Sinds 2015 bestaat het auteurscontractenrecht (Wet ACR). Deze wet is terug te vinden in de Auteurswet. Doelstelling van het auteurscontractenrecht is de positie van auteurs (en uitvoerende kunstenaars) ten opzichte van exploitanten te versterken bij de verlening van een exploitatiebevoegdheid ten aanzien van het auteursrecht. Onder exploitatiebevoegdheid valt zowel overdracht als licentiëring van het auteursrecht. Op 7 juni 2021 is een aantal bepalingen uit deze wet gewijzigd op grond van Europese regelgeving. Wat betekenen de wijzigingen auteurscontractenrecht voor u als maker en wanneer is er onder de nieuwe wijzigingen sprake van een inbreuk op een auteursrecht? De belangrijkste bepalingen zullen hieronder worden besproken door onze jurist Inge Hajema, specialist op het gebied van het auteursrecht.
Wat is er veranderd in het auteurscontractenrecht?
recht op billijke vergoeding
Voor het verlenen van exploitatiebevoegdheden, heeft de auteur recht op een passende en evenredige vergoeding. De vergoeding dient in verhouding te staan tot de werkelijke of potentiële economische waarde van de in licentie gegeven of overgedragen rechten.[1] Dit betekent echter niet dat het vooraf afspreken van een vast bedrag nooit is toegestaan. Indien u er echter zeker van wilt zijn dat u voldoet aan de bepalingen van het auteurscontractenrecht, heeft het afspreken van een royalty-regeling hier de voorkeur.
aanvullende billijke vergoeding (Bestsellerbepaling)
In het geval dat de overeengekomen vergoeding gelet op de wederzijdse prestaties een onevenredigheid vertoont in verhouding tot de opbrengst van de exploitatie van het werk, kan de auteur een aanvullende billijke vergoeding vorderen.[2] Het criterium dat sprake dient te zijn van een ‘ernstige onevenredigheid’ geldt niet meer en is als wijziging auteurscontractenrecht opgenomen. Daarnaast is nieuw dat een bestsellerclaim rechtstreeks tegen een (sub)licentienemer van de wederpartij kan worden ingesteld.
Transparantieplicht
Een volledige nieuwe bepalingen is de algemene transparantieplicht. Deze plicht houdt in dat de exploitant ten minste eens per jaar de auteur informeert over de exploitatie van het werk.[3] De auteur dient te worden geïnformeerd over de exploitatiewijzen, de daarmee gegeneerde inkomsten en de verschuldigde vergoeding. Deze transparantieplicht verschilt van die uit artikel 25 lid 4 Aw, welke alleen ziet op de situatie waarin de maker zich op de non-ususbepaling beroept. Indien de wederpartij het auteursrecht verder overdraagt, gaat de transparantieplicht ook mee over op de rechtsopvolger. Daarnaast bestaat de transparantieplicht ook voor alle (sub)licentienemers.
Non-ususbepaling
De auteur kan de exploitatieovereenkomst geheel of gedeeltelijk ontbinden indien de wederpartij het auteursrecht niet binnen een redelijke termijn na het sluiten van de overeenkomst of niet langer in voldoende mate exploiteert.[4] Het gedeelte waarin wordt bepaald dat het belang van de maker moet wijken bij een zwaarwichtig belang van de wederpartij is geschrapt. Toch wordt de bepaling er niet veel duidelijker op. Men kan zich afvragen wat exploiteren precies inhoudt. Is dit beschikbaar stellen of ook promoten? Wat is een redelijke termijn? Geldt er een inspannings- of resultaatsverplichting?
Ook door de verschuiving van offline naar online is minder duidelijk wanneer er precies sprake is van ‘non usus’.[5]
algemene bepalingen
Niet veranderd, maar wel van belang is dat de bepalingen van het auteurscontractenrecht van dwingend recht zijn. Dit betekent dat partijen niet kunnen afspreken dat zij van deze bepalingen afwijken. Daarnaast zijn de bepalingen ook van toepassing indien de overeenkomst zonder rechtskeuze wordt beheerst door Nederlands recht of indien de exploitatie overwegend plaatsvindt in Nederland.
De bepalingen zijn niet van toepassing in geval van werkgeversauteursrecht en openbaarmaking door rechtspersonen. Ook overeenkomsten over computersoftware zijn uitgesloten.
ADVOCAAT GESPECIALISEERD IN auteursrecht
Bent u op zoek naar een advocaat die u kunt adviseren bij het opstellen van een exploitatieovereenkomst? Of heeft u als auteur of exploitant problemen met een lopende overeenkomst? Onze jurist Inge Hajema of advocaat gespecialiseerd in auteursrecht Remko Roosjen helpen u graag en leggen u graag de wijzigingen auteurscontractenrecht uit. Ook heeft ons advocatenkantoor in Amsterdam een team van advocaten dat een sterke reputatie heeft in het voeren van procedures in kort geding. Wilt u advies inwinnen over een te starten kortgedingprocedure, of wilt u meer weten over een procedure bij de civiele rechter? Neem dan contact op met Remko Roosjen of met een van onze andere advocaten in Amsterdam.
+31 (0)20 – 210 31 38
remko.roosjen@maakadvocaten.nl
[1] Art. 25c Aw
[2] Art. 25d Aw
[3] Art. 25ca Aw
[4] Art. 25e Aw
[5] Dirk Visser, ‘Nieuw auteurscontractenrecht 2021’, NJB 2021/22, p. 1812.