Een geldig beroep op opschorting van een betaling vereist dat u aan vier juridische voorwaarden voldoet: een opeisbare vordering van de wederpartij, voldoende samenhang tussen vordering en betaling, mogelijkheid voor de wederpartij om nog na te komen, en evenredigheid volgens redelijkheid en billijkheid.
Opschorting van een betalingsverplichting is een belangrijk juridisch instrument waarmee u druk kunt uitoefenen op een contractspartij die zijn verplichtingen niet nakomt. Echter, het opschortingsrecht is niet onbeperkt. U mag niet zomaar weigeren te betalen omdat u ontevreden bent. De Nederlandse wet stelt strikte voorwaarden waaraan u moet voldoen om een geldig beroep op opschorting te doen.
Het begrijpen van deze voorwaarden is essentieel voor ondernemers in Nederland. In de praktijk gebeurt het regelmatig dat bedrijven hun betalingen opschorten zonder geldige grond te hebben, wat kan leiden tot ernstige juridische consequenties zoals verzuim, schadevergoeding of zelfs ontbinding van de overeenkomst. Dit artikel biedt u een helder overzicht van de vereisten voor een rechtsgeldig beroep op opschorting.
Wat is opschorting van een betalingsverplichting?
Opschorting betekent dat u uw betalingsverplichting tijdelijk mag uitstellen omdat de andere partij haar eigen verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt of niet deugdelijk nakomt. U stelt uw betaling uit tot de wederpartij aan zijn verplichtingen heeft voldaan. Dit is geen ontbinding van de overeenkomst, maar een tijdelijke uitstelling van uw prestatie.
Praktisch voorbeeld: u hebt producten besteld bij een leverancier met de afspraak dat u na ontvangst binnen 30 dagen betaalt. De leverancier levert slechts 8 van de 10 bestelde producten. U kunt dan uw betaling voor de volledige bestelling opschorten tot de leverancier de ontbrekende twee producten levert. Opschorting is dus een drukmiddel om nakoming af te dwingen, geen permanente weigering.
Dit onderscheidt zich van andere juridische instrumenten. Waar ontbinding de overeenkomst beëindigt, laat opschorting deze intact. U zegt niet “ik wil niet meer”, maar “ik betaal niet totdat jij jouw verplichtingen nakomt”. De opschorting vervalt zodra de wederpartij zijn verplichtingen nakomt.
Welke vier voorwaarden gelden voor een geldig beroep op opschorting?
Volgens het Nederlands contractenrecht moet u aan vier cumulatieve voorwaarden voldoen om rechtmatig gebruik te maken van uw opschortingsrecht:
Voorwaarde 1: Er moet sprake zijn van een opeisbare vordering
Een opeisbare vordering betekent dat de wederpartij zijn afspraken reeds had moeten nakomen, maar dit (nog) niet heeft gedaan of niet deugdelijk heeft gedaan. De wederpartij moet dus daadwerkelijk in verzuim zijn geraakt.
Dit is cruciaal: u kunt niet preventief weigeren te betalen omdat u vreest dat de wederpartij niet zal leveren. U moet kunnen aantonen dat de wederpartij concrete verplichtingen uit de overeenkomst heeft geschonden. Bijvoorbeeld, u kunt uw betaling niet opschorten als de leverancier de levering pas volgende maand moet uitvoeren—daarvoor is nu nog geen vordering opeisbaar.
Echter, er is een belangrijk nuance. Als de wederpartij duidelijk heeft meegedeeld dat zij niet zal leveren, kan dit voldoende zijn als grondslag voor opschorting. Heeft een klant schriftelijk gemeld dat hij niet kan betalen, dan hebt u misschien grond voor opschorting nog voordat de betalingstermijn is verstreken.
Voorwaarde 2: Voldoende samenhang tussen vordering en betaling
Er moet een duidelijke rechtstreekse relatie bestaan tussen de opeisbare vordering en de betaling die u opschort—beide moeten uit dezelfde overeenkomst voortvloeien of nauwe band hebben. Deze voorwaarde voorkomt willekeurige opschorting.
U mag bijvoorbeeld niet weigeren uw huur te betalen omdat uw webwinkel uw bestelling te laat bezorgt. Hier ontbreekt samenhang omdat het verschillende partijen, contracten en prestaties betreft. Samenhang bestaat wel wanneer: een koper de koopprijs niet betaalt terwijl de verkoper reeds heeft geleverd, of omgekeerd, een verkoper niet levert terwijl de koper reeds heeft betaald.
In langdurige samenwerkingen kan samenhang ook bestaan buiten één specifieke overeenkomst. Stel dat u al jaren met dezelfde leverancier werkt en deze heeft meerdere openstaande facturen met verlopen betalingstermijn. U sluit nu een nieuwe overeenkomst met dezelfde leverancier. U mag uw betaling voor de nieuwe levering opschorten totdat de oude facturen zijn voldaan, omdat er een voortgaande handelsrelatie is.
Voorwaarde 3: Nakoming door de wederpartij moet nog mogelijk zijn
De wederpartij moet fysiek en juridisch nog in staat zijn zijn verplichtingen na te komen, anders vervalt het doel van opschorting als drukmiddel. Opschorting heeft alleen zin als het leidt tot nakoming.
Praktijkscenario: u hebt een product besteld dat inmiddels niet meer leverbaar is. Het heeft geen nut om uw betaling op te schorten—de leverancier kan het product sowieso niet meer leveren. In dit geval moet u andere juridische maatregelen nemen, zoals het vorderen van schadevergoeding of ontbinding van de overeenkomst.
Evenzo, als een schuldenaar failliet is verklaard en duidelijk is dat hij zijn verplichtingen niet kan nakomen, heeft opschorting geen praktisch nut. Het wordt tijd voor incassoprocedures of het indienen van vorderingen bij de curator.
Voorwaarde 4: Evenredigheid volgens redelijkheid en billijkheid
De opschorting moet proportioneel zijn en niet verder gaan dan nodig is in verhouding tot de tekortkoming van de wederpartij. Dit is een belangrijk waarborg tegen misbruik van opschortingsrechten.
Dit betekent concreet: u kunt niet de volledige betaling weigeren wegens een kleine fout. Stel dat u 150 kantoorstellen hebt besteld en de leverancier bezorgt deze twee dagen te laat, maar alle stellen zijn correct en volledig—u mag niet de gehele betaling opschorten. Dat zou onevenredig zijn.
Omgekeerd: als de leverancier slechts 8 van de 10 bestelde producten levert, kunt u uw betaling opschorten, maar niet voor meer dan het aandeel van de niet-geleverde producten. U betaalt dus 80% van de factuur, niet 0%.
Een ander voorbeeld: een fietsbel ontbreekt op uw bestelde fiets. U mag niet de gehele koopprijs van € 800 weigeren. De ontbrekende bel vormt slechts een marginale tekortkoming in verhouding tot de totale prestatie. Dit zou volgens redelijkheid en billijkheid niet aanvaardbaar zijn.
Wat moet u NIET doen: de kritieke fout van verzuim
Hier ligt een cruciale juridische valkuil waarover veel ondernemers struikelen: u mag uw opschortingsrecht niet inroepen als u zelf reeds in verzuim bent geraakt.
Zodra u de betalingstermijn hebt laten verstrijken, vervalt uw recht om zich later op opschorting te beroepen—ook al was die opschorting gerechtvaardigd geweest.
Praktijkscenario dat veel voorkomt: u ontvangt producten die niet aan de afgesproken kwaliteit voldoen. U meldt dit bij de leverancier, gezamenlijk zoeken jullie naar een oplossing. Ondertussen stuurt de leverancier de factuur met een betalingstermijn van 30 dagen. U betaalt deze factuur niet binnen 30 dagen, en ook niet nadat de leverancier u herhaaldelijk om betaling verzoekt. Drie maanden later zegt u: “Ik betaal niet vanwege de slechte kwaliteit.”
Dit werkt niet. Doordat u de factuur te laat hebt betaald, bent u zelf in verzuim geraakt. En omdat u in verzuim bent, kunt u zich niet meer beroepen op opschorting. U bent nu zelf in tekortkoming, wat betekent dat de leverancier rente kan eisen, incassokosten kan doorberekenen, en mogelijk de overeenkomst kan ontbinden.
Dit principe is fundamenteel in het Nederlandse contractenrecht: opschorting moet op tijd gebeuren. U moet handelen zodra u merkt dat de wederpartij zijn verplichtingen niet nakomt. Als u daar te lang mee wacht en zelf de betalingstermijn laat verstrijken, verliest u uw recht.
Hoe beroep u zich correct op uw opschortingsrecht?
Als u aan de vier voorwaarden voldoet, moet u uw opschortingsrecht ook correct inroepen. Dit vereist bepaalde stappen:
Stap 1: Signaleer tijdig
Zodra u merkt dat de wederpartij zijn verplichtingen niet nakomt, dient u dit onmiddellijk ter sprake te brengen. Laat geen weken verstreiken.
Stap 2: Controleer de overeenkomst
Lees uw contract en de algemene voorwaarden zorgvuldig door. Veel overeenkomsten bevatten bepalingen die opschorting beperken, uitsluiten of juist uitbreiden. Sommige contracten voorzien zelfs in volledige uitsluiting van opschortingsrechten. U mag zich niet op opschorting beroepen als dit contractueel is uitgesloten.
Stap 3: Communiceer duidelijk schriftelijk
Laat de wederpartij schriftelijk (e-mail of brief) duidelijk weten:
- Dat u opschort
- Wat u opschort (betaling/levering/ander)
- Waarom u opschort (welke verplichting is niet nagekomen)
- Wat u verwacht van de wederpartij
Een onduidelijke mededeling kan tegen u gebruikt worden. “Ik betaal niet totdat jullie het juist doen” is te vaag. Beter: “Wij schorten onze betalingsverplichting op totdat u de ontbrekende 2 producten hebt geleverd, zoals afgesproken op 15 november. Wij verwachten levering binnen 7 werkdagen.”
Stap 4: Geef een redelijke termijn
Geef de wederpartij een redelijke termijn om het verzuim te herstellen. Wat redelijk is, hangt af van de specifieke situatie. Voor het leveren van producten kan dit 7-14 dagen zijn, voor het betalen van achterstallige facturen kan dit korter zijn.
Stap 5: Houd vast aan de proportionaliteit
Zorg ervoor dat uw opschorting proportioneel blijft. Schort niet meer op dan nodig is.
Wilt u zekerheid dat u geen fouten maakt in deze kritieke communicatie? Onze juridische adviseurs in Amsterdam beoordelen uw specifieke situatie en helpen u de juiste stappen te zetten. Een onterecht beroep op opschorting kan ernstige gevolgen hebben—preventief advies scheelt stress en risico’s.
Wat gebeurt er als u zich onterecht op opschorting beroept?
De gevolgen van een ongegrond beroep op opschorting kunnen aanzienlijk zijn. Dit is waarom het cruciaal is dat u alle vier voorwaarden werkelijk nauwkeurig naleeft:
U raakt zelf in verzuim
Zodra u zonder geldige reden uw betalingsverplichting opschort, bent u zelf in verzuim geraakt. Dit betekent:
- De wederpartij kan rente eisen over het niet-betaalde bedrag
- De wederpartij kan incassokosten doorberekenen (gemiddeld 10-15% van de vordering)
- U loopt aansprakelijkheidsrisico’s
U moet mogelijk schadevergoeding betalen
Als de wederpartij schade lijdt door uw onterechte opschorting, kan deze u aansprakelijk stellen. Bijvoorbeeld: een leverancier kan niet zijn vaste verplichtingen nakomen omdat u niet betaalt, wat leidt tot boetes of reputatieschade—deze schade kunt u worden opgelegd.
In de praktijk zien we regelmatig dat ondernemers die onterecht opschorten, uiteindelijk meer betalen in schadevergoeding en rente dan het bedrag dat zij probeerden in te houden.
De wederpartij kan de overeenkomst ontbinden
Bij ernstige onterechte opschorting kan de ander de hele overeenkomst beëindigen. Dit kan betekenen:
- U moet alsnog betalen voor wat al is geleverd
- U ontvangt niet de prestatie die u verwachtte
- U moet naar de rechter om uw vordering alsnog in te dienen
Dit resulteert in vertraging, juridische kosten, en onzekerheid over toekomstige samenwerking.
Juridische procedure kost tijd en geld
Zelfs als u uiteindelijk gelijk krijgt, kan een rechtszaak jaren duren. De griffierechten voor civiele zaken beginnen vanaf € 127 en lopen snel op. Advocaatskosten bedragen al gauw € 5.000-15.000 per zaak.
Praktijkgeval: een ondernemer uit Amsterdam weigerde een factuur van € 12.000 te betalen omdat de leverancier enkele weken vertraging had. De leverancier dagvaardde hem voor de rechtbank. De rechtbank bepaalde dat de opschorting onterecht was. De ondernemer moest niet alleen de € 12.000 betalen, maar ook rente, incassokosten, en € 8.000 aan advocaatskosten van de wederpartij. De totale schade bedroeg ruim € 23.000.
Zijn er uitzonderingen of bijzondere regels?
Opschorting is uitgesloten in de overeenkomst
Veel zakelijke overeenkomsten bevatten bepalingen die het opschortingsrecht beperken of uitsluiten. Dit is met name gebruikelijk in:
- Leveranciersovereenkomsten met algemene voorwaarden
- Financierings- en kredietagreementen
- Huurovereenkomsten
- Langdurige samenwerkingscontracten
Lees uw contract en algemene voorwaarden altijd vooraf door. Controleer of opschorting is toegestaan. Als opschorting is uitgesloten, hebt u dit recht niet—ongeacht of aan de wettelijke voorwaarden wordt voldaan.
Bijzondere opschortingsrechten in specifieke sectoren
Het Nederlandse recht kent ook sector-specifieke opschortingsrechten:
- In het arbeidsrecht kunnen werknemers loon opschorten onder bepaalde voorwaarden
- In het huurrecht kunnen huurders huur opschorten als de verhuurder geen leefbare woning biedt
- In het consumentenrecht gelden bijzondere regels
Dit artikel behandelt de algemene regels voor opschorting in contractenrecht tussen ondernemers. Voor sector-specifieke vragen raadpleegt u een gespecialiseerde advocaat.
Wat is het verschil tussen opschorting en ontbinding?
Dit is een belangrijk onderscheid dat veel ondernemers verwarren:
| Aspect | Opschorting | Ontbinding |
|---|---|---|
| Effect | Uw verplichting wordt tijdelijk uitgesteld | De overeenkomst eindigt volledig |
| Duur | Tijdelijk, zolang verzuim bestaat | Permanent |
| Rechtsgevolg | U hoeft niet te leveren/betalen tot de ander presteert | U hoeft niet meer te leveren/betalen; u kunt schadevergoeding eisen |
| Kan teruggaan | Ja, zodra de ander presteert | Nee, de samenwerking is voorbij |
| Juridische vorderingen | Beperkt | U kunt veel bredere schadeclaims indienen |
Essentieel: opschorting is niet automatisch de eerste stap naar ontbinding. U kunt opschorting inroepen terwijl u nog hoopt dat de samenwerking voortduurt. Ontbinding is een verdergaand stap waar u actief voor moet kiezen en in veel gevallen formeel moet aangeven.
Hoe handelt u na opschorting? Volgende juridische stappen
Na opschorting mag u niet “eindeloos” afwachten. Volgens het Nederlands contractenrecht moet u bepalen wat uw vervolgstrategie is:
Optie 1: Nakoming afwachten
U wacht tot de wederpartij aan zijn verplichtingen voldoet. U kunt hierbij een redelijke termijn stellen. Zodra de wederpartij presteert, vervalt uw opschortingsrecht en moet u zelf ook nakomen.
Optie 2: Ontbinding van de overeenkomst
U kunt besluiten om de overeenkomst te ontbinden en schadevergoeding te eisen. Dit vereist dat u formeel schriftelijk meedeelt dat u ontbindt. Meestal kan dit pas na ongebruikelijke tekortkoming of nadat u een redelijke termijn hebt gegeven.
Optie 3: Juridische procedure
U kunt naar de rechter stappen en vorderen dat de wederpartij haar verplichtingen nakomt en u schadevergoeding betaalt. Dit duurt langer maar kan nodig zijn voor complexe geschillen.
Belangrijk: communiceer uw keuze duidelijk aan de wederpartij. Zeggen “ik schort op” zonder te verduidelijken wat u daarna wilt, kan zelf tot juridische problemen leiden.
Praktijktips voor ondernemers in Nederland
- Lees contracten vooraf goed door – Controleer of opschorting is toegestaan en onder welke voorwaarden.
- Handelen is sneller dan later – Zodra u merkt dat de ander niet presteert, geef onmiddellijk schriftelijk bericht. Wacht niet weken tot u reageert.
- Schrift is goud waard – Communiceer altijd schriftelijk over opschorting. Mails, brieven en sms’jes kunnen als bewijsmiddel dienen.
- Wees proportioneel – Schort alleen op wat nodig is in verhouding tot de tekortkoming.
- Consterneer professionele hulp als onzeker – Twijfelt u of opschorting gerechtvaardigd is? Vraag advies voordat u opschort.
- Documenteer alles – Houdt records bij van: wanneer de tekortkoming optrad, wanneer u bericht gaf, wat u vroeg, wat de reactie was.
Twijfelt u of uw opschortingssituatie juridisch houdbaar is? Onze gespecialiseerde advocaten in Amsterdam analyseren uw concrete casus en geven duidelijk advies over welke stappen veilig zijn. U ontvangt een schriftelijke juridische beoordeling en een stappenplan voor vervolg actie. Dit voorkomt kostbare fouten en rechtszaken.
Conclusie: vier voorwaarden, juiste toepassing, ernstige gevolgen
Het opschortingsrecht is een effectief middel om wederpartijen aan te zetten tot nakoming van hun verplichtingen. Maar het is niet zonder restricties. U moet aan alle vier voorwaarden voldoen, niet zelf in verzuim raken, correct communiceren en proportioneel blijven.
De meest voorkomende fout is dat ondernemers te laat handelen en zelf in verzuim raken, waardoor zij hun opschortingsrecht verliezen. Een tweede veelvoorkomende fout is onvoldoende communicatie—opschorting moet duidelijk en schriftelijk worden meegedeeld.
Bovendien kan een onterecht beroep op opschorting leiden tot verzuim aan uw kant, schadevergoeding, en zelfs ontbinding van de overeenkomst. De juridische risico’s zijn aanzienlijk.
Hierom is het raadzaam vooraf goed advies in te winnen als u twijfelt, en altijd schriftelijk en duidelijk te communiceren. Deze voorzichtigheid scheelt u maanden juridische procedure en tienduizenden euro’s in schadevergoedingen.
Neem vandaag nog contact op met ons advocatenkantoor in Amsterdam voor een persoonlijke juridische beoordeling van uw opschortingssituatie. Wij analyseren uw contract, beoordelen of u aan alle vereisten voldoet, en geven u een concreet stappenplan voor de beste koers vooruit.
