De voorwaarden voor het opleggen van een contractuele boete zijn divers en hangen af van de context van de overeenkomst en de wetgeving. Een contractuele boete moet een prikkel bieden tot nakoming van de contractuele verplichtingen. De rechter heeft de bevoegdheid om een contractuele boete te matigen als de billijkheid dit klaarblijkelijk eist, bijvoorbeeld als de boete buitensporig is in verhouding tot de schade door overtredingen of als het boetebeding één bedrag omvat voor vele uiteenlopende tekortkomingen. In algemene voorwaarden is een boetebeding toegestaan, maar kan vernietigbaar zijn als het onredelijk bezwarend is, waarbij de schuldenaar de stelplicht en bewijslast heeft. In het geval van consumentenovereenkomsten moet de rechter een boetebeding ambtshalve toetsen aan de Europese richtlijn Oneerlijke bedingen.
Contractuele boete matigen
Contractuele boetes zijn een veelvoorkomend onderdeel van commerciële overeenkomsten, maar de mogelijkheid tot matiging ervan is een belangrijk aspect om rekening mee te houden. De bevoegdheid tot matiging van contractuele boetes is vastgelegd in artikel 6:94 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Deze bepaling is van dwingend recht, wat betekent dat partijen deze niet contractueel kunnen uitsluiten. Het doel van deze matigingsbevoegdheid is om onevenredige bevoordelingen van de schuldeiser te voorkomen, vooral in situaties waar over de inhoud van het boetebeding niet uitvoerig is onderhandeld. Hoewel de wet de mogelijkheid tot matiging biedt, moet deze bevoegdheid terughoudend worden toegepast. Dit komt voort uit het principe van contractsvrijheid, waarbij partijen in principe vrij zijn om de hoogte van de boete zelf te bepalen. De rechter zal alleen tot matiging overgaan als de billijkheid dit klaarblijkelijk eist.
Bij het overwegen van matiging kijkt de rechter naar verschillende factoren:
- Wanverhouding tussen boete en schade: Er moet sprake zijn van een duidelijke wanverhouding tussen de hoogte van de boete en de daadwerkelijk geleden schade.
- Aard van de overeenkomst: De context waarin de overeenkomst is gesloten speelt een rol.
- Onderhandelingsproces: Er wordt gekeken of er over het boetebeding is onderhandeld.
- Gebruikelijkheid van het beding: Of het een standaardbepaling betreft of een op maat gemaakt beding.
- Verhouding tussen partijen: Bij overeenkomsten met consumenten wordt strenger gekeken naar de redelijkheid van de boete.
De rechter kan de boete niet matigen tot een bedrag dat lager is dan de wettelijke schadevergoeding. Dit zorgt ervoor dat de schuldeiser altijd minimaal recht heeft op vergoeding van de daadwerkelijk geleden schade.
Contractuele boete vorderen
Een contractuele boete, ook wel boetebeding genoemd, is een vooraf vastgelegde sanctie in een overeenkomst die van toepassing is wanneer een van de partijen zijn verplichtingen niet nakomt. Deze boete kan een geldsom of een andere prestatie omvatten en dient als een middel om de naleving van de overeenkomst te waarborgen zonder dat de schuldeiser hoeft aan te tonen dat er schade is geleden en hoeveel die schade bedraagt.
Voordelen van een Contractuele Boete
- Geen Bewijs van Schade Nodig: Een van de grootste voordelen van een contractuele boete is dat de schuldeiser niet hoeft te bewijzen dat hij schade heeft geleden of de omvang daarvan. Dit maakt het eenvoudiger en sneller om de boete te vorderen.
- Preventieve Werking: Het boetebeding kan ook dienen als een financiële prikkel om de wederpartij aan te sporen om zijn verplichtingen na te komen.
Voorwaarden en Wettelijke Regelgeving
Volgens artikel 6:91 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is een boetebeding elk beding waarin is bepaald dat de schuldenaar, bij tekortkoming in de nakoming van zijn verbintenis, een geldsom of andere prestatie moet voldoen. Dit kan zowel ter vergoeding van schade als enkel ter aansporing tot nakoming zijn.
Inroepen van een Boetebeding
Wanneer een partij zijn verplichtingen niet nakomt, moet de schuldeiser eerst een aanmaning of sommatie sturen. Pas na deze sommatie kan de schuldeiser de boete vorderen. Het is belangrijk op te merken dat bij overmacht (waarbij de tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend) de boete niet kan worden ingeroepen.
Matiging en Ongeldigheid
De rechter kan een contractuele boete matigen als deze naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid buitensporig en onaanvaardbaar is. Dit gebeurt echter alleen in zeer uitzonderlijke gevallen. Daarnaast kan een boetebeding ongeldig zijn als het bijvoorbeeld in de algemene voorwaarden staat en onredelijk bezwarend is.
Schadevergoeding naast de Boete
Een boetebeding en aanvullende schadevergoeding kunnen onder bepaalde voorwaarden naast elkaar worden gevorderd, maar dit is niet standaard het geval:
- Wettelijk uitgangspunt
Het wettelijke uitgangspunt is dat een boete in de plaats treedt van de schadevergoeding. Dit betekent dat normaal gesproken óf de boete óf schadevergoeding kan worden gevorderd, maar niet beide. - Afwijken van de wettelijke regeling
Partijen kunnen in hun contract afwijken van deze wettelijke regeling. Ze kunnen expliciet overeenkomen dat naast de boete ook (aanvullende) schadevergoeding kan worden gevorderd. - Duidelijke formulering vereist
Om aanvullende schadevergoeding te kunnen vorderen, moet dit duidelijk in het contract zijn geformuleerd. Onduidelijke formuleringen kunnen leiden tot interpretatieverschillen en juridische geschillen. - Voorbeeldclausule
Een voorbeeld van een duidelijke formulering is: “onverminderd het recht van de ene partij om nakoming van deze overeenkomst te verlangen en/of in plaats van de boete de volledige werkelijk schade van de andere partij te vorderen.“ - Rechterlijke bevoegdheid
De rechter heeft de bevoegdheid om aanvullende schadevergoeding naast de contractuele boete toe te kennen (artikel 6:94 lid 2 BW). Dit is echter een discretionaire bevoegdheid en geen automatisch recht. - Praktijkadvies
Het is raadzaam om bij het opstellen van een boetebeding expliciet te vermelden of aanvullende schadevergoeding mogelijk is. Dit voorkomt onduidelijkheid en potentiële geschillen in de toekomst.
Advocaten gespecialiseerd in boetebedingen
Ons gespecialiseerde advocatenkantoor helpt u graag verder bij al uw vragen rondom de contractuele boete. Wanneer u juridisch advies wilt inwinnen over het opstellen van een boetebeding, of een geschil heeft over een contractuele boete, dan staan we voor u klaar.
We hebben een sterk team van advocaten met als specialisatie contractenrecht. Onze advocaat commercial law Remko Roosjen geeft leiding aan dit team en we horen graag hoe we u het beste kunnen ondersteunen.
