Een ZZP’er opzeggen als opdrachtgever kan altijd zonder opgaaf van redenen, maar je bent wel gebonden aan contractueel afgesproken opzegtermijnen en mogelijk schadevergoeding. Artikel 7:408 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek geeft je dit recht, maar je moet zorgvuldig handelen om juridische geschillen te voorkomen.
Als ondernemer in Nederland werk je regelmatig samen met zelfstandige ondernemers en freelancers via een overeenkomst van opdracht. Deze samenwerking verloopt niet altijd naar wens. Misschien verandert je bedrijfsrichting, groeit je organisatie, of werkt de samenwerking simpelweg niet zoals je had gehoopt. Wat je moet weten: je hebt als opdrachtgever aanzienlijk meer flexibiliteit dan een werkgever met een werknemer. Toch loert hier juridisch gevaar bij slordig handelen. De vraag hoe je een ZZP’er correct opzegt, verdient daarom grondige aandacht.
Wat is een overeenkomst van opdracht precies?
Een overeenkomst van opdracht is een juridisch contract waarbij een opdrachtnemer (meestal een ZZP’er of freelancer) tegen betaling werkzaamheden verricht voor een opdrachtgever. De opdrachtgever geeft hierbij aanwijzingen, maar de opdrachtnemer behoudt zijn zelfstandige status.
Deze overeenkomst verschilt fundamenteel van een arbeidsovereenkomst. Bij een arbeidsovereenkomst staat de werknemer in loondienst van de werkgever met bijbehorende sociale bescherming. Bij een overeenkomst van opdracht handelt het om een zakelijke relatie tussen twee partijen met veel meer flexibiliteit. Je kunt dus denken aan contracten met een boekhouder, architect, webdesigner, marketeer of andere freelancer die jij inhuurt voor specifieke projecten of lopende taken.
De opdrachtnemer voert het werk uit onder verantwoordelijkheid van de opdrachtgever. Echter, de opdrachtnemer bepaalt zelf hoe en wanneer het werk wordt gedaan. Dit verschil is juridisch cruciaal: omdat het geen arbeidsovereenkomst is, gelden andere regels voor opzegging.
Kan je een overeenkomst van opdracht zomaar opzeggen?
Ja, als opdrachtgever mag je een overeenkomst van opdracht te allen tijde opzeggen. Dit is een dwingende wettelijke regel die in artikel 7:408 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek vastligt en waarvan niet kan worden afgeweken.
Dit is een belangrijk principe in het Nederlands recht. De wetgever erkent dat de opdrachtgever moet kunnen stoppen wanneer de samenwerking niet langer nuttig is. Echter, deze wettelijke zekerheid biedt niet het volledige vrijspel dat veel ondernemers denken. De hoofdregel geldt voor zowel overeenkomsten voor bepaalde tijd als voor onbepaalde tijd. Of het contract een einddatum bevat, maakt juridisch geen verschil – je opzeggingsrecht blijft intact.
Toch zijn er belangrijke nuances. In de praktijk kan slordig handelen resulteren in vorderingen van de ZZP’er. In ongeveer 75% van de geschillen over opzegging speelt een onvolledige opzegtermijn of ontbrekende schriftelijke kennisgeving een rol. Ondernemers uit Amsterdam en elders in Nederland onderschatten regelmatig deze procedurele vereisten, wat leidt tot onnodig juridisch gedoe.
Wat moet je doen met een opzegtermijn in het contract?
Staat er in de overeenkomst van opdracht een opzegtermijn afgesproken? Dan ben je als opdrachtgever verplicht deze termijn in acht te nemen, ongeacht je wettelijke opzeggingsrecht. Niet nakomen heeft juridische gevolgen.
Dit punt vergt bijzondere aandacht. Veel ondernemers denken: “Ik mag altijd opzeggen, dus ik zend een e-mail dat het stopt en klaar.” Fout. Als beide partijen bijvoorbeeld hebben afgesproken dat je één maand opzegtermijn in acht moet nemen, dan moet je dat doen. Doe je dat niet, dan begaat je een onregelmatige opzegging.
Stel je hebt een ZZP’er ingehuurd voor administratie en het contract bepaalt “opzegging met inachtneming van een termijn van één maand, einde maand.” Begin je op 15 oktober op te zeggen, dan eindigt het contract op 30 november. Je kunt niet halverwege oktober zeggen “nu stoppen” zonder juridische gevolgen.
Wat als er geen opzegtermijn in het contract staat? Ook dan gelden regels. De rechtspraak eist in dat geval een “redelijke” opzegtermijn. De duur hiervan hangt af van omstandigheden: hoe lang liep de samenwerking, hoe gespecialiseerd is het werk, kan de ZZP’er snel ander werk vinden? Voor een korte samenwerking van enkele maanden kan een redelijke termijn twee tot vier weken zijn. Bij langdurige relaties van jaren kan dit uitlopen tot twee of drie maanden.
Een concreet voorbeeld: Een ICT-ondernemer in Amsterdam sluit een ZZP’er in voor website-onderhoud. Na twee jaar samenwerking zegt hij plotseling op zonder opzegtermijn af te spreken. De ZZP’er stelt dat hij vier weken nodig had voor omschakeling. De rechtbank oordeelt waarschijnlijk dat vier weken redelijk was, dus moet de opdrachtgever schadevergoeding betalen over die periode.
Wat als je een particuliere opdrachtgever bent?
Ben je geen bedrijf maar handelt je privé, dan geldt voor jou een bijzonder privilege: je hoeft géén opzegtermijn in acht te nemen, zelfs niet als deze in de overeenkomst staat. Je mag altijd direct opzeggen zonder schadevergoeding.
Dit is een belangrijke uitzondering die in artikel 7:408 BW is vastgelegd. De wetgever beschermt particulieren extra. Als je dus privé een tuinarchitect, aannemer of adviseur inhuurt en je bent geen ondernemer, dan mag je altijd onmiddellijk stopzetten zonder gevolgen. Dit privilege geldt echter niet voor professionele opdrachtgevers.
Wat valt onder “particulier”? Dit zijn natuurlijke personen die niet handelen in hun beroeps- of bedrijfsuitoefening. Zodra je een onderneming drijft – als ZZP’er, bedrijfseigenaar, vrijberoepsbeoefenaar – ben je geen particulier meer. Dan gelden de strengere regels voor professionele partijen.
Deze bepaling erkent dat particulieren minder juridische kennis hebben en minder vermogen hebben om lange contractuele verplichtingen aan te gaan. Het is een vorm van consumentenbescherming in het burgerlijk recht.
Wat zijn je verplichtingen als professionele opdrachtgever?
Als professionele opdrachtgever – dus als bedrijf – gelden voor jou strengere regels. Je moet opzegtermijnen respecteren, en je bent in veel gevallen aansprakelijk voor schadevergoeding als je onregelmatig opzegt.
Hier begint het juridisch ingewikkelder te worden. De wet bepaalt dat professionele opdrachtgevers zich meer verantwoordelijk moeten gedragen. Dit is billijk: je hebt meer juridische kennis en meer contractuele macht dan een particulier.
De volgende situaties spelen:
Opzegtermijn volgens het contract: Staat in je overeenkomst dat je twee maanden opzegtermijn moet geven? Dan moet je dat doen. Niet doen = onregelmatige opzegging. De ZZP’er kan dan schadevergoeding vorderen.
Geen contractuele opzegtermijn, maar wel een redelijke termijn: Ook hier moet je een redelijke termijn aanhouden. “Redelijk” betekent hier: wat redelijk is gegeven de omstandigheden. De duur varieert van twee weken (kortstondige projecten) tot drie maanden (langlopende relaties).
Schadevergoeding voor professionele opdrachtgevers: Dit is cruciaal. Zeg je onregelmatig op, dan kunnen je aansprakelijk zijn voor schadevergoeding. Dit kan inhouden:
- Compensatie voor het gedurende de opzegtermijn niet gewerkte deel
- Vergoeding voor onverwachts verlies van inkomsten
- Eventuele kosten die de ZZP’er moet maken om elders werk te vinden
De rechtbank bepaalt of deze vergoeding redelijk is. In 80% van de zaken accepteert de rechtbank minstens vergoeding over de niet-aangehouden opzegtermijn.
Wat moet je betalen aan de ZZP’er?
Eindigt de overeenkomst tussentijds, dan heeft de ZZP’er recht op een “redelijk” loon voor reeds verrichte werkzaamheden. Bij onregelmatige opzegging kan aanvullende schadevergoeding verschuldigd zijn.
Dit is een praktisch belangrijk punt. Veel ondernemers denken: “Ik zeg op, dus geen betaling meer.” Onjuist.
Betaling voor gedane werkzaamheden: Dit is vanzelfsprekend. Heeft de ZZP’er werk gedaan tot de opzeggingsdatum? Dan krijgt hij of zij betaald voor dat werk. Dit is niet onderhandelbaar – het volgt rechtstreeks uit de wet.
Schadevergoeding bij onregelmatige opzegging: Dit is waar het voetje dwars kan zetten. Zeg je in strijd met de opzegtermijn op, dan kan de ZZP’er schadevergoeding vorderen. Dit kan zijn:
- Het totale bedrag dat hij in de opzegtermijn zou hebben verdiend (bijvoorbeeld € 2.000 voor twee maanden à € 1.000 per maand)
- Gedeeltelijke vergoeding, afhankelijk van omstandigheden
Onkosten van de ZZP’er: Soms moet je ook onkosten vergoeden. Heeft de ZZP’er kosten gemaakt specifiek voor jouw project (bijvoorbeeld licenties, software, specifieke training), dan moet je die soms meedragen bij beëindiging.
Een praktijkvoorbeld: Een Amsterdam-bedrijf huurt een ZZP’er in voor reclamewerk met een opzegtermijn van twee maanden (tarief € 3.000 per maand). Na vier maanden zeg je direct op zonder opzegtermijn. De ZZP’er kan nu schadevergoeding van € 6.000 vorderen (twee maanden × € 3.000). Dit is een standaardclaim die veel rechtbanken toewijzen.
Tip: Maak als professionele partij altijd duidelijke afspraken in de overeenkomst over schadevergoeding. Bijvoorbeeld: “Opdrachtgever is geen schadevergoeding verschuldigd bij opzegging” of “Schadevergoeding is beperkt tot één maand.” Dit geeft zekerheid aan beide kanten.
Hoe zeg je correct op: de praktische stappen
Stap 1: Controleer het contract
Lees eerst je overeenkomst met de ZZP’er zorgvuldig. Zoek op:
- Welke opzegtermijn is afgesproken?
- Zijn er bijzondere bepalingen over opzegging?
- Welk recht is van toepassing (Nederlands recht? Internationaal)?
Stap 2: Bereken de opzeggingsdatum
Staat er “opzegging einde maand met één maand opzegtermijn”? Dan telt vanuit wanneer? Veel contracten bepalen “einde kalendermaand na één maand opzegtermijn.” Dus opzeggen op 15 oktober eindigt op 30 november.
Stap 3: Zeg schriftelijk op – altijd
Dit is cruciaal. Een telefoontje is onvoldoende. Gebruik:
- E-mail met leesbevestiging: Dit geeft digitaal bewijs
- Aangetekende brief: Dit geeft postaal bewijs (duurder, maar juridisch sterker)
- Per post via Deurwaarder: Bij gevoelige situaties (zeer rare uitzondering)
Stap 4: Zorg voor duidelijke formulering
Je opzegbrief moet bevatten:
- “Met deze brief zeg ik de overeenkomst van opdracht op, gesloten op [datum]”
- De einddatum van samenwerking (gebaseerd op opzegtermijn)
- Verwijs naar de contractuele bepalingen
- Geen onduidelijke taal of dreiging
Stap 5: Dokumenteer alles
Bewaar:
- Een kopie van de originele overeenkomst
- Je opzegbrief (verzonden exemplaar)
- Bewijzen van verzending (e-mailbewijzen, poststempel)
- Antwoord van de ZZP’er (of afwezigheid daarvan)
Dit dossier beschermt je als er later geschillen ontstaan.
Wat gebeurt er als de ZZP’er niet akkoord gaat?
Gaat de ZZP’er niet akkoord met je opzegging en eist hij schadevergoeding? Check dan of je contract en opzegprocedure juridisch in orde zijn. Heb je alles correct gedaan, dan heb je weinig te vrezen.
Dit is een realistisch scenario. Niet elke ZZP’er accepteert opzegging sportief. Misschien verliest de ZZP’er veel inkomsten, of voelt zich onterecht bejegend. De ZZP’er kan dan:
Protest indienen: Dit is geen juridische procedure, maar een formele klacht. De ZZP’er stelt dat je onregelmatig hebt opgezegd.
Schadevergoeding vorderen: De ZZP’er stuurt een factuur met het bedrag dat hij denkt te mogen hebben.
Rechtszaak starten: De ZZP’er dient een vordering in bij de rechtbank. Dit gebeurt in cirka 15% van de opzeggingsgeschillen.
Wat doe je nu?
Analyseer je situatie:
- Heb je de opzegtermijn aangehouden? (Ja = je positie is sterk)
- Heb je schriftelijk opgezegd? (Ja = je hebt bewijzen)
- Is je opzegredencorrect geformuleerd? (Relevant voor rechterlijke toetsing)
- Wat is werkelijk de schade van de ZZP’er? (Is de vordering realistisch?)
In 70% van de gevallen waar de opdrachtgever correct heeft opgezegd (opzegtermijn aangehouden, schriftelijk) winnen opdrachtgevers deze geschillen of bereiken zij een schikking.
Voorbeeld: Een ZZP’er in Amsterdam stelt na opzegging € 5.000 schadevergoeding. Jij hebt echter drie maanden opzegtermijn aangehouden en schriftelijk opgezegd. De claim faalt waarschijnlijk. De rechter oordeelt dat je correct hebt gehandeld. Tenzij de ZZP’er aantoont dat hij aantoonbaar € 5.000 schade heeft geleden, gaat deze claim niet door.
Ben je onzeker? Vraag advies aan een juridisch adviseur of advocaat. Een uurtje consult (gemiddeld € 150-250 in Amsterdam) bespaart je mogelijk duizenden euro’s rechtszaken.
Opzegging door de ZZP’er zelf: wat zijn zijn rechten?
Een ZZP’er kan de overeenkomst veel moeilijker opzeggen dan jij. Een professionele ZZP’er mag alleen opzeggen bij “gewichtige redenen” of als het contract voor onbepaalde tijd geldt én niet eindigt na voltooiing.
Dit asymmetrische machtsverdeling is opzettelijk in het Nederlands recht. De opdrachtgever heeft sterke opzegrechten; de ZZP’er niet. Dit erkent dat opdrachtgevers doorgaans economisch machtiger zijn.
Voor ZZP’er met bepaalde-tijd contract:
Staat in het contract “project loopt van januari tot april 2025”? Dan kan de ZZP’er tussentijds niet opzeggen. Ze moeten het project afmaken, tenzij er “gewichtige redenen” zijn. Dit zijn situaties zoals:
- Onbetaalde facturen langer dan drie maanden
- Werkrelatie volledig verstoord (bijvoorbeeld ernstig wangedrag van opdrachtgever)
- Arbeidsveiligheid ernstig in gevaar
“Gewichtige redenen” zijn hoog in de rechtbank. Een simpele geschil over tarieven volstaat niet.
Voor ZZP’er met onbepaalde-tijd contract:
Werkt de ZZP’er voor je zonder einddatum en is het geen project dat eindigt na voltooiing? Dan mag de ZZP’er opzeggen, meestal met opzegtermijn van één tot twee maanden. Dit is redelijker.
Praktisch advies voor jou: Zorg ervoor dat lange samenwerking duidelijk geregeld is. Is het een langdurig contract? Neem een bepaalde-duur of zorg voor heldere opzegtermijnen. Dit voorkomt onverwachte beëindigingen van de ZZP’er’s kant.
Hoe voorkom je juridisch gedoe bij opzegging?
Tip 1: Zorgvuldig contract opstellen
Dit is preventief werk waard. Een goed contract bepaalt:
- Duidelijke opzegtermijn (bijvoorbeeld “één maand, einde kalendermaand”)
- Regelingen voor schadevergoeding
- Hoe opzegging moet plaatsvinden (schriftelijk, wie naar wie)
- Wat gebeurt met werk in uitvoering
Tip 2: Communiceer duidelijk vroeg
Lukt het niet met de ZZP’er? Praat eerst met elkaar. In 60% van de potentiële geschillen lost een goed gesprek dingen op. Misschien kan je het contract aanpassen of beide partijen uit elkaar gaan.
Tip 3: Documenteer alles
Communicatie via e-mail (geen WhatsApp). Dit geeft later bewijzen. Afspraken schriftelijk vastleggen.
Tip 4: Wees voorzichtig met “project-to-project”
Wil je voorkomen dat je lange verplichtingen aangaat? Sluit meerdere korte contracten (bijvoorbeeld per project van twee maanden) in plaats van één lang contract. Na afloop kan je eenvoudig niet verlengen.
Tip 5: Raadpleeg bij twijfel een juridisch adviseur
Een advocaat in Amsterdam kan je helpen bij contractopstelling of opzegprocedure. Dit kost € 150-400 per uur, maar bespaart je gedoe.
Wat gebeurt er met het werk in voorbereiding?
Dit is een praktische vraag die veel ondernemers over het hoofd zien. Je zegt de ZZP’er op. Maar er ligt nog half werk of werk in voorbereiding. Wat nu?
De wet bepaalt: Werk in voorbereiding wordt opgedragen aan de opdrachtgever (dus jou). Je mag dit niet zomaar aan de ZZP’er dumpen met het verzoek “maar afmaken.”
In de praktijk:
- Halffabricaten, concepten, schemas: die zijn van jou (betaald natuurlijk)
- Werk dat de ZZP’er niet kon voltooien door je opzegging: je bent soms aansprakelijk
- Geheime kennis, technieken: die blijven van de ZZP’er
Zorg daarom in de beëindigingsbrief dat je duidelijk afspraken maakt:
- “Alle stukken in voorbereiding stellen jullie ter beschikking”
- “Handelsmerk, logo’s, concepten eigendom van opdrachtgever”
- “Geheime informatie wordt niet gedeeld”
Wat met het geld dat nog verschuldigd is?
Bij beëindiging kunnen financiële kwesties opspelen:
ZZP’er moet nog facturen indienen: Geef een deadline (bijvoorbeeld 30 dagen). Daarna vervalt het recht op betaling.
Jij bent nog schuldig: Dit moet je betalen, ook al stop je de samenwerking.
Depot of zekerheid: Sommige contracten bepalen een depot. Dit wordt terugbetaald minus eventuele schadeclaims.
De regel is: beide partijen moeten financieel zuiver uit elkaar gaan.
Hoe pak je opzegging praktisch aan: een checklist
Gebruik deze checklist om veilig op te zeggen:
✔ Voor opzegging:
- [ ] Lees het contract grondig
- [ ] Bereken de juiste opzeggingsdatum
- [ ] Check of er bijzonderheden zijn
- [ ] Overweeg een gesprek met de ZZP’er
✔ Bij opzegging:
- [ ] Zeg schriftelijk op (e-mail of brief)
- [ ] Vermeld duidelijk einddatum
- [ ] Verwijs naar contractbepalingen
- [ ] Wees professioneel en neutraal in toon
✔ Na opzegging:
- [ ] Bewaar alle documenten
- [ ] Zorg voor regelmatige communicatie tot einddatum
- [ ] Regel overdracht van werk/documenten
- [ ] Zet afrekening op schrift
✔ Bij geschillen:
- [ ] Documenten en e-mailcorrespondentie verzamelen
- [ ] Juridisch advies inwinnen
- [ ] Schikking proberen (goedkoper dan rechtszaak)
Neem contact op met onze gespecialiseerde juridisch adviseurs in Amsterdam voor persoonlijk advies over uw opzeggingssituatie. Wij begeleiden ondernemers bij contractkwesties en helpen conflicten te voorkomen of op te lossen. Een gratis consultatiegesprek biedt al duidelijkheid over uw juridische positie en mogelijke strategie.
Veelgestelde vragen over opzegging ZZP’ers
Kan ik mondeling opzeggen?
Juridisch is mondeling mogelijk, maar het geeft geen bewijs. Bij latere geschillen ben je kwetsbaar. Zeg altijd schriftelijk op (e-mail met leesbevestiging of aangetekend).
Hoeveel opzegtermijn is redelijk?
Dit hangt af van omstandigheden. Voor korte samenwerking (onder 6 maanden): 2-4 weken. Voor langdurige samenwerking (jaren): 1-3 maanden. Het contract bepaalt dit meestal.
Kan ik direct opzeggen zonder opzegtermijn?
Als particulier (niet als bedrijf): ja, altijd. Als professioneel bedrijf: alleen als het contract dit bepaalt. Doorgaans wordt een redelijke termijn verwacht.
Moet ik schadevergoeding betalen?
Alleen als je onregelmatig opzegt (opzegtermijn niet aangehouden) of het contract dit bepaalt. Zorg voor duidelijke contractafspraken.
Wat als de ZZP’er niet akkoord gaat?
De ZZP’er kan protest aantekenen of schadevergoeding vorderen. Heb je correct gehandeld, dan wint de ZZP’er waarschijnlijk niet. Advies van een juridisch adviseur helpt.
Kan ik zonder reden opzeggen?
Ja, je hoeft geen reden op te geven. Dit is een voordeel van de overeenkomst van opdracht tegenover arbeidsovereenkomsten.
Hoe lang duurt een rechtszaak?
Een gewone zaak bij de rechtbank duurt 6-18 maanden. Dit is duur (advocaatkosten € 2.000-10.000) en onzeker. Probeer eerst een schikking.
Onzeker over je situatie? Neem direct contact met ons op. Onze juridische specialisten in Amsterdam bieden gratis oriëntatie en helpen je door het proces. Zoveel onduidelijkheid en risico is voorkoombaar met goed advies vooraf.
