Voor veel ondernemingen is het afzetten van producten via distributeurs een belangrijke manier om de markt te bereiken. In een distributieovereenkomst spreekt een producent of leverancier af dat een onafhankelijke distributeur zijn producten inkoopt en onder eigen naam doorverkoopt binnen een bepaald gebied. Duidelijke afspraken hierover zijn cruciaal, omdat misverstanden kunnen leiden tot conflicten tussen leverancier en distributeur. Een conflict (geschil) waar onze distributieadvocaten bij distributiegeschillen vaak mee te maken hebben kan bijvoorbeeld ontstaan over exclusieve verkooprechten, niet-gehaalde verkoopdoelstellingen, voortijdige beëindiging van het contract of schending van concurrentieregels. Dergelijke distributiegeschillen kunnen kostbaar en schadelijk zijn voor de bedrijfsrelatie én de continuïteit van uw bedrijf.
De gespecialiseerde distributieadvocaten bij distributiegeschillen van MAAK Advocaten helpen om dit te voorkomen én op te lossen. Onze advocaten met expertise in distributierecht, contractenrecht en gerelateerde rechtsgebieden (zoals mededingingsrecht), staan u bij met al uw vragen op distributierecht. Wij begeleiden ondernemers door het hele traject: van het opstellen van waterdichte contracten tot het bijstaan in onderhandelingen en – als het niet anders kan – procederen onze advocaten distributierecht bij conflicten. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende rollen en bijdragen van een distributieadvocaat, uitgelegd in begrijpelijke taal en met praktische voorbeelden.
Opstellen en beoordelen van distributieovereenkomsten
Een van de belangrijkste taken van een distributieadvocaat is het opstellen en controleren van distributiecontracten. Omdat distributieovereenkomsten niet strikt in de wet zijn geregeld, hebben partijen veel contractuele vrijheid. Een advocaat van MAAK met als specialisatie distributie zorgt ervoor dat deze vrijheid verstandig wordt benut door alle essentiële onderwerpen helder vast te leggen. Denk hierbij aan:
Duur van de distributieovereenkomst
Is het contract voor bepaalde of onbepaalde tijd? Wat zijn de begin- en einddata, en eventuele verlengingsopties?
Verkoopdoelstellingen en minimumafname distributeur
Moet de distributeur bepaalde targets halen of een minimum aantal producten afnemen?
Territorium en exclusiviteit
Welk gebied of welke klantengroep mag de distributeur bedienen? Is er sprake van exclusiviteit (alleenrecht) in dat gebied? Bij exclusieve distributie mag doorgaans slechts één distributeur in een regio verkopen, terwijl bij niet-exclusieve distributie de leverancier meerdere distributeurs kan aanwijzen.
Intellectueel eigendom en marketing
Mag de distributeur de merknaam, logo’s of productfoto’s van de leverancier gebruiken in reclame? Zijn er afspraken over marketingondersteuning of promotieacties?
Prijsafspraken en betalingsvoorwaarden
Hoe worden prijzen bepaald en gefactureerd? Let op: de leverancier mag in Nederland een distributeur geen vaste verkoopprijzen opleggen – hooguit adviesprijzen – anders overtreedt men mogelijk de mededingingsregels. Een gespecialiseerde advocaat waakt ervoor dat dergelijke clausules juridisch toegestaan zijn.
Beëindigingsvoorwaarden
Onder welke omstandigheden kan het contract worden beëindigd en met welke opzegtermijn? Worden er voorwaarden gesteld aan opzegging, zoals een minimale voorafgaande waarschuwing of een beëindigingsvergoeding bij onredelijk vroege opzegging? Ook afspraken over wat er met resterende voorraad en klantgegevens gebeurt bij einde contract moeten worden vastgelegd.
Geschillenregeling in distributiecontracten
Hoe lossen partijen een conflict op als het toch misgaat? Bijvoorbeeld door mediation te proberen of door een bepaalde rechtbank of arbitrage-instituut aan te wijzen voor de beslechting van geschillen. Goede distributieadvocaten bij distributiegeschillen adviseren om dit vooraf in het contract op te nemen, zodat er duidelijkheid is over de procedure bij een meningsverschil.
Gespecialiseerde distrubiteadvocaten bij distributiegeschillen bij MAAK zorgen dat al deze punten op maat in uw contract komen te staan, waarmee een distributieovereenkomst goed wordt vastgelegd en distributiegeschillen worden vermeden. Distributiecontracten zijn immers maatwerk – elk bedrijf en elke markt is anders. De advocaat houdt rekening met uw specifieke businessmodel en belangen bij het opstellen van een juridisch sterk contract. Het resultaat is een sluitende distributieovereenkomst die past bij uw situatie en zoveel mogelijk risico’s afdekt. Zo’n goed opgestelde overeenkomst is goud waard: het helpt geschillen te voorkomen, beperkt juridische risico’s en zorgt dat alle betrokken partijen precies weten wat van hen wordt verwacht. Met andere woorden, door vanaf de start duidelijke afspraken op papier te zetten, verkleint u de kans op misverstanden en conflicten achteraf aanzienlijk.
Praktijkvoorbeeld: Stel, u bent een Nederlandse producent van innovatieve keukengerei en u wilt een distributeur aanstellen in Frankrijk. Een distributieadvocaat kan een waterdicht contract opstellen in twee talen, waarin bijvoorbeeld staat dat uw Franse distributeur exclusief het alleenrecht krijgt voor de Franse markt, mits hij per kwartaal een bepaalde minimale omzet behaalt. Ook wordt geregeld dat de distributeur marketingmaterialen van uw bedrijf mag gebruiken, maar geen concurrerende producten mag verkopen tijdens de contractduur. Dankzij zulke duidelijke afspraken – en een bepaling dat bij geschil eerst mediation wordt geprobeerd – begint de samenwerking met uw distributeur helder en met minder kans op toekomstige ruzie.
Juridische risicoanalyse distributierelatie en compliance met (inter)nationale regelgeving
Naast het opstellen van contracten voert een distributieadvocaat van MAAK advocaten een grondige juridische risicoanalyse uit. Dit betekent dat hij/zij kijkt naar alle juridische valkuilen en verplichtingen rond uw distributieopzet, zodat u als ondernemer voldoet aan alle regels en geen onnodig risico loopt op claims of boetes. Enkele aspecten waarbij de advocaat u helpt om compliant te zijn:
Mededingingsregels (concurrentieregels)
Distributieafspraken moeten binnen de kaders van het mededingingsrecht passen. Bepalingen die de vrije concurrentie te veel beperken zijn verboden. Zo kan een exclusiviteitsafspraak problematisch zijn als leverancier en distributeur een te groot marktaandeel hebben. In de EU geldt bijvoorbeeld dat exclusieve distributie doorgaans is toegestaan zolang zowel de leverancier als de distributeur ieder minder dan 30% marktaandeel hebben. Een gespecialiseerde advocaat kent deze kartelregels en zorgt dat uw contract hieraan voldoet (bijv. door geen ongeldige hardcore-beperkingen op te nemen, zoals absolute gebiedsverboden of prijsafspraken die niet zijn toegestaan).
Wet- en regelgeving in verschillende landen bij distributie
Distribueert u internationaal, dan heeft u te maken met buitenlandse wetten. Een distributieadvocaat onderzoekt de lokale juridische eisen in de landen waar u actief bent. Voorbeeld: In sommige landen gelden andere regels voor het beëindigen van distributiecontracten. In Duitsland wordt bijvoorbeeld vaak als richtlijn aangehouden dat de opzegtermijn één maand per jaar dat het contract liep moet zijn (met een maximum van zes maanden). Ook kan een distributeur in bepaalde landen aanspraak maken op een goodwill-vergoeding bij beëindiging – een soort compensatie voor de door hem opgebouwde klantenkring. In Nederland kennen we zo’n wettelijke klantenvergoeding voor distributeurs niet, maar in Duitsland weer wel. Een Nederlandse ondernemer die zonder meer zijn Duitse distributeur zou opzeggen, kan dus voor verrassingen komen te staan. De distributieadvocaat voorkomt dit door u vooraf te wijzen op zulke lokale regels en desnoods het contract hierop aan te passen.
Compliance distributieovereenkomst met overige relevante wetgeving
Afhankelijk van uw branche kunnen er specifieke regels gelden. Denk aan productveiligheidswetgeving, export- en douaneregels, consumentenbeschermingsrecht of privacywetgeving bij klantgegevens. Een distributeur handelt weliswaar op eigen naam, maar u wilt als leverancier niet aansprakelijk worden gehouden omdat uw distributeur bijvoorbeeld de lokale garantiewet overtreedt. De advocaat adviseert hoe u dit contractueel afbakent (bijv. door duidelijke aansprakelijkheidsclausules) en zorgt dat u voldoet aan alle toepasselijke voorschriften.
Kortom, een distributieadvocaat bij MAAK fungeert hier als legal risk manager: hij of zij brengt de juridische aandachtspunten in kaart en adviseert hoe u binnen de lijntjes van de wet blijft. Dit voorkomt dat u onbewust in strijd met de regels handelt. Zo’n preventieve juridisch “APK-keuring” van uw distributiemodel is zeer waardevol. U krijgt bijvoorbeeld te horen of uw voorgenomen prijsafspraken toegestaan zijn, of dat u bepaalde licenties of certificeringen nodig heeft in het doelland. Dankzij deze compliance-check en risicoanalyse verkleint u de kans op boetes of rechtszaken aanzienlijk. U kunt met een gerust hart zakendoen, wetende dat uw distributiebeleid legaal en verdedigbaar is.
Praktijkvoorbeeld: U bent een fabrikant van elektrische scooters die via distributeurs in de EU verkoopt. U wilt uw Belgische distributeur verbieden om online buiten zijn eigen regio scooters te verkopen. Uw advocaat onderzoekt dit en adviseert dat een algeheel online verkoopverbod mogelijk in strijd is met EU-regels. In plaats daarvan helpt hij u een selectief distributiestelsel op te zetten, waarbij online verkoop wel mag mits de distributeur aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoet – zo blijft u binnen de mededingingsregels. Tevens controleert hij of uw productdocumentatie voldoet aan de lokale taal- en garantieverplichtingen in België. Dankzij dit advies voldoet u aan de regelgeving en vermijdt u later gedoe met autoriteiten of juridische claims.
Ondersteuning bij onderhandelingen en herstructurering van distributiekanalen
Zakelijke onderhandelingen over distributie kunnen complex zijn. Een gespecialiseerde advocaat biedt ondersteuning bij onderhandelingen door te zorgen dat uw belangen juridisch goed worden bewaakt. Dit kan in verschillende situaties: het aangaan van een nieuwe distributieovereenkomst, het heronderhandelen van bestaande afspraken, of het bereiken van een minnelijke regeling bij een conflict. De advocaat kan namens u aan de onderhandelingstafel verschijnen of u achter de schermen adviseren over voorstellen en tegenvoorstellen. Dankzij zijn kennis van het distributierecht weet hij welke contractbepalingen gebruikelijk en redelijk zijn, en waar u beter niet mee akkoord kunt gaan. Zo helpt hij een eerlijke deal te sluiten die later geen stof voor conflict oplevert.
Daarnaast assisteert de distributieadvocaat bij de herstructurering van distributiekanalen. Bedrijfsstrategieën veranderen immers: misschien wilt u in nieuwe regio’s uitbreiden, of juist het aantal distributeurs verminderen om kosten te besparen of een nieuwe koers te varen. Het wijzigen van een distributienetwerk vereist zorgvuldige juridische begeleiding. De advocaat denkt mee over de implementatie, wijziging of herstructurering van uw distributiesysteem. Enkele voorbeelden van wat hij kan doen:
Wanneer distributieontracten aanpassen of vervangen?
Stel, u besluit voortaan met één exclusieve importeur per continent te werken in plaats van met tientallen kleine distributeurs. De advocaat helpt bij het opstellen van nieuwe contracten voor de exclusieve importeurs en het netjes afwikkelen (of samenvoegen) van de contracten met de oude distributeurs. Hij zorgt dat overgangsperioden, compensaties of andere afspraken goed geregeld zijn, zodat de overgang soepel verloopt.
Beëindigen of opzeggen van distributieovereenkomsten
Als u distributiedeals moet beëindigen, zal de advocaat u adviseren hoe dit zorgvuldig kan gebeuren. Vaak betekent dit: opzeggen met een redelijke termijn en schriftelijke onderbouwing, conform contractuele afspraken en geldende jurisprudentie. Indien een contract geen duidelijke opzegbepaling heeft, weet de advocaat welke redelijkheidseisen de rechter in zo’n geval hanteert (bijv. dat er een zwaarwegende grond moet zijn en een passende opzegtermijn). De advocaat kan ook helpen met het opstellen van een beëindigingsovereenkomst (vaststellingsovereenkomst) als u in onderling overleg uit elkaar wilt gaan. Daarin worden dan zaken geregeld als laatste leveringen, retouren, eventuele vergoedingen en geheimhouding.
Reorganisatie van het distributienetwerk
Bij grote herstructureringen – bijvoorbeeld u fuseert met een andere producent en krijgt een overlap aan distributeurs – kan de advocaat een plan van aanpak maken. Hij identificeert welke contracten kunnen worden voortgezet en welke moeten worden beëindigd of samengevoegd. Eventueel onderhandelt hij met distributeurs over het afkopen van contracten of het overzetten naar een nieuw contract.
Praktijkvoorbeeld: Een bekend voorbeeld van herstructurering is dat van beddenfabrikant Auping. In 2011 besloot Auping het aantal dealers drastisch te verminderen als onderdeel van een nieuwe distributiestrategie. Auping zegde bijna de helft van zijn verkooppunten (dealers) op, voornamelijk de kleinere winkels. Om dit netjes te laten verlopen, bood Auping de beëindigde dealers een tijdelijke overeenkomst aan, waardoor zij in feite een opzegtermijn van circa anderhalf jaar kregen voordat de samenwerking echt eindigde. Deze maatregel gaf de dealers de tijd zich aan te passen en verminderde de kans op juridische procedures. Het voorbeeld laat zien hoe belangrijk een doordachte, juridisch begeleide aanpak is bij herstructurering: de advocaat zal adviseren om ruim van tevoren aan te kondigen, een redelijke overgangsperiode te bieden of een compensatie af te spreken, zodat uw bedrijf later niet wordt geconfronteerd met claims van onterecht beëindigde distributeurs.
In al dit soort onderhandelings- en herstructureringsprocessen is de distributieadvocaat uw strateeg en onderhandelaar. Door zijn ondersteuning kunnen pijnlijke maatregelen (zoals het verbreken van relaties) op een juridisch waterdichte en respectvolle manier worden doorgevoerd, of kunnen nieuwe samenwerkingen succesvol van start gaan. U staat er niet alleen voor in lastige gesprekken – uw advocaat zorgt voor de juiste formulering van voorstellen en bewaakt dat u binnen de wettelijke kaders blijft. Dit verkleint de kans dat een ondoordachte zet later tot een conflict leidt.
Hoe voorkomt u een distributiegeschil?
Het liefst voorkomt iedereen natuurlijk een geschil. Voorkomen is beter dan genezen geldt ook op juridisch gebied. Een gespecialiseerde distributieadvocaat zal daarom niet alleen ingrijpen als er problemen zijn, maar u ook proactief adviseren om conflicten te voorkomen. Deze preventieve advisering houdt in dat de advocaat als sparringpartner optreedt tijdens de distributierelatie. Enkele manieren waarop dit in de praktijk gebeurt:
- Regelmatige contractcheck-ups: Uw advocaat kan periodiek de samenwerking tegen het licht houden. Zijn beide partijen nog tevreden en wordt er voldaan aan de contractafspraken? Zo niet, dan kan tijdig een contractwijziging of aanvulling worden voorgesteld (met wederzijds goedvinden) om onduidelijkheden weg te nemen. Door “onderhoud” te plegen aan het contract, worden kleine problemen niet groot.
- Advies bij dagelijkse vragen en beslissingen: Als ondernemer kunt u bij uw distributieadvocaat aankloppen voordat u acties onderneemt die juridische gevolgen kunnen hebben. Bijvoorbeeld: u overweegt een extra wederverkoper aan te stellen via een online platform, maar u heeft een exclusiviteitsafspraak met uw huidige distributeur. De advocaat zal u wijzen op het risico van contractbreuk en wellicht adviseren dit eerst met de distributeur te bespreken of de overeenkomst aan te passen. Zo voorkomt u dat goedbedoelde commerciële beslissingen ontaarden in een juridisch conflict.
- Monitoring naleving en dossieropbouw: Een advocaat kan u helpen om de wederzijdse verplichtingen goed na te komen en te documenteren. Stel, uw distributeur moet elke maand een salesrapport sturen maar doet dit niet consequent. De advocaat kan u aanraden hier direct schriftelijk op te wijzen. Door zulke zaken meteen aan te pakken (in plaats van te laten sluimeren) en alles te documenteren, wordt de kans kleiner dat het escaleert. En mocht er toch een conflict ontstaan, dan heeft u een dossier opgebouwd van correspondentie waaruit blijkt dat u steeds netjes heeft gereageerd. Dat geeft u later een sterkere positie.
- Training en bewustwording: Preventie betekent ook ervoor zorgen dat u en uw team de afspraken en regels begrijpen. Een distributieadvocaat kan in begrijpelijke taal uitleggen wat de contractuele do’s-and-don’ts zijn. Bijvoorbeeld: “Mag de distributeur zelf de verkoopprijs bepalen?” of “Wat te doen als de distributeur zich niet aan de exclusiviteit houdt?”. Door deze kennis bent u in staat om zelf al veel problemen te ondervangen of te herkennen.
- Inbouwen van escalatiemechanismen: Zoals eerder genoemd kan de advocaat bij het opstellen van het contract al clausules opnemen die voorschrijven dat partijen bij een meningsverschil eerst moeten overleggen of mediaten voordat ze juridische stappen nemen. Dit dwingt als het ware tot een poging tot minnelijk overleg bij onenigheid. Zo’n bepaling werkt geschilpreventief: het geeft partijen de kans om onder begeleiding tot een oplossing te komen zonder meteen tegenover elkaar te staan. Veel conflicten kunnen in een vroeg stadium worden opgelost als beide partijen daartoe de gelegenheid krijgen.
Het idee achter al deze maatregelen is dat conflicten vroegtijdig gesignaleerd en geneutraliseerd worden. Een ervaren advocaat helpt niet alleen om juridische problemen op te lossen, maar biedt juist ook preventief advies om toekomstige risico’s te vermijden. In de advocatuur noemt men dit ook wel preventive law (preventief recht): het richten op het voorkómen van juridische problemen in plaats van ze achteraf te moeten bestrijden. Voor ondernemers (met name in het MKB) is hier veel winst te behalen – door vroegtijdig de zaken goed te regelen en bij te sturen, bespaart u uiteindelijk tijd, geld en ergernis. U kunt zich dan bezighouden met uw kernbedrijf, terwijl u erop vertrouwt dat de juridische kant op orde is.
Praktijkvoorbeeld: U merkt dat uw buitenlandse distributeur de laatste tijd later betaalt dan afgesproken. U vreest dat dit uit de hand loopt. In plaats van direct een advocaat in te schakelen voor een incassoprocedure, overlegt u eerst met uw distributieadvocaat. Die adviseert om een formeel ingebrekestellingsbericht te sturen: een nette brief waarin u wijst op de betalingsachterstand en een termijn stelt om alsnog te betalen, bij gebreke waarvan u het contract kunt ontbinden. Deze brief wordt samen met de advocaat zorgvuldig opgesteld, zodat hij juridisch klopt maar de toon wel de relatie respecteert. Vaak is zo’n stap voldoende om de samenwerking weer op het rechte pad te krijgen – het probleem is duidelijk geadresseerd en de distributeur herstelt zijn fout. Hiermee is een escalatie naar een echt geschil voorkomen. Mocht het toch misgaan, dan staat u bovendien sterk omdat u kunt aantonen dat u de tegenpartij keurig de kans heeft gegeven om zijn verplichtingen na te komen.
Alternatieve geschiloplossing (mediation en arbitrage) bij distributiegeschil
Mocht er ondanks alle voorzorg toch een serieus geschil ontstaan tussen u en uw distributeur, dan zal een distributieadvocaat proberen dit zo snel en efficiënt mogelijk op te lossen, bij voorkeur buiten de rechter om. Procederen kost namelijk vaak veel tijd en geld, en kan de zakelijke relatie onherstelbaar beschadigen. Daarom behoort alternatieve geschiloplossing (ADR) tot de belangrijke werkzaamheden van distributieadvocaten. Twee veelgebruikte vormen van ADR in distributiegeschillen zijn mediation en arbitrage.
- Mediation (bemiddeling): Bij mediation schakelen partijen een neutrale bemiddelaar in die hen helpt om zelf tot een oplossing te komen. De distributieadvocaat zal u adviseren of mediation in uw geval kansrijk is. Zo ja, dan begeleidt hij u door het proces: hij bereidt u voor op de gesprekken, zorgt dat u uw standpunten duidelijk op tafel legt en bewaakt dat u geen nadelige toezeggingen doet zonder iets terug te krijgen. In mediation zoeken partijen samen naar een compromis. Dit proces is vertrouwelijk en vrijwillig. Voordeel: vaak kunnen conflicten in enkele sessies van een paar uur worden opgelost, in plaats van maandenlange rechtszaken. Bovendien blijft de zakelijke relatie meestal beter intact – omdat je samen praat in plaats van tegenover elkaar in de rechtszaal te staan, is de uitkomst vaak meer “win-win”. Voorbeeld: een leverancier en distributeur die ruzie hebben over de interpretatie van bepaalde contractvoorwaarden (bijv. exclusiviteitsgebied) kunnen met hulp van een mediator tot een nieuwe, duidelijkere afspraak komen, zodat ze daarna weer door kunnen met samenwerken. De advocaat ziet erop toe dat het bereikte akkoord juridisch goed wordt vastgelegd (bijv. in een vaststellingsovereenkomst).
- Arbitrage: Arbitrage lijkt op een rechtszaak, maar vindt plaats buiten de overheidsrechter om, voor een private arbiter (scheidsrechter). Vaak spreken partijen in internationale distributiecontracten een arbitrageclausule af, bijvoorbeeld dat geschillen zullen worden beslecht volgens de regels van het ICC (Internationaal Kamer van Koophandel) of via het Nederlands Arbitrage Instituut. Het idee is dat een neutrale, deskundige arbiter de knoop doorhakt. Arbitrage kan vooral bij grensoverschrijdende geschillen voordelen bieden: de uitspraak (arbitrale uitspraak of award) is doorgaans in veel landen afdwingbaar en je voorkomt discussie over welke nationale rechter bevoegd is. Een distributieadvocaat helpt u allereerst bij het opstellen van zo’n arbitragebeding in het contract. Zo’n beding moet zorgvuldig geformuleerd zijn om geldig te zijn – de advocaat weet hoe dit moet. In het geval er een conflict is en arbitrage wordt gestart, zal uw advocaat u uiteraard ook volledig vertegenwoordigen in de arbitrageprocedure. Hij stelt het procesinleidende document op (vergelijkbaar met een dagvaarding), verzamelt bewijs, dient verweerstukken in als de wederpartij een claim indient, en voert het pleidooi namens u voor de arbiter. Arbitrageprocedures zijn vaak vertrouwelijk en flexibeler qua procedure. Voordeel: arbitrage kan sneller tot een einduitspraak leiden dan een reguliere rechtszaak (die soms jaren kan duren). Dit is prettig voor ondernemers die niet lang in onzekerheid willen zitten. Bovendien kunt u een arbiter kiezen met specifieke expertise in distributieovereenkomsten of uw branche, wat de kwaliteit van de beslissing ten goede komt. Nadeel: de kosten van arbitrage (arbiterhonoraria) kunnen hoog zijn, maar wegen vaak op tegen de baten als een conflict snel is opgelost.
Distributieadvocaten zijn vaak goed thuis in deze ADR-vormen. Ze zullen in een conflict eerst kijken of een minnelijke oplossing via onderhandeling of mediation haalbaar is. Pas als dat echt niet lukt of onwenselijk is, grijpen ze terug op arbitrage of de gang naar de rechter. Het gebruik van ADR toont vaak ook goodwill naar de wederpartij en kan escalation voorkomen. Bovendien kunt u in veel gevallen tijdens mediation of arbitrage alsnog besluiten de kwestie in onderling overleg te schikken, mocht zich een acceptabele middenweg aandienen. De advocaat bewaakt dan uw belangen en zorgt dat de schikking correct juridisch wordt vastgelegd.
Praktijkvoorbeeld: U heeft een buitenlandse distributeur die structureel tekorten heeft bij het betalen van facturen. U bent het vertrouwen kwijt en wilt het contract beëindigen, maar de distributeur betwist dat dat zomaar mag. In plaats van direct een rechtszaak te starten in het buitenland (met alle kosten en onzekerheden van dien), besluit u – op advies van uw advocaat – om arbitrage in te roepen volgens de clausule in het contract. Een arbitragepanel buigt zich over de kwestie. Uw advocaat presenteert uw zaak (o.a. wijzend op de clausule in het contract die betalingsachterstanden als grond voor ontbinding geeft). Binnen acht maanden ligt er een bindende arbitrale uitspraak die u gelijk geeft, waarna u het contract mag beëindigen. U heeft hiermee misschien wel een jaar procesduur bespaard vergeleken met een normale rechtszaak, en de uitspraak is bovendien in het land van de distributeur eenvoudig uitvoerbaar.
Wanneer procederen bij nationale en internationale rechtbanken bij een distributiegeschil?
Als laatste redmiddel – wanneer onderhandelen, mediation of arbitrage geen oplossing bieden – zal een distributieadvocaat procederen om het geschil te beslechten. Procederen houdt in dat de advocaat u vertegenwoordigt bij een rechtbank of gerechtshof. Dit kan in Nederland zijn (bijvoorbeeld als in het contract is afgesproken dat Nederlandse rechters bevoegd zijn, of als de wederpartij in Nederland gevestigd is), maar het komt in distributiezaken ook voor dat er in het buitenland geprocedeerd moet worden. In beide situaties is een gespecialiseerde advocaat van grote waarde.
Wat doet de distributieadvocaat bij een gerechtelijke procedure? Ten eerste zal hij samen met u de processtrategie bepalen. Moet u zelf een zaak aanhangig maken (bijvoorbeeld om schadevergoeding te eisen wegens contractbreuk door de distributeur), of reageert u op een dagvaarding van de wederpartij (bijvoorbeeld de distributeur die u aanklaagt om een opzegging aan te vechten)? De advocaat stelt de benodigde processtukken op, zoals de dagvaarding, conclusie van antwoord, bewijsstukken en getuigenverklaringen. Hierbij put hij uit zijn kennis van het distributierecht en contractenrecht om uw standpunt zo sterk mogelijk neer te zetten.
In een nationale zaak (bij de Nederlandse rechter) zal hij argumenteren aan de hand van Nederlands recht. Bijvoorbeeld: als er discussie is over de geldigheid van een opzegging, zal hij wijzen op relevante jurisprudentie (rechterlijke uitspraken) en wettelijke bepalingen die uw kant ondersteunen. In een eerder genoemde zaak oordeelde de Hoge Raad bijvoorbeeld dat onbepaalde duurovereenkomsten in principe opzegbaar zijn, maar dat de redelijkheid en billijkheid kunnen eisen dat er een zwaarwegende grond is of een redelijke termijn wordt gehanteerd. Zulke punten zal uw advocaat naar voren brengen indien toepasselijk, om aan te tonen dat u zorgvuldig heeft gehandeld of juist dat de wederpartij onzorgvuldig is geweest.
Bij internationale geschillen komt er een extra laag bij: rechtskeuze en rechtsmacht. Misschien is in het contract bepaald welk land’s recht van toepassing is, of welke rechter bevoegd is. Een distributieadvocaat zorgt ervoor dat aan deze formele aspecten wordt voldaan – denk aan het tijdig en correct uitbrengen van een dagvaarding in het buitenland, eventueel met vertalingen, en het inschakelen van lokale correspondent-advocaten indien nodig. Heeft u geen rechtskeuze gemaakt in het contract, dan zal de advocaat aan de hand van internationale privaatrechtelijke regels (bijv. EU-verordeningen of verdragen) betogen welk recht en welke rechter het geschil zou moeten behandelen in uw voordeel. Dit is complexe materie waar de gemiddelde ondernemer geen weet van heeft, maar de gespecialiseerde advocaat wel. Zo voorkomt u dat u in een ongunstig rechtsgebied terechtkomt.
Tijdens de rechtszaak zelf vertegenwoordigt de advocaat u bij zittingen. Hij pleit uw zaak, onderbouwt met contractuele bepalingen, e-mails, getuigenverklaringen van hoe de samenwerking is verlopen, enzovoort. Ook proceshandelingen als het oproepen van getuigen of deskundigen, het indienen van aanvullende stukken en het voeren van schikkingsonderhandelingen tijdens de procedure regelt hij voor u. Een goede distributieadvocaat zal namelijk ook tijdens een procedure scherp blijven op schikkingsmogelijkheden: als halverwege de rechtszaak blijkt dat er een comparitiezitting (schikkingsoverleg bij de rechter) komt, bereidt hij dat voor en zal hij adviseren of een minnelijke regeling voordeliger is dan verder procederen. U krijgt dus voortdurend inzicht in de afweging: doorgaan of toch proberen te schikken.
Mocht de rechter uiteindelijk uitspraak doen, dan kan de advocaat u ook adviseren over hoger beroep als u in het ongelijk bent gesteld, of juist zorgen dat een gewonnen zaak wordt geëxecuteerd (bijvoorbeeld door beslag te leggen als de wederpartij niet vrijwillig betaalt). Bij internationale aspecten let hij erop dat een vonnis in het buitenland uitvoerbaar is (soms moet daarvoor een apart exequatur-proces worden gevoerd, afhankelijk van verdragen).
Kort gezegd ontzorgt de distributieadvocaat u volledig in het juridische gevecht, zodat u de beste kans hebt op een gunstige uitkomst. Procederen is altijd een zwaar middel dat liefst vermeden wordt, maar als het moet, staat uw advocaat pal voor uw belangen. Hij kan vaak putten uit eerdere ervaring met distributiegeschillen in de rechtszaal, waardoor hij weet welke argumenten aanslaan. Voor een ondernemer is dit een geruststelling: u heeft een deskundige aan uw zijde die de fijnmazige juridische details begrijpt, terwijl u zelf niet verzandt in juridische rompslomp.
Praktijkvoorbeeld: Stel, u heeft een exclusiviteitscontract met een distributeur, maar u ontdekt dat hij stiekem uw producten doorverkoopt buiten het afgesproken gebied – een directe contractbreuk. U probeert dit op te lossen via overleg, maar de distributeur blijft het ontkennen. U besluit daarom te procederen en vordert bij de rechtbank ontbinding van het contract en schadevergoeding. Uw distributieadvocaat stelt een gedetailleerde dagvaarding op waarin hij met e-mailbewijs en verkoopcijfers aantoont dat de distributeur meerdere malen buiten zijn regio heeft verkocht. Ook legt hij uit dat dit in strijd is met de exclusiviteitsclausule en daarom een voldoende grond is om het contract per direct te ontbinden. In de zitting voert de advocaat namens u het woord en weerlegt hij de tegenargumenten van de distributeur. Mede dankzij de grondige voorbereiding en duidelijke contractuele basis wijst de rechter uw vordering toe: de samenwerking wordt beëindigd en de distributeur moet een contractuele boete betalen (zoals in het contract voorzien bij overtreding van de exclusiviteit). Zonder gespecialiseerd juridisch advies was het lastig geweest om zo’n uitkomst te bereiken.
Distributieadvocaat nodig?
Voor ondernemers en bedrijven die werken met distributeurs is een gespecialiseerde distributieadvocaat van MAAK een belangrijke partner. Zoals we hebben gezien, bestrijkt ons werkterrein alle facetten van distributie: van het opstellen van heldere contracten en het checken van juridische risico’s tot het begeleiden van onderhandelingen en herstructureringen. Bovendien helpen wij bij MAAK actief om problemen te voorkomen door tijdig advies en bijsturing. Mocht er toch onenigheid ontstaan, kan een van onze advocatren distributierecht met alternatieve methoden als mediation of arbitrage snel tot een oplossing proberen te komen, en als laatste uitweg effectief procederen om uw rechten te handhaven.
Deze veelzijdige ondersteuning is erop gericht uw zakelijke relaties soepel te laten verlopen en uw bedrijf te vrijwaren van juridische valkuilen. U kunt zich daardoor focussen op groei en verkoop, in de wetenschap dat de juridische kant goed geregeld is. Het inschakelen van een distributieadvocaat van MAAK is daarmee een investering in duurzame samenwerkingen: het voorkomt kostbare conflicten en zorgt dat u sterk staat als er toch een geschil beslecht moet worden.
