwerk, aarzel dan niet contact op te nemen.
Advocaat voor pyrotechnische artikelen
De specialisten van ons advocatenkantoor in Amsterdam worden geregeld benaderd voor advies over (grensoverschrijdende) juridische vraagstukken met betrekking tot de wettelijke verplichtingen bij pyrotechnische artikelen. Onze advocaten ondersteunen maakbedrijven bij het uitonderhandelen en opstellen van contracten met handelsrelaties in de toeleverings- en distributieketen. Ook staat MAAK Advocaten ondernemingen in de maakindustrie bij in aansprakelijkheids- of ondernemingsrechtelijk gerelateerde vraagstukken, kwesties op het gebied van het transportrecht of afval en verwerking en, indien nodig, in discussies met nationale markttoezichtautoriteiten of in geschillen en procedures.
Wilt u juridisch advies inwinnen over de toepasselijkheid van Richtlijn 2013/29/EU, de essentiële veiligheidseisen die op uw producten van toepassing zijn of de verplichtingen die voor uw onderneming als fabrikant, gemachtigde, importeur of distributeur gelden? Of heeft u behoefte aan ondersteuning bij een handelsgeschil met een andere marktdeelnemer of een discussie met de ILT? Neem dan contact op met Sander van Someren Gréve of Max Schwillens, advocaat voor pyrotechnische artikelen, of met een van onze andere advocaten productregelgeving & CE-markering in Amsterdam.
Contactpersonen: Sander van Someren Gréve en Max Schwillens | Advocaten productregelgeving & CE-markering
+31 (0)20 – 210 31 38
max.schwillens@maakadvocaten.nl
sander.vansomerengreve@maakadvocaten.nl
