Als opdrachtnemer heb je niet alleen de taak om een opdracht uit te voeren, maar rusten er ook verschillende juridische verplichtingen op jouw schouders. Of je nu een advocaat, een arts, een taxichauffeur of een kunsthandelaar bent, deze verplichtingen zijn van cruciaal belang om een goede werkrelatie met de opdrachtgever te waarborgen en juridische geschillen te voorkomen. In deze blog bespreken we de vier belangrijkste verplichtingen: de instructiebevoegdheid, de waarschuwingsplicht, de informatieplicht en de mededelingsplicht. We voorzien deze juridische concepten van praktische voorbeelden en tips, zodat ze niet alleen informatief zijn, maar ook direct toepasbaar in de praktijk.
Wat zijn de verplichtingen van de opdrachtnemer?
De verplichtingen van de opdrachtnemer zijn vastgelegd in verschillende artikelen van het Burgerlijk Wetboek Boek 7, met name de artikelen 7:401 BW tot en met 7:404 BW. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste verplichtingen:
- Zorgplicht (Art. 7:401 BW): De opdrachtnemer moet bij het uitvoeren van de opdracht de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen. Dit betekent dat hij moet handelen zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot te werk zou gaan.
- Opvolgen van aanwijzingen (Art. 7:402 BW): De opdrachtnemer is verplicht om tijdig verleende en verantwoorde aanwijzingen van de opdrachtgever op te volgen. Dit vloeit voort uit de gezagsverhouding die, hoewel minder vergaand dan die tussen werkgever en werknemer, wel aanwezig is in de overeenkomst van opdracht.
- Informatieverplichting (Art. 7:403 lid 1 BW): De opdrachtnemer moet de opdrachtgever op de hoogte houden van de voortgang van de werkzaamheden. Dit omvat ook de verplichting om de opdrachtgever onverwijld te informeren over de voltooiing van de opdracht, indien de opdrachtgever hiervan niet op de hoogte is.
- Rekening en verantwoording (Art. 7:403 lid 2 BW): De opdrachtnemer moet verantwoording afleggen over de wijze waarop hij de opdracht heeft uitgevoerd. Dit houdt in dat hij moet uitleggen hoe hij de opdracht heeft uitgevoerd en, indien van toepassing, hoe hij de door de opdrachtgever verstrekte gelden heeft besteed.
- Persoonlijke uitvoering (Art. 7:404 BW): Indien de opdracht met het oog op een bepaald persoon is verstrekt, is die persoon verplicht de werkzaamheden zelf te verrichten. Dit betekent dat de opdrachtnemer de opdracht niet zonder toestemming van de opdrachtgever aan een ander mag overdragen.
Deze verplichtingen zijn essentieel voor het waarborgen van een goede uitvoering van de opdracht en het beschermen van de belangen van de opdrachtgever.
Instructiebevoegdheid: Volg de Wensen van de Opdrachtgever
De instructiebevoegdheid vormt de basis van de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Het uitgangspunt is simpel: de opdracht moet worden uitgevoerd volgens de wensen van de opdrachtgever. Dit betekent dat de opdrachtnemer verplicht is om aanwijzingen van de opdrachtgever op te volgen, mits deze binnen de reikwijdte van de opdracht vallen.
Waarschuwingsplicht: Bescherm de Opdrachtgever tegen Onverantwoorde Beslissingen
De waarschuwingsplicht is een essentiële verplichting die voortvloeit uit de kennisvoorsprong van de opdrachtnemer. Als professional ben je vaak beter op de hoogte van de risico’s en gevolgen van bepaalde beslissingen dan de opdrachtgever. Daarom ben je verplicht om de opdrachtgever te waarschuwen als diens instructies onverantwoord zijn.
Praktijkvoorbeeld
Een cliënt geeft zijn advocaat de opdracht om hoger beroep in te stellen, terwijl de advocaat weet dat deze stap weinig kans van slagen heeft. In dit geval is de advocaat verplicht om de cliënt te waarschuwen voor de mogelijke negatieve gevolgen. Als de cliënt blijft aandringen, kan de advocaat zelfs overwegen om de opdracht op te zeggen.
Wanneer Moet Je Waarschuwen?
- Als de instructie duidelijk onverantwoord is.
- Als de opdrachtgever onvoldoende kennis heeft om de risico’s in te schatten.
- Als er sprake is van mogelijke schade of nadelige gevolgen.
De waarschuwingsplicht kan ook betekenen dat je ongevraagd advies moet geven. Dit is vooral relevant in complexe rechtsgebieden zoals arbeidsrecht of contractenrecht, waar een opdrachtgever vaak niet alle juridische implicaties overziet.
Informatieplicht: Houd de Opdrachtgever Op de Hoogte
De informatieplicht vereist dat de opdrachtnemer de opdrachtgever op de hoogte houdt van de voortgang en eventuele ontwikkelingen. Dit kan zowel gevraagd als ongevraagd zijn. Het doel is om de opdrachtgever in staat te stellen weloverwogen beslissingen te nemen.
Praktijkvoorbeeld
Een advocaat is verplicht om zijn cliënt (particulier) te informeren over de mogelijkheid van gefinancierde rechtsbijstand. Dit geldt ook voor andere professionals, zoals artsen die patiënten moeten informeren over behandelopties.
Hoe Ver Reikt de Informatieplicht?
De mate van informatieplicht hangt af van het soort opdracht en de kennis van de opdrachtgever. Een beroepsbeoefenaar (zoals een arts) zal doorgaans meer informatie moeten verstrekken dan een opdrachtnemer bij een eenmalige, specifieke opdracht (zoals een kapper).
Mededelingsplicht: Zorg voor Duidelijkheid bij Voltooiing
De mededelingsplicht houdt in dat de opdrachtnemer de opdrachtgever zonder uitstel moet informeren wanneer de opdracht is voltooid. Dit is vooral belangrijk als de opdrachtgever zelf niet kan inschatten wanneer de taak is afgerond.
Praktijkvoorbeeld
Een kunsthandelaar heeft een specifiek kunstwerk in opdracht gevonden. De opdrachtgever weet echter niet dat het kunstwerk al in bezit is van de handelaar. In dit geval is de handelaar verplicht om de opdrachtgever hierover te informeren, zodat deze niet onnodig kosten blijft maken.
Waarom is Deze Plicht Belangrijk?
De mededelingsplicht voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat de opdrachtnemer niet ten onrechte aanspraak blijft maken op vergoedingen. Het draait hierbij om transparantie en duidelijkheid.
Conclusie: Waarom Deze Verplichtingen Cruciaal Zijn
De verplichtingen van de opdrachtnemer zijn niet alleen juridisch bindend, maar vormen ook de basis voor een goede werkrelatie. Door de instructiebevoegdheid, waarschuwingsplicht, informatieplicht en mededelingsplicht na te leven, bescherm je niet alleen de belangen van de opdrachtgever, maar ook je eigen professionele reputatie.
Praktische Tips voor Opdrachtnemers
- Documenteer alle communicatie: Zo kun je aantonen dat je aan je verplichtingen hebt voldaan.
- Wees proactief: Geef ongevraagd advies als je denkt dat dit nodig is.
- Houd het simpel: Zorg ervoor dat de opdrachtgever jouw informatie begrijpt, ook als deze geen juridische achtergrond heeft.
Vragen of Meer Juridisch Advies Nodig als opdrachtnemer?
MAAK Advocaten ondersteunt opdrachtnemers bij alle juridische vragen. Of dat nu gaat over het opstellen van een overeenkomst van opdracht, contractuele bepalingen, of het beëindigen van een overeenkomst van opdracht.
